Th e Iconography of the Miraculous Multiplication of the Loaves and Fishes In Early Christian Art III. – VI. century

Yıl 2019, Sayı: 9, 383 - 418, 01.01.2019

Şebnem Ersin

Öz

In the miracle narratives considered as ‘Nature Miracles’ or ‘Gift Miracles,’ some food and beverages such as bread, fi sh and wine transform or increase against the nature laws. Christ’s feeding of the fi ve and the four thousand through the multiplication of the loaves and the fi shes belong to this miracle genre. Th e elements of the miracle; bread, fi sh, and the leftover baskets, frequently appear in early Christian iconography in diff erent contexts varyıng from catacombs to liturgical or daily objects. Early commentators explained the representations of the elements of the miracle within the Eucharistic theme, in other words, the reference to Eucharist: the chief Christian sacrament. In the textual interpretation of the miracle, the Christological theme is also very eff ective. On the other hand, due to the absence of the distinguished Christ fi gure in the banquet scenes in the catacombs and on sarcophagi, the Eucharistic theme and the miracle reference are called into question later on. In this regard, in addition to the ‘ambiguous’ meaning of i the ritual meal scenes in the burial art; ii the image-signs will be described as ‘indirect’ in this article. Also, there are some uncertain parts in the narrative about how and where the miraculous event happened. Th e miraculous event is understood from the conclusion: the abundance. In the direct representations of Christ, the uncertainties of the miraculous event seem to have transfered to the media with a range of methods between the 3rd to the 6th centuries. To pull together the Christ’s methods, we would list the following: i blessing with the staff ; ii blessing by the touch; iii blessing with the staff and by the touch; iv blessing with the hand gesture from a distance and v -as the prominence of hospitality- the table serving. Th e methods are sometimes combined. Th e representation of the elements of the miracle can also change in these methods; they can be repeated or removed

Anahtar Kelimeler

Early Christian, Miracle, Loaves, Fish

Erken Hıristiyan Sanatında Ekmek ve Balıkların Çoğaltılması Mucizesinin İkonografisi III - VI. yüzyıl

Öz

‘Doğa Mucizeleri’ ya da ‘Lütuf Mucizeleri’ adıyla değerlendirilen mucize anlatılarında ekmek, balık, şarap gibi yiyecek ve içecekler doğa yasalarına uymayan biçimde dönüştürülür ya da çoğaltılırlar. İsa’nın ekmek ve balıkları çoğaltarak beş bin ve dört bin kişiyi doyurması bu mucize anlatılarındandır. Mucizenin öğeleri olan ekmek, balık ve artan yiyeceklerin konduğu sepetler; Erken Hıristiyan ikonografisinde katakomplardan litürjik veya gündelik nesnelere, farklı bağlamlarda sıkça karşımıza çıkar. Erken yorumcular mucizenin öğelerinin temsilini, temel Hıristiyan âyini olan Eukharistia’ya yapılan gönderme ya da diğer deyişle Eukharistik tema içinde açıklama yoluna gitmiştir. Mucizenin metinsel yorumunda ise, İsa’nın tanrısallığının ele alındığı Hıristolojik tema da oldukça etkilidir. Diğer yandan, katakomp ve lahitlerde mucizenin öğelerinin yer aldığı şölen sahnelerinde kimliği net olarak tanınabilen İsa figürünün olmayışı, Eukharistik tema ve mucize göndermesinin sorgulanmasına neden olmuştur. Bu bakımdan, gömü sanatında i ritüel yemek sahneleri ‘muğlak’ bir anlam taşırken; ii imgeişaretler makalede ‘dolaylı’ olarak nitelendirilecektir. Aynı zamanda, anlatıda mucizevi olayın nasıl ve nerede gerçekleştiğine dair karanlıkta kalan bazı noktalar vardır. Mucizevi olay, bolluğun ifâde edildiği sonucundan kavranır. İsa’nın yer aldığı doğrudan temsillerde mucizevi olayın belirsizlikleri 3. ve 6. yüzyıllar arasında değişen yöntemlerle beraber mecrâlara aktarılmış görünür. Bu makalede İsa’nın yöntemleri: öğeleri i asâyla kutsama; ii dokunarak kutsama iii asâyla ve dokunarak kutsama; iv belli bir mesâfeden el hareketiyle kutsama ve konukseverliğin öne çıktığı v sofra hizmeti olarak ele alınacaktır. Bahsedilen yöntemler bazen birleştirilmiştir.Mucizenin öğelerinin temsili de farklılıklar gösterebilmektedir; öğeler tekrarlanabilmekte ya da çıkartılabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Erken Hıristiyan, Mucize, Ekmek, Balık.

Kaynakça

• Boobyer 1952 Boobyer, G.H., “Th e Eucharistic Interpretation of the Miracles of the Loaves in St. Mark’s Gospel”, Th e Journal of Th eological Studies, New Series, Oxford.
• Bultmann 1972 Bultmann, R., Th e History of the Synoptic Tradition, çev. John Marsh, Basil Blackwell, Oxford.
• Cabrol ve Leclerq 1914 Cabrol, F., Leclerq, H., “Ciste” (s.1729-1731), Dictionnaire d’Archéologie Chrétienne et de Liturgie, III, 2, C (Ciacconio - Cyzique), Letouzey et Ané, Paris
• Cumont 1911 Cumont, F., Th e Oriental Religions in Roman Paganism, Open Court Pub. Co., Chicago.
• Deichmann, Bovini ve Brandenburg 1967 Deichmann, F., Bovini, G., Brandenburg, H., Repertorium der christlichantiken Sarkophage Band I, Rom und Ostia, Wiesbaden.
• Dresken-Weiland 1988 Dresken-Weiland, J. Repertorium der christlich-antiken Sarkophage Band II, 1998 Italien mit einem Nachtrag Rom und Ostia, Dalmatien, Museen der Welt.
• Du Bourguet 1965 Du Bourguet. Die frühchristliche Malerie, C.Bertelsmann Verlag, Gütersloh.
• Dualey 1973 Dualey, M. “Le symbole de la baguette dans l’art paléochrétien”, Revue d’Études Augustiniennes et Patristiques, Paris.
• Dunbabin 2003 Dunbabin, K. M. D., Th e Roman Banquet: Images of Conviviality, Cambridge University Press, Cambridge ve New York.
• Feldman & Hata 1987 Feldman, L. H., Hata, G. ed., Josephus, Judaism and Christianity, Leiden, Brill.
• Ferguson 1999 Ferguson, E., ed., Encyclopedia of Early Christianity: Second Edition, Routledge, New York and London.
• Ferrar 1920 Ferrar, J. W., Th e Proof of Gospel: Being the Demonstratio Evangelica of Eusebius of Caesarea, vol.I, Macmillan Company, New York.
• Finney 2002 Finney, P. C., “Do You Th ink God is a Magician?” (Plato, rep, 3801), Akten des Symposiums “Frühchristliche Sarkophage” (Sarkophag-Studien), Mainz.
• Fowler 1981 Fowler, R. M., Loaves and Fishes: Th e Function of the Feeding Stories in the Gospel of Mark, SBLDS 54, Scholars Press, Chico, CA.
• Garucci 1880 Garucci, R., Storia della arte Cristiana nei primi otto secoli della chiesa, vol. VI, Prato.
• Gerke 1940 Gerke, F., Die ChristlichenSarkophage der vorkonstantinische Zeit. Studien zur Spatantiken Kunstgeschichte II, Berlin.
• Gombrich 2015 Gombrich E.H., “Görsel İmge:İletişimdeki Yeri”, İmge ve Göz: Görsel Temsil Psikolojisi Üzerine Yeni İncelemeler içinde, çev. Kemal Atakay, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
• Goodenough 1956 Goodenough, E. R., Jewish Symbols in the Greco-Roman Period, vol. V, Fish, Bread and Wine, Bolingen Series XXXVII, Pantheon Books, New York.
• Grabar 1936 Grabar, A., G., L’Empereur dans l’Art Byzantin: Recherches sur l’Art Off iciel de l’Empire Orient, College de Paris, Paris.
• Heidl 2013 Heidl, G. G., “Early Christian Imagery of the ‘virga virtutis’ and Ambrose’s Th eology of Sacraments”, Studia Patristica LIX, Leuven.
• Jastrzebowska 1979 Jastrzebowska, E., “Les scènes de banquet dans les peintures et sculptures chrétiennes des II et IV siècles”, Recherches Augustiniennes et Patristiques 14, Paris.
• ------------------2014 “Virga in the Hands of Christ, Moses and Peter: Pagan Heritage or Christian Novelty?”, Ś wiatowit: Annual of the Institute of Archaeology of the University of Warsaw XII (LIII) / A.
• Jeff erson 2010 Jeff erson, L.M., “Staff of Jesus in Early Christian Art”, Religion and the Arts 14.3, Boston College, Chestnut Hill.
• Jensen 2000 Jensen, R. M., Understanding Early Christian Art, Routledge, London.
• ---------2011 Jensen, R. M., Living Water: Images, Symbols, and Settings of Early Christian Baptism, Vigiliae Christianae, Supplements, vol.105, Brill, Leiden.
• Jones 1997 Jones, W. E., Th e Feeding of Multitude: A Th elogical Analysis of the History of its Interpration, Doktora tezi, Duke University
• Kessler ve Weitzmann 1990 Weitzmann, K., Kessler, Th e Frescoes of the Dura Synagogue and Christian Art, Dumbarton Oaks XXVIII, Washington DC.
• Lamberton 1920 Lamberton, C. D., Th emes From St. John Gospel in Early Roman Catacomb Painting, Princeton University Press, Princeton, N.J.
• Levine 2012 Levine, A., Th e image of Christ in Late Antiquity: A Case Study in Religious Interaction, Yayınlanmamış doktora tezi, Oxford University.
• Malbon 1990 Malbon, S. E., Th e Iconography of the Sarcophagus of Junius Bassus: Neofitus Iit Ad Deum, Princeton University Press, Princeton, N.J.
• Matthews 1993 Matthews, T., Th e Clash of Gods: A Reinterpretation of Early Christian Art, Princeton University Press, Princeton, N.J.
• McGowan 2014 McGowan, A. B., Ancient Christian Worship: Early Christian Church Practices in Social, Historical, Th eological Perspactive, Baker Academic.
• Meader 1900 Meader, C. L., “Symmetry in Early Christian Relief Sculpture”, American Journal of Archaeology, Vol. 4, No. 1, Boston.
• Menzies 1912 Menzies, A., ed. Th e Ante-Nicene Fathers: translations of the writings of the Fathers down to A.D. 325, vol. IX, Charles Scribner’s Sons, New York.
• Morey 1910 Morey, C. R., “Th e Origin of the Fish Symbol”, Princeton Th eological Review, 8, Princeton, N.J.
• Schiller 1971 Schiller, G., Th e Iconography of Christian Art, I, Lund Humpries, Londra.
• Smith 1918 Smith, E. B., Early Christian Iconography and A School of Ivory Carvers in Provence, Princeton University Press, Princeton, N.J.
• Smith 2009 Smith, D. E., From Symposium to Eucharist: Th e Banquet in the Early Christian World, Fortress Press, Minneapolis.
• Snyder 1985 Snyder, G. F, Ante Pacem: Archaeological Evidence of Church Life Before Constantine, Mercer University Press, Georgia.
• Stevenson 1985 Stevenson, J., Th e Catacombs: Life and Death in Early Christianity, Th ames and Hudson, Londra.
• Srawley 1903 Srawley, J.H., ed., Th e Catechetical Oration of Gregory of Nyssa, Cambridge University Press, Cambridge.
• Th eissen 1983 Th esissen, G., Th e Miracle Stories of the Early Christian Tradition, Translated by Francis McDonagh, Ed. John Riches, Fortress Press, Philadelphia.
• Yüzgüller 2008 Yüzgüller, S., Batı Sanatında İsa’nın Mucizelerinin İkonografisi: Başlangıcından Karşı-Reformasyona Kadar, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Weitzmann 1979 Weitzmann, K., Age of Spirituality: Late Antique and Early Christian Art, Th ird to Seventh Century, Th e Metropolitan Museum of Art, New York.
• Wilpert 1903 Wilpert, J., Die Malereien der Katakomben Roms (Tafeln), Freiburg im Breisgau