Bingöl Koşullarında Kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) Genotiplerinin Adaptasyonu

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 2, 220 - 225, 17.12.2021

Büşra Çağlayan Kağan Kökten

Öz

Bu çalışma, Bingöl ekolojik şartlarında yetiştirilen bazı kinoa genotiplerinin ot verimi ve kalitesinin belirlenmesi amacıyla 2019 yaz döneminde Bingöl Üniversitesi Genç Meslek Yüksel Okulu Uygulama alanında yürütülmüştür. Araştırmada, Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü’nden alınan 9 farklı Kinoa genotipi (Cherry Vanilla, French Vanilla, Read Head, Rainbow, Titicaca, Populasyon-Çin, Moqu-Arrochilla, Oro de Valle ve Q-52) bitkisel materyal olarak kullanılmıştır. Çalışma, tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekerarlamalı olacak biçimde kurulmuştur. Çalışmada; bitki boyu, bitki sap kalınlığı, yeşil ot, kuru ot ve ham protein verimleri, ham protein, ham kül, nötral derjanda çözünmeyen lif (NDF), asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF), kuru madde tüketimi (KMT) ve sindirilebilir kuru madde (SKM) oranları ile nispi yem değeri (NYD)’ne ait veriler incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; incelenen bütün özellikler bakımından genotipler arasında istatistiki açıdan önemli farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Bu parametrelerden bitki sap kalınlığı, kuru ot, yeşil ot ve ham protein verimleri bakımından en yüksek değerler Q-52 çeşidinden elde edilmiş, geriye kalan diğer özellikler yönünden en yüksek değerler ise Populasyon-Çin genotipinden elde edilmiştir. Bingöl şartlarında bu çalışmanın birkaç yıl daha yapılması gerektiği önerilmektedir. Ancak, bir yıllık çalışma sonucuna göre en uygun Kinoa genotiplerinin Q-52 ve Populasyon-Çin genotipinin olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Adaptasyon, kalite, kinoa, verim

Adaptation of Kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) Genotypes in Bingol Conditions

Öz

The study was carried out in Bingöl University Genc Vocational School experiment area in the summer of 2019 in order to determine the farage yield and its quality of different quinoa genotypes grown in Bingöl ecological conditions. In the research, 9 different quinoa genotypes (Cherry Vanilla, French Vanilla, Read Head, Rainbow, Titicaca, Population-Chinese, Moqu-Arrochilla, Oro de Valle and Q-52) obtained from the Field Crops Department of the Faculty of Agriculture of Iğdır University were used as plant material. The study was set up in a randomized block design with 4 replications. In our study, data on plant height, plant stem thickness, green herbage, dry herbage and crude protein yields, crude protein, crude ash, neutral detergent fiber (NDF), acid detergent fiber (ADF), dry matter intake (DMI) and digestible dry matter (DDM) ratios, and relative feed value (RFV) were examined. According to the results; It has been determined that there are statistically significant differences between genotypes in terms of all traits examined. Among these parameters, the highest values in terms of plant stem thickness, dry matter, green herbage and crude protein yields were obtained from Q-52 variety, while the highest values in terms of other parameters were obtained from the Population-Chinese genotype. It is suggested that this study should be carried out for a few more years in Bingöl conditions. However, according to the results of our one-year study, it is seen that the most suitable Quinoa genotypes are Q-52 and Population-Chinese genotye.

Anahtar Kelimeler

Adaptation, quality, quinoa, yield

Kaynakça

• Akçay E, Tan M (2019). Farklı tuzluluk seviyelerinin bazı kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) çeşitlerinde kök ve sürgün gelişmesine etkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 50 (3): 292-298.
• Anonim (2021). Tarımsal değerleri ölçme denemeleri teknik talimatı. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara.
• AOAC (1990). Official Method of analysis. 15th. edn. Association of Official Analytical Chemist, Washington, DC. USA.
• Geren H, Kavut YT, Topçu GD, Ekren S, İştipliler D (2014). Akdeniz iklimi koşullarında yetiştirilen kinoa (Chenopodium quinoa Willd.)'da farklı ekim zamanlarının tane verimi ve bazı verim unsurlarına etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51 (3): 297-305.
• Kaya E, Kızıl Aydemir S, Ergin N (2017). Farklı kinoa çeşitlerinin Bilecik yöresinde yeşil ot verimlerinin ve verim komponentlerinin belirlenmesi. Akademia Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, ICAE - IWCB, Özel Sayı: 50-61.
• Kır AE, Temel S (2017). Sulu koşullarda farklı kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) genotiplerinin tohum verimi ile bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7 (1): 353-361.
• Morrison JA (2003). Hay and pasture management. Chapter 8. Extension Educator, Crop Systems Rockford Extension Centre.
• Önkür H, Keskin B (2019). Kinoa (Chenopodium quinoa Willd.)’nın tohum verimi ve bazı bitkisel özellikleri üzerine sıra üzeri ve sıra arası mesafelerinin etkileri. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 22 (1): 51-59.
• Sarıçiçek Z (1995). Yemler bilgisi laboratuar kılavuzu. OMÜ, Ziraat Fakültesi, Ders Notu: 16, 68 s., Samsun.
• SAS (2000). SAS User’s Guide: Statistic. Statistical Analysis Systems Institute Inc., Cary, NC.
• Sezen Y (1995). Gübreler ve gübreleme (İkinci Baskı). Atatürk Üniversitesi Yayınları, No: 679, 2015 s., Erzurum.
• Tan M, Temel S (2017a). Studies on the adation of quinoa (Chenopodium quiona Willd.) to Eastern Anatolia Region of Turkey. AGROFOR International Journal, 2 (2): 33-39.
• Tan M, Temel S (2017b). Erzurum ve Iğdır şartlarında yetiştirilen farklı kinoa genotiplerinin kuru madde verimi ve bazı özelliklerinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7 (4): 257-263.
• Tan M, Temel S (2019). Her yönüyle kinoa; önemi, kullanılması ve yetiştiriciliği. İKSAD Publishing House, Ankara. ISBN: 978-605-7875-88-4.
• Tan M, Temel S (2020). Doğu Anadolu’nun kuru şartlarında faklı kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) çeşitlerinin kaba yem üretimlerinin belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 6 (3): 554-561.
• Temel I, Keskin B (2019). Kinoa (Chenopodium quinoa Willd.)’nın ot verimi ve bazı verim unsurlarına farklı sıra üzeri ve sıra arası mesafelerin etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (1): 522-532.
• Temel S, Şurgun N (2019). Farklı dozlarda uygulanan azot ve fosforlu gübrelemenin kinoanın ot verimi ve kalitesine etkisi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (3): 1785-1796.
• Temel S, Tan M (2020). Kuru koşullarda yetiştirilen farklı kinoa çeşitlerinin kaba yem kalite özellikleri açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi (UTYHBD), 6 (2) :347-354.
• Üke Ö, Kale A, Kaplan M, Kamalak A (2017). Olgunlaşma döneminin kinoa (Chenopodium quinoa Willd.)’da ot verimi ve kalitesi ile gaz ve metan üretimine etkisi. Kahramanmaraş Sütçüimam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 20 (1): 42-46.
• Van Soest PJ, Robertson JB, Lewis BA (1991). Methods for dietary fiber, neutral detergent fiber and non-starch polysaccharides in relation to animal nutrition. J. Dairy Sci., 74: 3583-3597.
• Zengin M (2012). Toprak ve bitki analiz sonuçlarının yorumlanmasında temel ilkeler. M.R. Karaman (Ed.), Bitki Besleme, Gübretaş Rehber Kitaplar Dizisi: 2, s. 874.