Yoksullukla Mücadelede Sosyal Güvenlik Harcamalarının Analizi

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 2, 307 - 322, 30.11.2021

Serdar Şahin Dilara Ahlatci

https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.886264

Öz

Sübjektif niteliği dolayısıyla farklı şekillerde ifade edilen yoksulluk kavramı betimsel açıdan, kabul edilebilir asgari yaşam standardını sürdürmekteki yetersizlik olarak ifade edilmektedir. Bu haliyle bakıldığında dünya nüfusunun önemli bir kısmı yoksulluk kavramının ifade ettiği sınırlar içinde yaşamını sürdürmektedir. 2020 yılı ile birlikte dünya genelinde ortaya çıkan KOVİD-19 pandemi süreci yoksulluk olarak ifade edilen kavramla küresel mücadelenin önemini tüm dünyanın gözleri önüne sermiştir. Gelişmiş ülkelerde dahi ortaya çıkan sağlık sektörüne yönelik eksiklikler yoksul ülkelerde insanlık adına tarihe not düşülmesi gereken bir durum almıştır. Oysaki; paternalist bir yaklaşımla hareket etmesi gereken devletler vatandaşlarının gelecek yaşamlarının garanti altına alınmasına yönelik tedbirleri almakla yükümlüdürler. Bu noktada kişileri ileride karşılaşacakları risklere karşı koruması bakımından sosyal güvenlik sistemleri etkin bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda ülkemizde de yoksulluğun azaltılabilmesi için sosyal güvenlik sistemine son dönemde reform niteliğinde önemli uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada ülkemizde yoksullukla mücadelede sosyal güvelik harcamalarına yönelik politika önerisi amacıyla 2010-2017 dönemine ait 32 ülkenin veri setinde sosyal güvenlik harcamalarının gayri safi yurt içi hasıla içindeki oranı, gini katsayısı, istihdam, kişi başına düşen milli gelir ile maddi yoksunluk arasındaki ilişki ele alınmış olup veriler Panel Veri Analiz Sistemi’nde incelenmiştir. Sonuç olarak kamu bütçesinden sosyal güvenlik sistemine ayrılan payın arttırılmasının yoksullukla mücadelede önemli bir araç olduğu görülmüştür. Ancak sosyal güvenlik sisteminin yalnız kamu bütçesinden beslenmesi kamu ekonomisi açısından sürdürülebilir bir politika değildir. Bu nedenle kendi kendini destekleyen ve sürdürülebilir yeterlik seviyesine sahip bir sosyal güvenlik sisteminin kurulmasının önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Yoksullukla Mücadele, Sosyal Güvenlik Harcamaları, Panel Veri Analizi

Teşekkür

İlginize teşekkür ederim.

Analysis of Social Security Expenditures in the Anti-Poverty

Öz

Because of its subjective quality the concept of poverty, which expressed in different ways, is expressed in descriptive terms as the inability to maintain an acceptable minimum standard of living. In this aspect, significant part of the world’s population survive lives within the limits expressed by the concept of poverty. The Covid-19 pandemic process, which has emerged worldwide with the year 2020, has revealed of global struggle with the concept expressed as poverty. Even in developed countries, deficiencies in the health sector have taken a situation in poor countries that should be written down history in the name of humanity. Yet, states that must act with a paternalistic approach are obligator to take measures to guarantee the future lives of their citizens. At this point, social security systems play an active role in terms of protecting people from future risks. In this context, in order to diminish poverty in our country, in the social security system important reform practises have been implemented recently. In this study, purpose of proposing a policy on social security expenditures in the anti-poverty in our country 2010-2017 period of 32 countries the social security expenditures in rate of GDP, gini coefficient, employment, the relationship between per capita income and material deprivation is handled and examined in the Panel Data Analysis System. As a result, increasing share from the public budget to social security system has been seen as an important in the anti-poverty poverty. But, feeding the social security system only from the public budget is not a sustainable policy in the way of the public economy. Therefore, it is concluded that is important to establish a social security system have a self-promoting and sustainable level of competence.

Anahtar Kelimeler

Poverty, Poverty Reduction, Social Security Spending, Panel Data Analysis

Kaynakça

• AÇSHB (Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı) (2019). Faaliyet Raporu. Ankara.
• Ak, Muammer , (2016) “Toplumsal Bi̇r Olgu Olarak Yoksulluk’’, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi. (54). 296–306.
• Ak, Mehmet Z. & Altıntaş, Nurullah, (2016) “Kuznets’in Ters U Eğrisi Bağlamında Türkiye’de Gelir Eşitsizliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi:1986-2012’’, Maliye Araştırmaları Dergisi. 2(3). 93–102.
• Aktan, Can & Vural, Yaşar İ.. (2002) Yoksulluk: Terminoloji, Temel Kavramlar ve Ölçüm Yöntemi, Hak-İş Konfederasyonu Yayınları, Ankara.
• Alper, Yusuf, (2013) Sosyal Sigortalar Hukuku, Dora Yayınları, Bursa.
• Apaydın, Ferhat, (2018) “Türkiye’de İşsizliğin Karakteristiklerinin Karşılaştırılmalı Analizi’, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1(30). 159–200.
• Arı, Ayşe & Zeren, Fatma, (2011) “CO2 Emisyonu ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Analizi. CO2 Emisyonu ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Analizi’’, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.18(2). 37–47.
• Atatanır, Hicran, (2009). Sosyal Güvenlik Sistemlerinde Finansman Krizinin Aşılması Noktasında İzlenen Politikalar. Sosyal Güvenlik Kurumu Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Aydın, Kemal & Çakmak, Eyüp. E, (2017) “Sosyal Devletin Dönüşümü’’, Sakarya İktisat Dergisi. 6(4). 1–11.
• Bedük, Aykut & Mete, Okan, (2006) “Avrupa Bi̇rli̇ği̇ Süreci̇nde Türk Sosyal Güvenli̇k Si̇stemi̇nde Reorgani̇zasyon Çalişmalari’’, Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi. 9(2). 24–42.
• Building a Better Working Word (2020) Kovid-19 Dünya'dan ve Türkiye'den Bulgular. Erişim tarihi 7.08.2020, https://www.ey.com/tr_tr/covid-19/yayinlar-ve-raporlar /.
• Damodor, Gujarati, (2016) Econometrics by Examples.BB101 Yayınları, ABD.
• Deaton, Anton, (2003) “Regional Poverty Estimates for İndia 199-2000’’, Research Program in Development Studies, Princeton University. 1–14.
• Demir, Müslim. & Canbay, Tülin, (2013) “Türkiye’de Sosyal Güvenlik Açıklarının Azaltılmasında Denetimin Önemi (Manisa İli Örneği)’’, CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 11(3). 451–467.
• DPT, (2001) 8.BYKP Gelir Dağılımının İyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DPT Yayınları, Ankara.
• Dumanlı, Recep, (1996) Yoksulluk ve Türkiye'deki Boyutları, DPT Yayınları, Ankara.
• Ensari, Sıddık, (2010) “TÜİK’in Yokuslluk Analizleri Üzerine’’, Maliye Finans Yazıları.24(87). 9-15.
• Gümüş, Ali T., (2010) “Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü’’, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakultesi Dergisi. 18(2). 117–158.
• Gümüş, Erdal & Çelikay, Ferdi, (2014) “Sosyal Harcamaların Yoksulluk Üzerine Etkileri: Ampirik Bir İnceleme’’, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14(4).127–138.
• Gürler H., Gülsüm, (2010) “Kentsel Yoksulluk Sorunu ve Belediyelerin Rolü’’, Türk İdare Dergisi. (467). 135-152.
• Gürler H., Gülsüm, (2011) “Türkiye’de Gelir Dağılımında Adalet ve Sosyal Güvenlik Harcamaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi’’, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 16(1). 205–216.
• Kaderli, Yusuf & Küçükkaya, Hatice, (2012) “2008 Dünya Finansal Krizi Sonrası Türkiye Ekonomisinde Yaşanan Gelişmelerin Bazı Ülkelerle Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi’’, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12(12). 85–96.
• Karakurt, Birol, (2010) “Küresel Mali Krizi Önlemede Maliye Politikasının Rolü ve Türkiye’nin Krize Maliye Politikası Cevabı’’, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 24(2). 167–195.
• Kayalıdere, Gül & Şahin, Hande, (2014) “Sosyal Devlet Anlayışı Çerçevesinde Türkiye’de Sosyal Koruma Harcamalarının Gelişimi ve Yoksulluk’’, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 2(2). 57–75.
• Kızılgöl, Ayvaz & Demir, Çiğdem, (2010) “Türkiye’de Yoksulluğun Boyutuna İlişkin Ekonometrik Analizler’’, İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 1(1). 21–32.
• KPMG (2020). COVID-19'un Ekonomiye Etkisi.Erişim tarihi, 28.08.2020, https://home.kpmg/tr/tr/home/medya/press-releases.
• Levine, Ross & Renelt, David, (1993) “A Sensitivity Analysis of Cross-Country Growth Regressions’’, American Economic Association. 82(4). 942–963.
• Li, Hongy, Xie, Danyang & Zou, Heng-fu, (1999) “Dynamics of İncome Distribution’’, The Canadian Journal of Economics. 33(4). 937–961.
• Mello, Luiz De & Tiongson, Erwin. R, (2003) İncome İnquality and Redistributive Goverment Spending. ABD: IMF Working Paper.
• Öcal, Fatih M., (2011) “Küresel Ekonomik Krizin Reel Sektöre Etkileri Çerçevesinde Türkiye’nin Dış Ticaret Analizi’’, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 10(36). 204–225.
• Roine, Jesper, Vlachos, Jonas & Waldernström, Daniel (2009). The Long-run Determinanants of İnequality: What can we learn from top income data? Journal of Economics. 8(7). 974-988.
• Sarısoy, İdris & Koç, Selçuk, (2010) “Türkiye’de Kamu Sosyal Transfer Harcamalarının Yoksulluğu Azaltmadaki Etkilerinin Ekonometrik Analizi’’, Maliye Dergisi. (158). 326–346.
• Sofracı, Erdem, (2005) “Türkiye’de Sosyal Güvenlik Harcamalarının Analizi’’, Sosyal Bilimler Dergisi. 2(2). 59–82.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (2020). Kurum İstatistikleri. Erişim tarihi, 9.07.2020, http://sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/.
• Talas, Cahit , (1961) İçtimai İktisat. İmge Kitabevi, Ankara.
• Talas, Cahit (1997) Toplumsal Ekonomi. İmge Kitabevi, Ankara.
• Tatoğlu, Ferda Y. (2018) Panel Veri Ekonometrisi Stata Uygulamalı. BETA Basım Yayın, İstanbul.
• TDK (2005). Yoksulluk. TDK Yayınları, Ankara.
• Topgül, Seda, (2013) “Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksulluğun Kadınlaşması’’, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 14(1). 277–296.
• Türkiye Borsalar ve Odalar Birliği (2005). Ekonomik Raporu. TOBB, Ankara.
• Uluslararası Çalışma Örgütü (2020).Sosyal Koruma İzleme Sistemi.Erişim tarihi,25.08.2020 https://www.ilo.org/ankara/publications/.
• UNDP (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) (2016). İnsani Gelişme Raporu. USA.
• Uysal, Gökçe & Genç, Yazgı, (2019) Üç Çocuktan Biri Şiddetli Maddi Yoksunluk İçinde Büyüyor. Erişim tarihi,31.09.2020, https://betam.bahcesehir.edu.tr/2019/04/uc-cocuktan-biri-siddetli-maddi-yoksunluk-icinde-buyuyor/.
• Yaz, Hüseyin F. (2013). Panel Veri Analizinde Hausman Test İstatistiği Örnek Uygulama. Erişim tarihi,25.02.2020, https://www.academia.edu/34918554/Panel_Veri_Analizinde_Hausman_Test_%C4%B0statisti%C4%9FiEviews ile bir uygulama .
• Yılmaztürk, Aysun, (2016) “Türki̇ye’de Kadın Yoksulluğu, Nedenleri̇ Ve Mücadele Yöntemleri̇’’, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19(36–1). 769–796.