HALKLA İLİŞKİLER ve PROPAGANDA İLİŞKİSİ ÜZERİNE KURAMSAL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2009, Cilt: 12 Sayı: 1-2, 505 - 520, 06.05.2014

Özlem Güllüoğlu

Öz

Propaganda baskı ve çıkar gruplarının kendilerini tanıtmak, kamuoyunun desteğini kazanmak ya da belirli konularda yetkilileri etkileme amaçlı yapılan sistematik bir girişimdir. Halkla ilişkiler disiplini ise hedef kitle ile kurum arasındaki karşılıklı anlayışı sağlamak amacı ile sürdürülen iletişim çabası olarak ifade edilebilir. Halkla ilişkiler, geniş bir uygulama alanına sahiptir. Bu açıdan halkla ilişkilerin kapsamı geniş tutulduğunda, kimi zaman başta propaganda olmak üzere, reklâm ve pazarlama gibi benzer diğer kavramları da içine alacak şekilde tanımlanmakta; kimi zaman da bu tekniklerden ayırt edilememektedir. Halkla ilişkiler ve propaganda ilişkisine baktığımızda bu iki kavramın geçmişten günümüze sürekli bir karşılaştırma ve karıştırılma ile yüz yüze olduğunu söyleyebiliriz. Bu çalışma, propaganda ve halkla ilişkilerin kapsam ve sınırlılıklarını ortaya koymayı; iki kavram arasındaki benzerlik ve farklılıkları tartışarak, kavramlar arasındaki kilit ayrımları belirginleştirmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İletişim; Halkla İlişkiler; Propaganda

Kaynakça

• Akarcalı, Sezer (2003); İkinci Dünya Savaşında İletişim ve Propaganda, İmaj Kitabevi, Ankara.
• Asna, Alaattin (1998); Public Relations—Temel Bilgiler, Der Yayınları, İstanbul.
• Bektaş, Arsev (2002); Siyasal Propaganda, Bağlam Yayınları, İstanbul.
• Belsey, R., Chadwick, A (1998); Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, Çev: Nurçay Türkoğlu, Ayrıntı Yayınları, Istanbul.
• Brown, Jack (1992); Siyasal Propaganda, Yusuf Yazar (çev), Ağaç Yayıncılık, İstanbul. Cole, Robert ( 1998); International Encyclopedia of Propaganda, Fitzroy Dearborn Publishers, U.S.A.
• Cutlip, Scott, Center, Allen, ve Broom, Glen (1994); Eşective Public Relations, Prentice Hall International Edit, New Jersay.
• Çamdereli, Mete (2004); Ana Çizgileriyle Halkla İlişkiler, Salyangoz Yayınları, İstanbul.
• Domenach, Jean M (1995); Politika ve Propaganda, Tahsin Yücel (Çev.),Varlık Yayınevi, İstanbul.
• Erdoğan, İrfan (2006); Teori ve Pratikte Halkla İlişkiler, Erk Yayınları, Ankara.
• Ertekin, Yücel (2000); Halkla İlişkiler, Yargı Yayınları, Ankara.
• Güllüoğlu Özlem (2006); “Halkla İlişkilerde Etik Anlayışı” Kocaeli Universitesi, Ulusal Halkla İlişkiler Sempozyumu, Kocaeli.
• Grunig, James (2002); Excellent Pııblic Relations and Effective Organizations, Lawrence Assoc. Publishers, London.
• Grunig, James ve HUNT, Todd (1984); Managing Public Relations, Wadsworth/Thomson Learning, Belmont, U.S.A.
• Herman, Edward ve Chomsky, Noam (1999); Medya Halkla Nasıl Evet Dedirtir, (çev: İsmail Kaplan), Minerya Yayınları, İstanbul.
• Işık, Metin (2005); Kitle İletişim Teorilerine Giriş, Eğitim Kitabevi, Konya.
• Işık, Metin ve Erdem, Ayhan (2007); “Meşruiyet, Demokrasi, Sosyal Sorumluluk ve Halkla Ilişkiler”, Tüm Yönleriyle Halkla İlişkiler ve Tanıtım, (ed:Metin Işık), Eğitim Kitabevi, Konya.
• Jowett, Garth ve O’Donnell (1992); Propaganda and Persuasion, Sage Publication, London.
• Kalender, Ahmet (2008); _Halkla İlişkiler: Kavramlar, Tanımlar ve Uygulama Alanları”, Halkla Ilişkiler, (ed: Ahmet Kalender ve Mehmet Fidan), Tablet Kitabevi, Konya.
• Kazancı, Metin (2002), Kamuda ve Özel Kesimde Halkla İlişkiler, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Kışlalı, Ahmet T (1991); Siyasal Sistemler, İmge Kitabevi, İstanbul.
• Kıtchan, Phillip (1997); Public Relations, Principles and Practice, International Thompson Business Pres.
• Okay Ayla ve Okay Aydemir (2001); Halkla İlişkiler Kavram, Strateji ve Uygulamaları, Der Yayınları, Istanbul.
• Peltekpğlu, Filiz (1998); Halkla İlişkiler Nedir, Beta Yayınevi, İstanbul.
• Peltekoğlu, Filiz (2007); Halkla İlişkiler Nedir? Genişletilmiş 7. baskı. Beta Yayınları, İstanbul.
• Powell, Larry ve Cowart, Joseph (2003); Political Campaign Communication, Pearson Education Inc., U.S.A.
• Saffir, Leonard ve Tarrant, John (1992); Power Public Relations, NTC Business Boks, U.S.A.
• Seitel, Fraser (2004); The Practice of Public Relations, Pearson Prentice Hall, U.S.A.
• Siepman, Charles (1975); The Creation of Consent—Public Relations in Practice, Hastings House Publishers, New York.
• Theaker, Alexander (2006); Halkla İlişkilerin El Kitabı, (çev: Murat Yaz), Media Cat Yayınları, İstanbul.
• Traversa, Enrico (1998); Halkla İlişkiler ve Propaganda-Karşılaştırılmalı Değerler, Rota Yayınları, İstanbul.
• Tortop, Nuri (1993); Halkla İlişkiler, Yargı Yayınevi, Ankara.
• Turam, Emir (1994); Medyanın Siyasi Hayata Etkileri, İrfan Yayıncılık, İstanbul.
• Uysal, Birkan (1998); Siyaset Yönetim Halkla İlişkiler, TODAİE Yayını, Ankara.
• Varol, Muharrem (1987); “Siyasal Alanda Halkla İlişkiler”, Halkla ilişkiler Sempozyumu, Ankara Universitesi Basın Yayın Yüksekokulu Yayını No.10., Ankara.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü: “Propaganda“,Erişim: www.tdk.gov.tr, Erişim Tarihi: 27 Mayıs 2007.