Cahit Sıtkı Tarancı Şiiri ve Örnekler Işığında Almancaya Çevrilebilirliği Üzerine Bir İrdeleme

Yıl 2019, , 163 - 176, 25.12.2019

Rahman Akalın

https://doi.org/10.21497/sefad.675139

Öz

Cahit Sıtkı, Türk Edebiyatı’nın az sözcükle çokça duyguyu ifade edebilmiş şairlerindendir. Bu başarıyı yalnızca seçtiği sözcüklerdeki anlam yükü ile değil, şiirlerindeki kurgu ile sağlayabilmiştir. Çeviri odaklı değerlendirildiğinde, ruhu ve anlatımından bağımsız olarak, şiir çevirisi çevirmenleri belli oranda şair gibi düşünmeye, bunun da ötesinde şair gibi eylemeye itmektedir. Bu bağlamda şiir çevirisi özellikle birbirine çok yakın olmayan kültür dizgeleri arasında, çoğu zaman zor, hatta başarısızlığa uğramaya mahkûm bir girişim olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmada Cahit Sıtkı Tarancı şiirlerinin genel özellikleri betimlenmeye çalışılmış, çevirileri Işık Aygün tarafından yapılmış olan ‘Yıldızlar’ ve ‘Dalgın Ölü’ adlı Tarancı şiirleri bu çerçeve içerisinde çözümlenmiş ve bu şiirlerin Almancaya çevirileri eleştirel açıdan mercek altına alınıp değerlendirmelerde bulunulmuştur. İnceleme sonunda, Cahit Sıtkı’nın gerek biçim gerekse içerik açısından kendine özgü bir şiirselliği sürdürmüş olduğu, seçilen örnekler temelinde bu şiirselliğin kabul edilebilir çeviri sonuçlarını ortaya koyduğu bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cahit Sıtkı Tarancı, Yıldızlar, Dalgın Ölü, yazın çevirisi, şiir çevirisi

Cahit Sıtkı Tarancı Poetry and an Investigation on the Translation into German in the Light of Examples

Öz

Cahit Sıtkı is one of the poets of Turkish literature who can express a lot of emotion with little words. He was able to achieve this success not only by the meaning burden in his chosen words but also by his fiction in his poems. Regardless of the spirit and expression of translation, poetry translation pushes translators to think in a certain proportion like poets; moreover, to behave like them. In this context, the translation of poetry is defined as an attempt that is mostly difficult and even doomed to failure among the cultural systems that are not very close to each other. In this study, the general features of Cahit Sıtkı Tarancı poems have been attempted to be described. Tarancı poems which are called ‘Yıldızlar ‘and ‘Dalgın Ölü’, translated by Işık Aygün, have been analyzed within this framework and the translation of these poems into German has been examined critically and evaluated. At the end of the study, it has been found that Cahit Sıtkı had maintained his own poetic style in terms of both form and content, and this poetry showed acceptable translation results on the basis of selected examples.

Anahtar Kelimeler

Cahit Sıtkı Tarancı, Yıldızlar, Dalgın Ölü, literary translation, poetry translation

Kaynakça

• Aksal, S. K. (1976). Arkadaşlarının anılarından Cahit Sıtkı Tarancı. Milliyet Sanat Dergisi, 200, s. 6-9.
• Ammann, M. (1990): Anmerkungen zu einer Theorie der Übersetzungskritik und ihrer praktischen Anwendung. Zeitschrift TEXTconTEXT (5.3/4), s. 209-250.
• Ateş, M. (1994.10.13). İz bırakanlar: Cahit Sıtkı Tarancı. Hürriyet Gazetesi.
• Bezirci, A. (2003). “Sunu”. Otuz Beş Yaş-Bütün Şiirler. Cahit Sıtkı Tarancı. İstanbul: Can Yayınları.
• Bıldırki, O. H. (1972). Tarancı’da yalnızlık ve ölüm. Hisar Dergisi, 106, s. 26-27.
• Binyazar, A. (1976). Cahit Sıtkı’nın şiiri gerek duyarlık, gerek biçim yönünden büyük dalgalanmalar göstermez. Milliyet Sanat Dergisi, 200, s. 4-5.
• House, J. (1997). Translation quality assessment: a model revisited. Tübingen: Narr Verlag.
• Kaymaz, R. (1973). Tarancı’nın şiirinde toplumdan kaçış: Gökyüzü temi. Hisar Dergisi, 118, s. 16-17.
• Nord, C. (1988). Textanalyse und Übersetzen. Theoretische Grundlagen, Methode und didaktische Anwendung einer übersetzungsrelevanten Textanalyse. Heidelberg: Groos.
• Ozansoy, M. F. (1964). Düşündüğüm gibi: Cahit Sıtkı Tarancı. Hisar Dergisi, 86, s. 10-11
• Reiß, K. (1971). Möglichkeiten und Grenzen der Übersetzungskritik. Kategorien und Kriterien für eine sachgerechte Beurteilung von Übersetzungen. München: Hueber Verlag.
• Samanoğlu, G. (1971). Cahit Sıtkı Tarancı. Hayatı, şiiri ve eserleri hakkında birkaç söz. Seçmeler. Birinci Basılış. Cahit Sıtkı Tarancı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Tarancı, C. S. (1971). Seçmeler. Birinci Basılış. haz. Gültekin Samanoğlu. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Tarancı, C. S. (2003). Otuz Beş Yaş. Bütün Şiirleri. Der. Asım Bezirci. İstanbul: Can Yayınları. 22. bs.
• Tarancı, C. S. (2012). Gün eksilmesin penceremden. İstanbul: Can Yayınları
• TÖMER Çeviri Dergisi (1995). Cahit Sıtkı Tarancı, 5, s. 50-51.