BİR EDEBİYAT DERSİNDE BİR ŞİİRİ ÇEVİRİLERİYLE OKUMAK: WALT WHITMAN’IN O CAPTAIN! MY CAPTAIN! BAŞLIKLI ŞİİRİ İLE FRANSIZCA VE TÜRKÇE ÇEVİRİLERİ

Yıl 2016, , 59 - 78, 23.12.2016

Didem Tuna

https://doi.org/10.21497/sefad.284940

Cited By: 1

Öz

1819-1892
yılları arasında yaşamış olan Walt Whitman, 
Amerika’nın en etkili  şairlerinden
biri olarak kabul edilmektedir.  Hiç yüz
yüze gelmemesine rağmen büyük hayranlık duyduğu 
Başkan Abraham Lincoln’un Amerikan İç Savaşı sonrasında öldürülmesi
üzerine  duyduğu derin üzüntüyü, onu
anmak ve onurlandırmak için yazdığı  O Captain! My Captain! başlıklı şiiri
ile ifade etmiştir. Serbest şiirleriyle tanınan Whitman, bu şiirinde de sabit
bir ölçü kullanmamıştır. Ancak muhtemelen şiirin bir ağıt olmasından dolayı bir
istisna olarak  dört uzun dizeyi dört
kısa dizenin izlediği bölümlere yer vermek suretiyle belli bir kalıp kullanmış
ve bu da şiirini diğerlerinden farklı ve özel kılmıştır.  Whitman’ın bu şiiri,  Memet Fuat tarafından yapılan Ey
Kaptan! Canım Kaptanım! ve Can
Yücel tarafından yapılan Oy Reis! Koca
Reis! başlıklı Türkçe çevirileri ve 
Léon Bazalgette tarafından yapılan Ô Capitaine! Mon Capitaine! başlıklı Fransızca çevirisi ile  birlikte bu çalışmanın bütüncesini
oluşturmaktadır. Bu dört şiir, 
ortaöğretim 10.  sınıfta bir Edebiyat
dersi kapsamında  bir arada okunmuş  ve 
şiirlerin  anlam evreni ile  biçimsel özellikleri karşılaştırmalı olarak
irdelenmiştir. Bu çalışmada, bir şiirin çevirileri ile birlikte okunup
çözümlenmesinin öğrencilerin derse katılımına, dersin verimliliğine ve
kültürlerarası farkındalığın gelişimine sunabileceği katkılardan söz edilmekte
ve ayrıca  Fransız göstergebilimci Jean
Claude Coquet’nin “Söyleyenler Kuramı”
temel alınarak,  şiirin çeviri ile
yeniden üretilmesi sürecinde çevirmenin söylem alıcısı ve söylem üreticisi
olarak üstlendiği rolün erek metne yansımaları üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri Göstergebilimi, Edebiyat Öğretimi, O Captain! My Captain!, Söyleyenler Kuramı, Anlam Bozucu Eğilimler Dizgeselliği

READING A POEM WITH ITS TRANSLATIONS IN THE LITERATURE CLASS: WALT WHITMAN’S O CAPTAIN! MY CAPTAIN! AND ITS FRENCH AND TURKISH TRANSLATIONS

Öz

Walt Whitman (1819-1892) is considered to be one
of America’s most influential poets. He hugely admired President Abraham
Lincoln, and in spite of never having met Lincoln personally, he was strongly
affected by the President’s assassination. He wrote the poem O Captain! My Captain! as an elegy to
express  his deep sorrow on the
unfortunate event and commemorate the President. Whitman normally wrote in free
verse; similarly, in this poem a fixed meter is not used. However, probably
because this poem was an elegy, he used a particular pattern of a four-long
line stanza followed by a four-short line stanza as an exception and this makes
it special and different from his other poems. This poem in English, its
Turkish translations Ey Kaptan! Canım
Kaptanım! by Memet Fuat, Oy Reis!
Koca Reis! by Can Yücel, and  its
French translation Ô Capitaine! Mon
Capitaine! by Léon Bazalgette constitute the corpus of this study. The
four  poems were read together in a 10^th
grade Literature class and their scopes of meaning as well as their form was
comparatively analyzed.  In this study,
the possible contributions of reading and analyzing a poem with its
translations to students’ class participation, the efficiency of the Literature
class itself, and the development of intercultural awareness are discussed. In
addition, by utilizing French semiotician Jean-Claude Coquet’s “Theory of
Instances of Enunciation” as a basis, the reflections of the role of the
translator upon the target text as the receiver and producer of discourse is
evaluated.

Anahtar Kelimeler

Semiotics of Translation, Teaching of Literature, O Captain! My Captain!, Theory of Instances of Enunciation, Systematics of Designificative Tendencies

Kaynakça

• AKMAN, Aygün (2014). The Crown of English Literature. Ankara: Golden Key Yayınevi.
• COQUET, Jean-Claude (1997). La Quête du Sens. Le Langage en Question. Paris: PUF.
• COQUET, Jean-Claude (2007). Phusis et logos. Une phénoménologie du langage. Paris: PUV.
• EYÜBOĞLU, Sebahattin (1993). “Can Yücel’in Şiir Çevirileri”. Her Boydan Dünya Şiirinden Örnekler. İstanbul: Papirüs Yay.
• KARANTAY, Suat (1989). “Can Yücel ile Söyleşi”. Metis Çeviri 8: 11-18.
• ÖZTÜRK KASAR, Sündüz-TUNA Didem (2015). “Yaşam, Yazın ve Yazın Çevirisi İçin Gösterge Okuma”. Frankofoni Fransız Dili ve Edebiyatı İnceleme ve Araştırmaları Ortak Kitabı (27). Ankara: Bizim Grup Basımevi. 457-482.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. https://ttkb.meb.gov.tr [08.09.2016].
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr [10.09.2016].
• WHITMAN, Walt (1922). Feuilles d’herbe. çev. Léon Bazalgette. Mercure de France, I et II: 80-81. http://terredecompassion.com/2014/10/30/o-captain-my-captain/ [01.09.2015].
• WHITMAN, Walt (1954). Çimen Yaprakları. haz. Mehmet Fuat. İstanbul: Yeditepe Yay.
• YÜCEL, Can (1993). Her Boydan Dünya Şiirinden Örnekler. İstanbul: Papirüs Yay.