Bağımsız Denetim Kalitesinin Şirketlerin Finansal Performansı Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama

Yıl 2023, , 451 - 465, 30.11.2023

Tansel Çetinoğlu , Şerife Önder , Sarah Rebeea Hadi

https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1339128

Öz

Denetim, finansal raporlamanın bütünlüğünü sağlamak ve iş operasyonlarında şeffaflığı ve hesap verebilirliği teşvik etmek için modern dünyada kritik öneme sahiptir. Denetim, bir şirketin iç kontrollerinin, risk yönetim sistemlerinin, finansal raporlamanın ve diğer operasyonel faaliyetlerin yeterliliğini ve etkinliğini değerlendirmeyi ifade eder. Bağımsız denetimin amacı ise, bir şirketin faaliyetlerinin bağımsız ve objektif bir değerlendirmesini sağlamak, zayıflık veya risk alanlarını belirlemek ve iyileştirme için öneriler sunmaktır. Bu araştırmanın amacı bağımsız denetim kalitesi ile şirketlerin finansal performansları arasında bir ilişkinin varlığını test etmektir. Bu çalışmada Borsa İstanbul yer alan ilk 100 şirketin 2021 ve 2022 yılı faaliyet verileri kullanılmıştır. Ayrıca şirketlerin büyüklüğü ve denetim görüşleri arasında bir ilişkinin olup olmadığını ve bu ilişkinin niteliği araştırılmak amacıyla yapılmıştır. Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi ile yapılan analiz bulgularında kurulan modeller anlamlı çıkmakla birlikte, bağımsız denetim kalitesi ve bağımsız denetim görüşü ile şirket karlılık oranları arasındaki ilişkilerin zayıf bir ilişki biçiminde veya istatistiki olarak anlamsız bir ilişki biçiminde çıkmıştır. Bu nedenle bağımsız denetim kalitesi ve bağımsız denetim görüşü ile şirket karlılık oranları arasında genel olarak istatiksel açıdan anlamlı bir ilişkinin olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bağımsız Denetim, Bağımsız Denetim Kalitesi, Finansal Performans

Independent Audit Quality of Companies Effect on Financial Performance: An Application in Borsa Istanbul

Öz

Auditing is critical in the modern world to ensure the integrity of financial reporting and promote transparency and accountability in business operations. Auditing refers to evaluating the adequacy and effectiveness of a company's internal controls, risk management systems, financial reporting and other operational activities. The purpose of an independent audit is to provide an independent and objective assessment of a company's operations, identify areas of weakness or risk, and offer suggestions for improvement. The purpose of this research is to test the existence of a relationship between the independent audit service quality and the financial performance of companies. In this study, the activity data of the first 100 companies in Borsa Istanbul for the years 2021 and 2022 were used. In addition, it was conducted to investigate whether there is a relationship between the size of the companies and audit opinions and the nature of this relationship. Although the models established in the analysis findings made with Multiple Linear Regression Analysis were significant, the relationships between independent audit quality and independent audit opinion and company profitability ratios were either weak or statistically insignificant. For this reason, it has been determined that there is no statistically significant relationship between the independent audit quality and independent audit opinion and company profitability ratios in general.

Anahtar Kelimeler

Independent Audit, Independent Audit Quality, Financial Performance

Kaynakça

• Acar, D., Senal, S. ve Usul, H. (2011). Bağımsız denetim kalitesi: Denetim firmaları üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(22), 277-297.
• Ayan, S. (2016), Veri zarflama analizi ile imalat sanayi sektörünün finansal performans etkinliğinin ölçülmesi: borsa İstanbul’da bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Aydın N., Başar M., Coşkun M. (2011). Finansal yönetim. Detay Yayıncılık, Ankara
• Başaran, İ. E. (1991). Örgütsel davranış (2. Basım). Ankara: Gül Yayınevi.
• Bouaziz, Z. (2012). The impact of auditor size on financial performance of Tunisian companies. Paper Presented at the Faculty of Economics and Management. Sfax University, Tunisia.
• Chen, Q., Tsai, S.-B., Zhai, Y., Zhou , J. (2018). An empirical study on low-carbon: human resources performance evaluation. International Journal of Environmental Research and Public Health,15(1), 62.
• DeAngelo, L. E. (1981). Auditor size and audit quality, Journal of Accounting and Economics 3,183-199.
• Huczynski, A. A., ve Buchanan, D.A. (2013), Organizational behaviour (8 th ed). Pearson Education Limited.
• Knechel, W. R., Krishnan, G. V., Pevzner, M., Shefchik, L. B., & Velury, U. K. (2012). Audit quality: Insights from the academic literature. Auditing: A journal of practice & theory, 32(Supplement 1), 385-421.
• Kesen B. (2019). Bağımsız denetime tabi şirketlerde denetim kalitesinin şirketlerin finansal performansı üzerine etkisi: Borsa İstanbul’da bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
• Mammadov, E. (2023). İşletmelerin finansal performans ve kurumsal sosyal sorumluluk açısından dağılımını incelemeye yönelik bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi,Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Kütahya
• Matoke, V. N., ve Omwenga, J. (2016). Audit quality and financial performance of companies listed in Nairobi securities exchange. International Journal of Scientific and Research Publications, 6(11), 2250-3153.
• Miettinen, J. (2011). The role of audit quality on the relationship between auditee’s agency problems and financial information quality. Paper presented at the Department of Accounting and Finance, University of Vaasa, Finland.
• Özdoğan, B. ve İzmirli Ata, F. (2021). Kalite kontrolden kalite yönetimine geçiş: bağımsız denetim kalite standartlarındaki değişim üzerine bir değerlendirme. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(4), 649–664.
• Pugh, D. (1991). Organizational behaviour. Prentice Hall Interneational (UK) Ltd.
• Selçuk D. (2022). Kurumsal sosyal sorumluluk düzeyi ile finansal performans arasındaki ilişkinin panel veri yöntemi ile analizi: BIST 100’de faaliyet gösteren bankacılık sektöründe bir uygulama (2009-2018) (Yayınlanmamış yüksek Lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Woodland, A. M. ve Kenneth Reynolds, J. (2003). Restatements and audit quality. Working paper, Louisiana State University.
• Zureigat, M. (2011), The effect of ownership structure on audit quality: evidence from Jordan. June, International Journal of Business And Social Science, 2(10), 38-46. Zerenler, M. (2003). Kriz dönemlerinde işletmelerde üretim süreci esnekliğinin şirketlerin performans ve yaşam sürelerine etkileri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya. Ziaee, M. (2014). The effect of audit quality on the performance of listed companies in Tehran stock exchange, International Letters of Social and Humanistic Sciences, Vol:21, (36- 44).