Isavrıa Dağlarında Hıristiyan Manastırcılığının Bir Örneği: Olba Manastırı

Yıl 2011, Sayı: 1, 137 - 166, 01.01.2011

Murat Özyıldırım H. Sibel Ünalan

Öz

Ancient site of Olba is located 4 km East of Uzuncaburç in modern Silifke, Mersin. The archaeological fieldwork carried out under the direction of Prof Dr. Emel Erten Gazi University, Department of Archaeology in the years 2001-2010 with the permission of the Turkish Ministry of Culture and Tourism. The surveys and excavations at the site produced important results regarding to the settlement history and shed new light to the period of Christianity in Olba. The Early Christian cave church, remains of several churches, rock-cut or painted crosses on the walls as well as the lids of sarcophagi represent the impact of this new religion at Olba. The recent fieldwork at the site provided new data on the monastery at the foot of the acropolis. In this study, in addition to the presentation of the revised plan of this major Christian monument, our objective will be to trace the role of this buildingcomplex in the context of the monasteries

Anahtar Kelimeler

Olba, monastery, church, Seleucia ad Calycadnum, Basileus

Isavrıa Dağlarında Hıristiyan Manastırcılığının Bir Örneği: Olba Manastırı

Öz

Olba kentinin arkeolojik kalıntıları, Mersin’in Silifke ilçesinde yer alan Uzuncaburç beldesinin 4 km. doğusundadır. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle, Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Emel Erten başkanlığında Olba’da 2001 – 2009 yılları arasında yapılan arkeolojik yüzey araştırmalarında ve 2010 yılı Olba kazısında birçok yeni sonuçlara ulaşılmıştır. Bu sonuçlar, Olba’nın Erken Hıristiyanlık Dönemi’ne ilişkin yeni bilgileri bilim dünyasına sunmuştur. Kentte, İS II. – VI. yüzyıllar arasında kentin Erken Hıristiyanlık Dönemi üzerine arkeolojik bilgiler veren mağara – kilise, çeşitli yerlerde kazıma ya da boyama tekniğiyle yapılan haçlar, haç betimli lahitler, kiliseler ve bir manastıra ait kalıntılar bulunmaktadır. Bu çalışmanın konusu, Olba’daki manastır yapısının son yıllarda gerçekleştirilen yüzey araştırmalarından sonra ortaya çıkarılan yeni mekânların gösterilmesiyle çizilen yeni mimari planının, manastırların tarihsel gelişimiyle birlikte incelenmesidir

Anahtar Kelimeler

Olba, manastır, kilise, Seleucia ad Calycadnum, Basileus

Kaynakça

• Canevello Ayteş - Özyıldırım 2009 Canevello Aytes, S., - Özyıldırım M., “Constantinopolis Tahtında Isaurialı Bir İmparator: Zeno”, Lucerna Klasik Filoloji Yazıları (Yaşam Öyküsü), TB Yay., Istanbul.
• Erten – Özyıldırım 2009 Erten, E. – Özyıldırım, M., Olba Arkeolojik Yüzey Araştırmaları - 2008, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler Dergisi S. 27, Istanbul.
• Erten – Özyıldırım 2010 Erten, E. – Özyıldırım, M., Olba Araştırması - 2009, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler Dergisi S. 30, Istanbul. Eyice 1976 Eyice, S., “Silifke ve Çevresinde Topraküstü Arkeoloji Araştırmaları”, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Dergisi S. 3, Istanbul.
• Hild – Hellenkemper 1990 Hild, F. – Hellenkemper, H., Kilikien und Isaurien. Tabula Imperii Byzantini, 5 Österreichische Akademie der Wissenschaften, Philosophisch – Historische Klasse Denkschriften. Hill 1996 Hill, S., The Early Byzantine Churches of Cilicia and Isauria, Birmingham Byzantine and Ottoman Monuments vol. I, Great Yarmouth. Jacob 2004 Jacob, X., Hıristiyan Terimler Sözlüğü, Orhan Matbaacılık Ltd. Şti., Istanbul.
• Keil – Wilhelm 1931 Keil, J. – Wilhelm, A., Denkmaler aus der Rauhen Kilikien, Monumenta Asiae Minoris Antiqua, Manchester. Mango 2008 Mango, C., Bizans Yeni Roma İmparatorluğu (Çev. G. Çağalı Güven), YKY Yay., Istanbul.
• Özyıldırım 2003 Özyıldırım, M., “İlkçağ ve Erken Hıristiyanlık Kaynaklarında Kullanımları”, Olba VIII (Özel Sayı), Mersin. Sözcüğünün Değişik
• Özyıldırım 2009 (a) Özyıldırım, M. (a), “Olba’da Hıristiyanlığın İzleri”, Arkeoidea E - Dergisi S. VII, www.arkeoidea.com.
• Özyıldırım 2009 (b) Özyıldırım, M. (b), “Olba Manastırı 2009 Yılı Araştırma Sonuçları” (yayınlanmamış bildiri metni), İçel Sanat Kulübü XIV. Arkeoloji Günleri, Mersin. Polat 2004 Polat, A., Hıristiyanlık’ta Manastır Hayatı (Yayınlanmamış YL tezi, danışman Prof. Dr. Mustafa Erdem), TC Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri (Dinler Tarihi) Anabilim Dalı, Ankara.
• The Catholic Encyclopedia 1912: “St. Anthony” Şurada: http://www.newadvent.org cathen/01553d.htm.
• The Catholic Encyclopedia 1912: “St. Basil the Great” Şurada: http://www.newadvent.org/cathen/02330b.htm.
• The Catholic Encyclopedia 1912: “Olba”. Şurada: http://www.newadvent.org/cathen/11235a.htm.
• The Catholic Encyclopedia 1912: “St. Pachomius”. Şurada:http://www.newadvent.org/cathen/11381a.htm. Vermes 2005 Vermes, G., Ölü Deniz Parşömenleri Kumran Yazıtları (Çev. N. Çelebioğlu), Nokta Yay. Istanbul.