Fen Eğitiminde İnteraktif Dijital Öyküleme Geliştirme Süreci

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 33, 15.03.2025

Murat Çetinkaya , İrem Cansu Demir

https://doi.org/10.29250/sead.1618011

Öz

Dijital hikâye anlatımı, bilgiyi etkili bir şekilde sunmayı amaçlayan ve öğrenciyi dâhil etmeyen pasif bir öğrenme yöntemi iken, etkileşimli dijital hikâye anlatımı, öğrenciyi hikâyenin merkezine koyarak aktif öğrenmeyi destekleyen daha dinamik ve bireyselleştirilmiş bir ortam sunar. Bir eğitim ortamında düşünüldüğünde, her iki yöntem de değerli ve pratiktir. Ancak interaktif dijital hikâye anlatımı, öğrencilerin aktif katılımı sayesinde daha etkili sonuçlar vermektedir. Eğitim ve öğretim faaliyetlerinde farklı disiplinlerde kullanılması gibi çok yönlülüğü de dijital hikâye anlatımını değerli kılmıştır. Dijital hikâye anlatımı, 21. yüzyıl becerilerinden biri olan 'bilgi ve iletişim teknolojileri okuryazarlığı' bağlamında eğitimde son dönemde oldukça popüler hale gelmiştir. Dijital hikâye anlatımında teknoloji kullanımı, öğrencilerin derse yönelik ilgi ve tutumlarına olumlu katkı sağlamaktadır. Bu çalışma, fen bilimleri derslerinde kullanılabilecek etkileşimli dijital hikâye anlatımı uygulamalarının gelişim aşamalarını örneklerle açıklamaktadır. Dijital hikâye anlatımı planlı bir hazırlık sürecinden geçerek oluşturulmalıdır. Bu süreç, konuyla ilgili literatür taraması, elde edilen bilgilerin senaryolaştırılması, senaryoya uygun sahnelerin tasarlanması, dijital öyküleme için uygun programın seçilmesi (Adobe Spark, Storybird veya Scratch gibi), seçilen programda senaryonun tasarlanan sahnelerinin oluşturulması ve hazırlanan dijital öykülemenin paylaşılmasını kapsamaktadır. Bu süreçte etkili ve amaca yönelik öğretim materyali oluşturmak için hazırlık sürecinin belirli bir plan dâhilinde yürütülmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın öncelikli amacı etkileşimli dijital hikâye anlatımı oluşturma aşamalarını detaylı olarak ele almaktır. Aşamalar açıklanırken 6. sınıf fen bilimleri dersi “Dolaşım Sistemi” ünite konusunun kazanımları göz önünde bulundurulmuştur. Bu yönüyle çalışmamız, başta fen eğitimi olmak üzere diğer disiplinlere yönelik etkileşimli dijital öykülerin hazırlanmasında araştırmacılara, öğretmenlere ve öğrencilere önemli bir rehber niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler

Fen eğitimi, Dijital öyküleme, İnteraktif dijital öyküleme

Etik Beyan

* Bu çalışma Doç. Dr. Murat ÇETİNKAYA'nın danışmanlığında İrem Cansu DEMİR'in hazırlamış olduğu yüksek lisans tez çalışmasının bir bölümünü içermektedir. ÇIKAR ÇATIŞMASI BEYANI Yazar bu çalışmasında herhangi bir şekilde çıkar çatışması olmadığını beyan eder. ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ BEYANI Yazarlar bu çalışmalarında araştırma ve yayın etiğine uyulduğunu beyan ederler. YAZAR SORUMLULUK BEYANI Yazarlar bu çalışmanın “Kavramsal Çerçeve, Yazı Taslağı, İnceleme ve Düzenleme” kısmının Doç. Dr. Murat ÇETİNKAYA, “Araştırma, Kaynakları Toplama, Görselleştirme” kısmının İrem Cansu DEMİR tarafından yapıldığını beyan ederler.

Interactive Digital Storytelling Development Process in Science Education

Öz

While digital storytelling is a passive learning method that aims to present information effectively and does not involve the student, interactive digital storytelling offers a more dynamic and individualised environment that supports active learning by putting the student at the story's centre. When considered in an educational setting, both methods are valuable and practical. However, interactive digital storytelling yields more effective results as students actively participate. Its versatility, such as its use in different disciplines in education and training activities, has also made digital storytelling valuable. Digital storytelling has recently become very popular in education in the context of 'information and communication technologies literacy', one of the 21st-century skills. The use of technology in digital storytelling contributes positively to students' interest and attitudes towards the course. This study explains the development stages of interactive digital storytelling applications with examples that can be used in science courses. Digital storytelling should be created through a planned preparation process. This process includes a literature review on the subject, scripting the information obtained, designing scenes suitable for the script, selecting the appropriate program for digital storytelling (such as Adobe Spark, Storybird, or Scratch), creating the designed scenes of the script in the selected program, and sharing the prepared digital storytelling. The preparation process should be carried out within a specific plan to create effective and purposeful teaching material. The primary purpose of this study is to discuss in detail the stages of creating interactive digital storytelling. In explaining the stages, the achievements of the 6th grade "Circulatory System" unit subject of the science course were considered. In this respect, our study is an important guide for researchers, teachers and students in preparing interactive digital stories for other disciplines, especially science education.

Anahtar Kelimeler

Science education, Digital storytelling, Interactive digital storytelling, Digital storytelling development.

Etik Beyan

* This study includes a part of the master's thesis of İrem Cansu DEMİR supervised by Assoc. Prof. Dr. Murat ÇETİNKAYA. CONFLICT OF INTEREST STATEMENT The author declares that there is no conflict of interest in this study. RESEARCH AND PUBLICATION ETHICS STATEMENT The authors declare that research and publication ethics are followed in this study. AUTHOR LIABILITY STATEMENT The authors declare that the “Conceptual Framework, Post Draft, Review and Editing” part of this study were done by Assoc. Prof. Dr. Murat ÇETİNKAYA and “Research, Gathering Sources, Visualization” part of this work was done by İrem Cansu DEMİR.

Kaynakça

• Akgül, G. & Tanrıseven, İ. (2019). Fen ve teknoloji dersinde dijital öyküleme sürecinde yaratıcı drama kullanımının öğrencilerin bilimsel yaratıcılıkları ve dijital öykülemeleri üzerindeki etkisi [The use of creative drama in the process of digital storytelling in science and technology course has a significant effect on students' scientific creativity and the effect on digital storytelling]. Kastamonu Journal of Education, 27(6), 2501-2512.
• Alexander, B. (2011). The new digital storytelling: Creating narratives with new media. Praeger.
• Anderson, K. T., & Chua, P. H. (2010). Digital storytelling as an interactive digital media context. Educational Technology, 50(5), 32-36.
• Aydın, A., Aslan, A., & Aydınbelge, B. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 6. sınıf ders kitabı [Middle school and imam hatip middle school science 6th grade textbook]. MEB.
• Aydınbelge, B., Sarıkavak, İ., Bağcı, Y. M., & Aydın, A. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 6 çalışma kitabı [Middle school and imam hatip middle school science 6 workbook]. MEB.
• Bilici, S. (2021). Dijital öykülemenin lise öğrencilerinin akademik başarılarına, eleştirel düşünme eğilimlerine, işbirlikli düzenleme ve hikâye kurgulama becerilerine etkisi [Digital storytelling on high school students' academic achievement, critical thinking tendencies, collaborative organisation and story construction skills]. [Unpublished doctoral dissertation]. Atatürk University.
• Borazan, İ. (2008). Kavram yanılgısı ve çoklu zekâ alanlarının ilişkilendirilmesine dayalı bir öğretimin kavram yanılgılarının giderilmesindeki etkisinin incelenmesi: “dolaşım sistemi” örneği [Investigation of the effect of a teaching based on the association of misconceptions and multiple intelligence areas on the elimination of misconceptions: "circulatory system" example]. [Unpublished master's thesis], Balıkesir University.
• Chen, L. & Lee, J. (2023). The effect of digital storytelling on secondary school students' perception of environmental behaviour and affective dispositions. Research in Science Education, 54(2), 89-105.
• Crăciun, D., Crăciun, P., & Bunoiu, M. (2016, March). Digital storytelling as a creative teaching method in Romanian science education. In AIP conference proceedings, AIP Publishing, Istanbul.
• Çalış, H. & Demir, S. (2023). Fen öğretiminde dijital öykü kullanımının öğrencilerin fen dersine yönelik tutumlarına ve akademik başarılarına etkisi [The effect of using digital stories in science teaching on students' attitudes towards science course and academic achievement]. Sosyal Bilimler ve Yönetim Dergisi, 8(2), 45-62.
• Çetinkaya, M., & Taş, E. (2018). Etkinlik temelli web materyalinin 6. sınıf “vücudumuzda sistemler” ünitesindeki kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi [The effect of activity-based web material on the elimination of misconceptions in 6th grade "systems in our body" unit]. International e-Journal of Educational Studies, 2(4), 92-113.
• Demir, İ. C. & Çetinkaya, M. (2021). Değişen dünyada değişime uğrayan öykü anlatma serüveni: dijital öyküleme [Changing story in a changing World telling adventure: Digital storytelling]. In Koca, Ş. & Akgül, M. Ş., (Ed), Research and evaluations in educational sciences II (pp. 241-252). Gece Kitaplığı Publishing House.
• Demir, İ. C. (2023). Ortaokul 6. Sınıf “Dolaşım Sistemi” Konusunun Öğretiminde İnteraktif Dijital Öyküleme Kullanımın Öğrencilerin Akademik Başarı ve Tutumlarına Etkisi [The Effect of Using Interactive Digital Storytelling on Students' Academic Achievement and Attitudes in Teaching 6th Grade "Circulatory System" Subject in Secondary School]. [Unpublished master's thesis], Ordu University.
• Demir, S. & Kılıçkıran, H. (2018). Dijital öykü uygulamasının özel yetenekli öğrencilerin yazma becerilerine etkisi [Digital story application for gifted and talented the effect on students' writing skills]. Interdisciplinary Educational Research Journal, 2(4), 12-18.
• Dinçer, B. (2019). Dijital hikâye temelli matematik öğretiminin ortaokul öğrencilerinin kavram öğrenmeleri üzerine etkileri [The effects of digital story-based mathematics teaching on middle school students' concept learning]. [Unpublished doctoral dissertation]. Dokuz Eylül University.
• Doğan, M. (2021). Fen öğretiminde dijital öykü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi [The effect of using digital stories in science teaching on students' academic achievement]. Eğitim ve Bilim Dergisi, 46(1), 78-95.
• Erkoca, M. C. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğrenci ilgisi–bir çalışma [Student interest in the distance education process-a study]. Journal of Open Education Applications and Research, 7(1), 148-163.
• Erstad, O. (2011). Digital storytelling in education: Creative expression, narrative, and technology. Learning, Media and Technology, 36(2), 157-162.
• Ertuğ, C. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları [Coronavirus (Covid-19) pandemic and pedagogical reflections: Open and distance education practices in Turkey]. Journal of Open Education Applications and Research, 6(2), 11-53.
• Hui, L. E. (2016). Learning of Chinese Idioms through Multimedia Storytelling. Multimedia University.
• Kahraman, Ö. (2013). Dijital hikâyecilik metoduyla hazırlanan öğretim materyallerinin öğrenme döngüsü giriş aşamasında kullanılmasının fizik dersi başarısı ve motivasyonu düzeyine etkisi [The effect of using the teaching materials prepared with digital storytelling method on the level of physics course success and motivation in the introduction phase of the learning cycle]. [Unpublished doctoral dissertation]. Balıkesir University.
• Karamustafaoğlu, O., Pazar, Ş. B. & Karamustafaoğlu, S. (2018). Eğitsel oyunlarla dolaşım sistemi konusunun öğretimi: Kan yolu oyunu örneği [Teaching of circulatory system subject with educational games: Example of blood pathway game]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 3(2), 1-18.
• Kaya, A. & Yılmaz, R. (2022). Fen eğitimi alanında dijital öykü uygulamalarının akademik başarıya etkisi [The effect of digital story applications on academic achievement in science education]. International Journal of Educational Research, 11(3), 112-130.
• Lambert, J. (2013). Digital storytelling: Capturing lives, creating community. Routledge.
• Mangal, K. (2020). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersinde dijital öyküleme etkinliklerinin öğrencilerin girişimcilik becerilerine ve derse yönelik tutumlarına etkisi [The effect of digital storytelling activities on students' entrepreneurship skills and attitudes towards the course in human rights, citizenship and democracy course]. [Unpublished master's thesis], Afyon Kocatepe University.
• MEB, (2018). İlköğretim fen bilimleri dersi öğretim programı [Primary school science curriculum]. Presidency of the Board of Education and Discipline.
• Morris, J. L. & Nilsson, S. (2021). The circulatory system: In comparative physiology and evolution of the autonomic nervous system, 193-246. Routledge.
• Murray, J. T. (2024). Interactive storytelling. Springer Nature.
• Nainggolan, L. & Sipahutar, H. (2017). The effectivity of interactive multimedia as learning media to reduce student’s misconception on human circulatory system. Jurnal Pelita Pendidikan, 4(4), 135-139.
• Nicoli, N., Henriksen, K., Komodromos, M., & Tsagalas, D. (2022). Investigating digital storytelling for the creation of positively engaging digital content. EuroMed Journal of Business, 17(2), 157-173.
• Niederhoffer, K. G., & Pennebaker, J. W. (2002). Sharing one's story: on the benefits of writing or talking about emotional experience. Journal of Personality and Social Psychology, 84(3), 713-729.
• Orhan Göksün, D., & Gürsoy, G. (2022). Digital Storytelling in Science Teacher Education: Evaluation of Digital Stories. Science Education International, 33(2), 251-263.
• Poonsawad, A., Srisomphan, J., & Sanrach, C. (2022). Synthesis of problem-based interactive digital storytelling learning model under gamification environment promotes students’ problem-solving skills. International Journal of Emerging Technologies in Learning, 17(5), 103-119.
• Poonsawad, A., Srisomphan, J., & Sanrach, C. (2022). Synthesis of problem-based interactive digital storytelling learning model under gamification environment promotes students’ problem-solving skills. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 17(5), 103-119.
• Purba, K. R. & Kwarrie, Y. N. P. (2017, September). Development of interactive learning media for simulating human blood circulatory system. International Conference on Soft Computing, Intelligent System and Information Technology (ICSIIT). IEEE. Indonesia.
• Rajendran, V., & Yunus, M. M. (2021). Interactive learning via digital storytelling in teaching and learning. International Journal of Education and Literacy Studies, 9(3), 78-84.
• Robin, B. R. (2016). The power of digital storytelling to support teaching and learning. Digital Education Review, (30), 17-29.
• Ryan, M.-L. (2001). Narrative as virtual reality: Immersion and interactivity in literature and electronic media. Johns Hopkins University Press.
• Salen, K., & Zimmerman, E. (2004). Rules of play: Game design fundamentals. MIT Press.
• Sarıçam, S. (2019). Fen bilimleri dersinde sanal gerçeklik uygulamalarının dolaşım sistemi kavramlarının öğretimi üzerine etkisinin incelenmesi [Investigation of the effect of virtual reality applications on the teaching of circulatory system concepts in science course]. [Unpublished doctoral dissertation], Marmara University.
• Shahid, M., & Khan, M. R. (2022). Use of digital storytelling in classrooms and beyond. Journal of Educational Technology Systems, 51(1), 63-77.
• Shelton, C. C., Warren, A. E., & Archambault, L. M. (2016). Exploring the use of interactive digital storytelling video: Promoting student engagement and learning in a university hybrid course. TechTrends, 60, 465-474.
• Smed, J., Skult, N., & Skult, P. (2021). Handbook on interactive storytelling. John Wiley & Sons.
• Thompson, R. & Walker, S. (2019). The effect of digital story applications on academic achievement in science education: A meta-analysis study. International Journal of Educational Research, 14(3), 23-41.
• Yanarateş, E. (2022). Fen bilimleri eğitiminde karşılaşılan kavram yanılgılarına ilişkin lisansüstü tezlerin tematik içerik analizi [Thematic content analysis of postgraduate theses on misconceptions encountered in science education]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(Özel Sayı), 182-213.
• Yıldırım, E. & Arslan, B. (2020). Fen eğitiminde dijital öyküleme yöntemi kullanımının öğrencilerin akademik başarısına etkisi: Bir meta-analiz çalışması [The effect of using digital storytelling method in science education on students' academic achievement: A meta-analysis study]. Journal of Science Education, 15(4), 67-83.
• Yılmaz, Y., Üstündağ, M. T. & Güneş, E. (2017). Öğretim materyali olarak dijital hikâye geliştirme aşamalarının ve araçlarının incelenmesi [Examining the stages and tools of digital story development as teaching material]. Abant İzzet Baysal University Journal of Faculty of Education, 17(3), 1621-1640.