ÇEVRE YÖNETİMİNDE YENİ BİR YAKLAŞIM YEŞİL TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

Yıl 2008, Cilt: 10 Sayı: 1-2, 33 - 50, 06.05.2014

Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ergülen Arş. Gör. Arzum Büyükkeklik

Öz

Çevrenin korunması ve doğadaki kaynakların sürdürülebilirliği konularının önem ve öncelik kazanmasıyla birlikte işletmeler tedarikçileriyle ilişkilerinden başlamak üzere, üretim işlemleri ve üretim sonrasındaki tüm faaliyetlerinde çevreye duyarlı olmak zorunda kalmışlardır. Çevre yönetimi olarak ele alınan bu duyarlılık, önceleri yasaların ve yönetmeliklerin zorlamasıyla, reaktif yaklaşımlarla ele alınmıştır. Günümüzde ise çevreye verilen zararın azaltılması kadar bunun ekonomik faydasının da araştırılmasının gerekliliği ile pıoaktif olarak ele alınmaya başlanmıştır. Bu kapsamda işletmeler için çevre yönetimi, ana hedefi çevreye olan etkinin en aza indirgenmesi ve sürdürülebilir rekabet avantajının sağlanması olan bir kavram olarak kabul edilmektedir. Sürdürülebilirlik, çevre yönetimi ve tedarik zincirlerinin kesişiminden doğan Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi de ağ rekabetinin geçerli olduğu günümüzde; maliyet, hız ve planlama bakımından işletmelerin ekonomik ve çevre performanslarını dengelemelerini sağlayan bütüncül ve etkin bir araçtır.

Bu çalışmada, çevre yönetiminin gelişim aşamaları sanayileşmenin arttığı yıllardan başlayarak kronolojik bir sıralama ile değerlendirilmiş, gelinen noktada işletmelerin neden “yeşil” düşünmeleri gerektiğinin altı çizilmiş ve işletmelerin geliştirebilecekleri çevreci uygulamalardan bahsedilmiştir. Bu uygulamaların en kapsamlı olanlarından yeşil tedarik zinciri yönetimi kavramsal bir altyapı oluşturmak amacıyla detaylı olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevre Yönetimi; Sürdürülebilirlik; Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi

Kaynakça

• AY, Canan ve Zümrüt ECEVİT (2005), “Çevre Bilinçli Tüketiciler”, Akdeniz Universitesi I.I.B.F. Dergisi (10), s. 238—263.
• BAKİ, Birdoğan ve __CENGİZ Ekrem (2002), “_Toplam Kalite Çevre Yönetimi”, Uludağ Universitesi, Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt XXI, Sayı 1, s. 153—175.
• BEAMON, Benita M. (1999), “Designing The Green Supply Chain”, Logistics Information Management, Vol.12, No.4, pp. 332— 342.
• BENNETT, D., Paul (1998), “A Process Optimization Model and Systems Planning Methodology for Enviromentally Concious Manufacturing”, A Dissertation for the Degree of Doctor of Philosophy, University of California Berkeley.
• DEMİRER, N. Göksel (2006), “Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim, Türkiye Yolun Neresinde? AB Katılım Sürecinde Türkiye için Sürdürülebilir Üretim ve TüketimYaklaşımları”, httpd/144. l22.60.76/people/gndcmirer/links/tenıizuretim/doc/Stu.mıt. (24.02.2008)
• Directive 2002/96/EC of the European Parliament and of the Council of 27 January 2003 on Waste Electrical and Electronic Equipment '(WEEE), http://eur-lex.europaeu (Erişim, 25.07.2007).
• EROL, İsmail; VELİOĞLU, N. Meltem ve Funda S. ŞERİFOĞLU (2006), “AB Uyum Yasaları ve Sürdürülebilir Kalkınma Bağlamında Tersine Tedarik Zinciri Yönetimi: Türkiye’ ye Yönelik Araştırma Fırsatları ve Önerileri”, İktisat İşletme Finans Dergisi, Temmuz Sayısı, s. 86-106.
• FUENTE, M. Victoria; ROS, Lorenzo and Manuel CARDOS (2008), “Integrating Forward and Reverse Supply Chains: Application to A Metal—Mechanic Company”, International Journal of Production Economics, Vol. 1 11, No. 2, pp. 782—792.
• GUPTA, Mahesh, C. (1995), “Environmental Management and Its Impact on The Operations Function”, International Journal of Operations & Production Management, Vol. 15, No. 8, pp. 34—51.
• HERNKE, Michael, T. (2005), “Creating Business Opportunity via Environmental Product Design Strategy”, A Dissertation for the Degree Doctor of Philosophy, The University of Wisconsin-Madison.
• HERVANI, Aref, A., HELMS, Marilyn, M. and Joseph, SARKIS (2005), “Performance Measurement for Green Supply Chain Management”, Bencmarking: An International Journal, Vol. 12, No. 4, pp. 330-353. '
• HOEK, Remko I. (1999), “From Reversed Logistics to Green Supply Chains”, Supply Chain Management, Vol. 4, No. 3, pp. 129- 134.
• HUI, I.K. ; ALAN, HS. and K.F., PUN (2001), “A Study of The Environmental Management System Implementation Practices”, Journal of Cleaner Production, No. 9, pp. 269—276.
• _ KARAÇAY, Gtilstip (2005), “Tersine Lojistik: Kavram ve
• İşleyiş”, Çukurova Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
• Cilt 14, Sayı 1, s. 317—332.
• LINTON, Jonathan; KLASSEN, Robert and Vaidyanathan, JAYARAMAN (2007), “Sustainable Supply Chains: An Introduction”, Journal of Operations Management 25, pp. 1075—1082.
• MIN, H. and G. ZHOU (2002), “Supply Chain Modelling: Past, Present and Future”, Computers and Industrial Engineering, Vol. 43,
• Issue 1—2, pp 231—249.
• PAKSOY, Turan ve Fulya, ALTIPARMAK (2003), “Dağıtım Ağlarının Tasarımı ve En İyilenmesi Kapsamında Tedarik Zinciri ve Lojistik Yönetimine Bir Bakış: Son Gelişmeler ve Genel Durum Yıldız Teknik Üniversitesi Dergisi 3—4, s. 149—169.
• RAJ AGOPALAN, Santhanam (2006), “Methodology for Reverse Supply Chain Design in Consumer Electronics Industry”, A Dissertation for the Degree Doctor of Philosophy, The University of Texas at Arlington.
• RAO, Purba and Diane HOLT (2005), “Do Green Supply Chains Lead to Competitiveness and Economic Performance?”, International Journal of Operations & Production Management, Vol. 25, No. 9, pp. 898—916.
• SARKIS, Joseph (1998), “Evoluating Environmentally Conscious Business Practices”, European Journal of Operational Research 107, pp. 159—174.
• SARKIS, Joseph (2001), “Manufacturing’ s Role in Corporate Environmental Sustainability Concerns for the New Millennium”, International Journal of Operations & Production Management, Vol. 21, No.5/6, pp. 666—686.
• SARKIS, Joseph (2003), “A Strategic Decision Framework for Green Supply Chain Management”, Journal of Cleaner Production, No. 11, pp. 397—409.
• SRIVASTAVA, Samir, Kand Rajiv K. SRIVASTAVA (2006), “Managing Product Returns for Reverse Logistics”, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, Vol. 36, No. 7, pp. 524-546.
• SRIVASTAVA, Samir, K. (2007), “Green Supply—Chain - Management: A State—of—the—art Literature Review”, International Journal of Management Reviews, Vol. 9, Issue 1, pp. 53—80.
• SRIVASTAVA, Samir K. (2008), “Network Design for Reverse Logistics”, Omega The International Journal of Management Science, Vol. 36, No. 4, pp. 535—548.
• TALBOT, Stephane; LEFEBVRE, Elisabeth and Louis—Andre LEFEBVRE (2007), “Closed—loop Supply Chain Activities and Derived Benefits in Manufacturing SMEs”, Journal of Manufacturing Techology Management, Vol. 18, No. 6, pp. 627—658.
• TORUNOĞLU, Ethem (2002), “Sürdürülebilir Kalkınma
• Paradigması Üzerine Ön Notlar”, TUBİTAK Vizyon 2023 Panel İçin Notlar,
• http://www,tubitakgov.tr/tubitak_content_files/vizyon2023/csk/EK—
• pdf (Erişim 15.08.2007).
• ZHANG, Bing; BI, Jun; YUAN, Zengwei; GE, Junjie; LIU Beibei and Maoliang BU (2007, Article in Press), “Why do Firms Engage in Environmental Management? An Empirical Study in China?”,
• Journal of Cleaner Production.
• ZHU, Qinghua; SARKIS, Joseph and Yong GENG (2005),
• “Green Supply Chain Management in China: Pressures, Practices and
• Performance”, International Journal of Operations & Production
• Management, Vol. 25, No. 5, pp. 449—468.
• httpzl/www .urı .org/(ıioeu'menE s/Sfa/res/il2/aresllîZ—— l 87 . htm (erişim 01.03.2008).