Türkiye’de İslami Kimliğin Bedensel Dönüşümü

Yıl 2018, , 327 - 354, 22.06.2018

Hüseyin Çil

https://doi.org/10.21497/sefad.443524

Öz

Bu çalışma, 1970’lerden 2000’lere uzanan süreçte “İslami kimliğin” Türkiye seyrini bedeni merkeze alarak yeni bir değerlendirmeye tabi tutmayı ve İslami kimliğin süreç içerisindeki durumunu, dalgalanmalarını beden sosyolojisinin son dönem gelişmelerinin sağladığı imkânlarla ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada 1970’lerden 2000’lere dek uzanan süreçte yazılmış 12 adet roman nitel içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bu çalışma ile İslami kimliğin, modern seküler kültürün akışkan/heterojen zemininde en önemli tutunma noktası olarak görülen beden-benlik bütünlüğünde bir tür homojenleştirme suretiyle kendini idame ettirdiği; fakat özellikle 1990’larla birlikte gelişen bireyselleşme-kamusallaşma-siyasallaşma sürecinde, beden-benlik ilişkisinin heterojenleştiği ve böylece rafine bir sekülerleşme biçiminin önünün açıldığı görülmüştür. Beden-benlik ilişkisini kutsallığından arındırma (desacralization) şeklinde işleyen bu durum, İslami kimlik için, başkalarıyla bir arada yaşamanın önünü açtığı ölçüde bir tür ‘modern hayat stratejisi’ olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Beden, sekülerleşme, İslami Kimlik, İslami Roman

Bodily Transformation of Islamic Identity in Turkey

Öz

This study aims to present a new evaluation of the journey of “Islamic Identity” in Turkey from 1970s to 2000s. It particularly focuses on body within the context of emergent theories of sociology of body to present the status and fluctuations of Islamic identity through this period. In this study, 12 novels written in the period from 1970s to 2000s were examined by qualitative content analysis method. As a result, Islamic identity have maintained a homogenized idea of body and self integrity on the fluid and heteregenous ground of modern secular culture as the most important foothold to preserve its homogeneity. However, after 1990s, this body and self integrity have become heterogenized through the growing process of individuation, deprivatization, and politicization in this era. It can be evaluated that this desacralization of the body and self integrity have become a "modern life strategy" to the extent that for Islamic identity desacralization paved the way for the means of coexisting with others.

Anahtar Kelimeler

Body, secularization, Islamic Identity, Islamic Novel

Kaynakça

• Aktaş, Cihan (2015). “Tessettür Beraberliği”. Nihayet (11): 50-51.
• Aktay, Yasin (1997). Body, Text, Identity: The Islamist Discourse Of Authenticity In Modern Turkey. Doktora Tezi. Ankara: Ortadoğu Teknik Ü.
• Bayramoğlu, Ali (2001). Türkiye’de İslami Hareket. İstanbul: Patika Yay.
• Bayramoğlu, Ali (2008). “Çağdaşlık Hurafe Kaldırmaz” Demokratikleşme Sürecinde Dindar ve Laikler. İstanbul: TESEV Yay.
• Bilgin, Nuri (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi. 3. bs.
• Bourdieu, Pierre (2014). Eril Tahakküm. çev. Bediz Yılmaz. İstanbul: Bağlam Yay.
• Bourdieu, Pierre (2015). Ayrım. çev. Derya Fırat-Günce Berkkut. Ankara: Heretik Yay.
• Bourdieu, Pierre (2016). Akademik Aklın Eleştirisi. çev. P. Burcu Yalım. İstanbul: Metis Yay.
• Bulut, Ramazan (2015). İslami Kesimlerdeki Değişimi Romanlardan (2000-2010) Okumak. Doktora Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Ü.
• Butler, Judith (2016). Cinsiyet Belası. çev. Başak Ertür. İstanbul: Metis Yay.
• Çayır, Kenan (2008). Türkiye’de İslamcılık ve İslami Edebiyat. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.
• Çınar, Alev (2008). “Subversion on Subjugaiton in the Public Sphere: Secularism and the İslamic Headscarf.” Signs: Jorunal of Women in Culture and Society 33 (4): 891-913.
• Çil, Hüseyin (2017). Bedeni Kurgulamak: İslami Romanlarda Beden ve Kimlik. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Ü.
• Efe, Mehmet ( 2016). Mızraksız İlmihal. İstanbul: Kapı Yay.
• Eraslan, Sibel (2013). Saklı Kitap. İstanbul: Timaş Yay.
• Erkilet, Alev (2004). Eleştirellikten Uyuma: Müslümanların Kamusal Alan Serüveni. Ankara: Hece Yay.
• Gökarıksel, Banu (2009). “Beyond The Officially Sacred: Religion, Secularsim, and the Body İn The Production of Subjectivity”. Social &Cultural Geography 10 (6): 657-674.
• Gökçe, Orhan (2001). İçerik Çözümlemesi: Teori- Metod- Uygulama. Konya: Selçuk Üniversitesi Yaşatma Geliştirme Vakfı Yay. 3. bs.
• Göle, Nilüfer (2011). Melez Desenler. İstanbul: Metis Yay. 4. bs.
• Göle, Nilüfer (2014a). Modern Mahrem. İstanbul: Metis Yay. 12. bs.
• Göle, Nilüfer (2014b). Seküler ve Dinsel: Aşınan Sınırlar. İstanbul: Metis Yay. 2. bs.
• Gülalp, Haldun (2014). Kimlikler Siyaseti: Türkiye’de Siyasal İslamın Temelleri. İstanbul: Metis Yay. 2. Bs.
• Habermas, Jurgen (2014). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. çev. Tanıl Bora-Mithat Sancar. İstanbul: İletişim Yay. 12. bs.
• Hekimoğlu İsmail (2014a). Minyeli Abdullah. İstanbul: Timaş Yay. 92. bs.
• Hekimoğlu İsmail (2014b). Maznun. İstanbul: Timaş Yay. 32. bs.
• İlyasoğlu, Aynur (2015). Örtülü Kimlik. İstanbul: Metis Yay. 5.bs.
• İnanç, Üstün (1987). Yalnız Değilsiniz. İstanbul: Kamer Neşriyat. 2.bs.
• Kara, İsmail (2014). Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi 1. İstanbul: Dergah Yay. 2.bs.
• Karpat, Kemal H. (2007). Türkiye’de Siyasal Sistemin Evrimi. çev. Esin Soğancılar. Ankara: İmge Kitabevi.
• Katırcı Turhal, Şerife (1999). Müslüman Kadının Adı Var. İstanbul: Adese Yay.
• Kekeç, Ahmet (1999). Yağmurdan Sonra. İstanbul: Şehir Yay.
• Kepel, Gilles (1992). Tanrının İntikamı. çev. Selma Kırmızı. İstanbul: İletişim Yay.
• Köse, Elifhan (2014). Sessizliği Söylemek: Dindar Kadın Edebiyatı Cinsiyet ve Beden. İstanbul: İletişim Yay.
• Kutlu, Mustafa (2015). Huzursuz Bacak. İstanbul: Dergâh Yay. 15. bs.
• Mahmood, Saba (2005). Politics Of Piety: The İslamic Revival and The Feminist Subject. United Kingdom: Princeton University Press.
• Mardin, Şerif (2015a). Türkiye’de İslam ve Sekülarizm. İstanbul: İletişim Yay. 4. bs.
• Mardin, Şerif (2015b). Türkiye’de Din ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yay. 4. bs.
• Mellor, Philip & Shilling, Chris (2010a). “Body Pedagogics and The Religious Habitus: A New Direction for The Sociological Study of Religion”. Religion (40): 27-38.
• Mellor, Philip & Shilling, Chris (2010b). “The Religious Habitus: Embodiment, Religion and Sociological Theory”. The Sociology of Religion. ed. Bryan S. Turner. United Kingdom: Wiley-Blackwell. 201-220.
• Mellor, Philip & Shilling, Chris (2014). “Re-conceptualising the Religious Habitus: Reflexivity and Embodied Subjectivity in Global Modernity.” Culture And Religion 15 (3): 275-297.
• Nye, Robert (2015). “Erkekliklerin Aktarımı: Erken Modern Dönem Fransa Örneği.” Bourdieu ve Tarihsel Analiz. ed. Philip S. Gorski. Ankara: Heretik Yay. 375-399.
• Özdenören, Rasim (2016). Gül Yetiştiren Adam. İstanbul: İz Yay. 26. bs.
• Ramazanoğlu, Yıldız (2014). İkna Odası. İstanbul: Kapı Yay.
• Sehlikoğlu, Sertaç (2013). “Takım Elbiseli Müslümanlar: Edeb, Kulluk ve Dönüşüm.”http://www.edebifikir.com/buz-gibi-ofsayt/takim-elbiseli-muslumanlar-edep-kulluk-ve-donusum.html. [04.09.2016].
• Sennet, Richard (2013). Kamusal İnsanın Çöküşü. çev. Serpil Durak-Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yay. 4. bs.
• Seyhan, Azade (2014). Dünya Edebiyatı Bağlamında Modern Türk Romanı. çev. Erkan Irmak. İstanbul: İletişim Yay.
• Şenler, Şule Yüksel (2016). Huzur Sokağı. İstanbul: Timaş Yay. 113. bs.
• Toros, Halime (1997). Halkaların Ezgisi. İstanbul: Kırkambar Yay.
• Tuğal, Cihan (2014). Pasif Devrim: İslami Muhalefetin Düzenle Bütünleşmesi. çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yay. 3. bs.
• Winchester, Daniel (2008). “Embodying the Faith: Religious Practice and The Making of a Muslim Moral Habitus”. Social Forces 86 (4): 1753-1780.
• Yıldırım, Ercan (2016). Neoliberal İslamcılık: 1980-2015 İslamcıların Dünya Sistemine Entegrasyonu. İstanbul: Pınar Yay.
• Yılmaz, Vacit Ertan (2000). Bir Kimlik Oluşturma Aracı Olarak İslami Popüler Romanlar. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Ü.
• Zeren, Mehmet (2014). Öz Yurdunda Garipsin. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yay.