Translation of Songs in The Comics: Les Aventures de Tintin

Yıl 2024, Sayı: 51, 97 - 108, 30.06.2024

Nesibe Erkalan Çakır , Yasin Murat Demir

https://doi.org/10.21497/sefad.1343412

Öz

In the texts of the comics, it is aimed to convey the message to the target audience by creating a humorous effect through metaphoric language and puns. In the translation of such texts, the same humorous effect is expected to be conveyed with similar metaphoric language and puns. This expectation is one of the difficulties that translators may encounter during the translation of comics. At this point, it is assumed that the translator will overcome these difficulties by following various translation strategies and methods in the translation process, as long as s/he has a grasp of both cultures and languages. In this study, we tried to figure out how the songs we frequently encounter in comics are translated into another language. In this context, the songs in the comic book series Les Aventures de Tintin (The Adventures of Tintin), whose original language is French, were analysed according to Hurtado Albir's "fidelity approach in translation". Overall, this study highlights that during the translation of the songs in the comics, the translator can reflect the humorous effect in a similar way to the target language when s/he deverbalizes the source text and translates the song under the norms of the target language.

Anahtar Kelimeler

Comics, humour, translation of comics, translation of songs, translation of humour

Çizgi Romanlarda Yer Alan Şarkıların Çevirisi: Tenten’in Maceraları

Öz

Çizgi roman metinlerinde, hedef kitleye aktarılmak istenen mesajın bazı söz sanatları ve sözcük oyunları aracılığıyla mizahi bir etki oluşturularak iletilmesinin amaçlandığını belirtmek mümkündür. Bu tarz bir metnin çevirisi söz konusu olduğunda da benzer söz sanatları ve sözcük oyunları ile aynı mizahi etkinin oluşturulması beklenecektir. Bu beklenti, çizgi roman çevirisi sürecinde çevirmenlerin karşılaşabileceği zorluklardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu noktada çevirmenin, her iki kültüre ve dile hâkim olduğu sürece, çeviri sürecinde çeşitli çeviri strateji ve yöntemleri izleyerek bu zorlukların üstesinden geleceği varsayılmaktadır. Çizgi romanlarda yer verilen bazı şarkılar, kültürel birtakım durumları yansıtmanın yanı sıra aynı zamanda mizahi etkiyi de güçlendirmektedir. Bu nedenle, mizahi üslubun daha etkili bir biçimde aktarılması amacıyla çizgi romanlarda şarkılara sıkça yer verilmektedir. Bu çalışmada, çizgi romanlarda sıkça karşılaşılan şarkıların başka bir dile nasıl çevrildiği sorusuna yanıt aranmıştır. Bu bağlamda, özgün dili Fransızca olan Tenten’in Maceraları adlı çizgi roman serisindeki şarkılar, Hurtado Albir’in “çeviride sadakat” yaklaşımına göre incelenmiştir. İncelemeden sonra, çizgi roman metinlerinde yer alan şarkıların çevirisinde çevirmenin, özgün metnin sözcüklerinden sıyrılıp şarkıyı erek dilin normlarına uygun olarak çevirdiğinde mizahi etkiyi erek dile benzer şekilde yansıtabildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çizgi roman, mizah, çizgi roman çevirisi, şarkı çevirisi, mizah çevirisi

Kaynakça

• Alsaç, Ü. (1994). Türkiye’de karikatür, çizgi roman ve çizgi film. İstanbul: İletişim.
• Chiaro, D. (2010). Translation, humour and literature: translation and humour, Volume 1, Bloomsbury.
• Çimen Karayürek, E. & Kurt, M. (2021). Analyse de çılgın gibi dans le contexte de l’autotraduction, RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 23, 739-752. https://doi.org/10.29000/rumelide.949688
• Delesse, C. (2001). Le cliché par la bande: Le détournement créatif du cliché dans la BD, Palimpsestes, 13, 165-182. https://doi.org/10.4000/palimpsestes.1565
• Dictionnaires Le Robert. (2017). Le grand robert de la langue française, Version numérique, SEJER.
• Gorlée, D. L. (1997). Intercode translation: words and music in opera. Target. International Journal of Translation Studies, 9(2), 235-270. https://doi.org/10.1075/target.9.2.03gor
• Golomb, H. (2005). Music linked translation (MLT) and Mozart’s operas: Theoretical, textual and practical perspectives. Dinda L. Gorlée (Ed.), in Song and significance: Virtues and vices of vocal translation (pp. 121- 163). New York: Rodopi.
• Hergé, (1954). On a marché sur la lune. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (1963). Les bijoux de la Castafiore. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (1973). Le trésor Rackham le rouge. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (1974a). Le lotus bleu. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (1974b). Tintin au Congo. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (1976). Tintin et les picaros. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (1977). Tintin au pays l’or noir. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (1996). Kara altın diyarında, (çev. Barış Kılıçbay), İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Hergé, (1997a). Kırık kulak, (trans. Barış Kılıçbay), İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Hergé, (1997b). Kastafiore’nin mücevherleri, (trans. Barış Kılıçbay), İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Hergé, (1997c). Tenten Kongo’da, (trans. Barış Kılıçbay), İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Hergé, (2004a). Kırık kulak, (trans. Elâ Güntekin), İstanbul: Mandolin.
• Hergé, (2004b). Tenten Kongo’da, (trans. Elâ Güntekin), İstanbul: Mandolin.
• Hergé, (2004c). Tenten kara altın diyarında, (trans. Elâ Güntekin), İstanbul: Mandolin.
• Hergé, (2007). Kastafiore’nin mücevherleri, (trans. Elâ Güntekin), İstanbul: Mandolin.
• Hergé, (2011). L’oreille cassée. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (2013). Le crabe aux pinces d’or. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (2015). Tintin au Tibet. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (2016). Les cigares du pharaon. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (2017a). Tintin aux pays Soviets. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (2017b). L’étoile mystérieuse. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (2017c). Le temple du soleil. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (2018a). Kırık kulak, (trans. Sema Kuray), İstanbul: Alfa.
• Hergé, (2018b). Tenten Kongo’da, (trans. Sema Kuray), İstanbul: Alfa.
• Hergé, (2019). L’affaire tournesol. Bruxelles, Paris: Casterman.
• Hergé, (2020). Kara altın diyarında, (trans. Sema Kuray), İstanbul: Alfa.
• Hergé, (2021). Kastafiore’nin mücevherleri, (trans. Sema Kuray), İstanbul: Alfa.
• Hurtado Albir, A. (1990). La notion de la fidélité en traduction, Didier Érudition.
• İnal, T. & Kaya, M. (2014). Tenten albümleri: Yansımalar. Frankofoni, 26, 471- 481.
• Joëlle, P. (2015). Traduire les jeux de mots et calembours de journaux satiriques – le canard enchaîné et private eye, Traduire, 232, 41-55. doi: https://doi.org/10.4000/traduire.694
• Spanakaki, K. (2007). Translating humor for subtitling, Translation Journal, 11(2), https://translationjournal.net/journal/40humor.htm
• Timur Ağıldere, S. (2000). L’analyse de la traduction du language humoristique d`apres la theorie interpretative de la serie du Petit Nicolas de Goscinny (PhD. Dissertation). Access: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Timur Ağıldere, S. (2009). Astérix chez les turcs ou le traducteur recréateur. Synergies Turquie, 2, 205-213. Access: https://gerflint.fr/Base/Turquie2/suna.pdf
• Tråvén, M. (2005). Musical rhetoric- the translator’s dilemma: A case for Don Giovanni. Dinda L. Gorlée (Ed.) in Song and significance: Virtues and vices of vocal translation. (pp. 103- 121). New York: Rodopi.
• Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe sözlük, 11th Ed., Ankara: Author.
• Ünsal, G. (2020). Mizahî ögelerin çevirisi üzerine bir inceleme: Bir noel gecesi örneği. Litera: Journal of Language, Literature and Culture Studies, 30(2), 663-682. Doi: 10.26650/LITERA2020-0058.
• Zabalbeascoa, P. (2005). Humor and translation—an interdiscipline. Humor, 18(2), 185- 207. Doi:10.1515/humr.2005.18.2.185.
• Yağlı, A. (2021). Modern bir anlatı sanatı olarak çizgi roman, 2nd Ed., İstanbul: Kriter.
• Zhang, Y. (2020). Mr. nobody arranges chansons: Exploring pianist alexis Weissenberg’s six arrangements of songs by charles trenet (Order No. 27955917). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2403987139). Retrieved from https://www.proquest.com/dissertations-theses/mr-nobody-arranges-em-chansons-exploring-pianist/docview/2403987139/se-2