Isauria Bölgesindeki Philadelphia Ermenek-Gökçeseki Antik Kentinden Kurşun Sırlı Seramikler

Yıl 2019, Sayı: 9, 247 - 271, 01.01.2019

Hatice Körsulu

Öz

Philadelphia kenti, Isauria veya Kilikia Tracheia’nın iç bölgesi olan Ketis bölgesinde gösterilmektedir. Bugün Karaman İli Ermenek İlçesi’ne bağlı Gökçeseki ve Çamlıca köylerinin hemen kuzeyindeki kalıntıların Philadelphia antik kentine ait olduğu önerilmektedir. 2015 yılında burada temizlik ve kazı çalışması yapılmıştır. Nekropolis alanında yapılan kazılar sonucunda, daha önce kısmen görünen podyumlu lahit mezarlar ortaya çıkarılmıştır. Bu mezarların hemen batı tarafında antik bir atık alan tespit edilmiştir. Atık alanda çok sayıda arkeolojik malzeme ele geçmiştir. Bunlar arasında en yoğun grubunu seramikler oluşturmaktadır. Bu çalışmada, atık alanından ele geçen Kurşun Sırlı seramikler değerlendirilmiştir.Kurşun Sırlı kaplar, sırı içinde bulunan yüksek orandaki kurşundan adını alan Erken İmparatorluk döneminin özel bir seramik grubudur. Philadelphia’da bu gruba ait sadece üç kap ele geçmiştir. Bunlardan ilki Kurşun Sırlı kapların en yaygın formlarından olan başparmak tutamaklı ve halka kulplu skyphostur. İkincisi Arretine kaplarıyla benzer profile sahip olduğu önerilen bir kadehtir. Üçüncü örnek ise Kurşun Sırlı kaplar arasında çok yaygın olmadığı anlaşılan askostur. Bu üç kap, form ve bezeme özellikleriyle Augustus dönemi ile MS 1. yüzyıla tarihlenmektedir. Bunların kil yapısı, sır özellikleri ve bezemeleri ise kapların Tarsus atölyesinin malları olduğuna işaret etmektedir.Philadelphia kenti, MS 38’de Kommagene Kralı IV. Antiokhos tarafından kurulmuştur. Kentte bu tarihten öncesine ait herhangi bir veri bulunmamaktadır. Kurşun Sırlı kaplar, aynı alandan gelen ithal Doğu Sigillata A ve Kıbrıs Sigillata kaplarıyla birlikte kentte bu tarihten öncesine ait bir yerleşimin olduğuna işaret etmektedir. Sadece üç örnekten oluşan bu kaplar, Doğu Sigillata A kapları ve Kıbrıs Sigillataları ile birlikte Philadelphia’ya ulaşmış olmalıdır

Anahtar Kelimeler

Isauria, Philadelphia Ermenek-Gökçeseki, Kurşun

Lead-Glazed Pottery from the Ancient City of Philadelphia Ermenek-Gökçeseki in the Isauria Region

Öz

Th e city of Philadelphia is shown in the Ketis region, the inner part of Isauria or Cilicia Trachea. Nowadays, it is suggested that the remains to the immediate north of Gökçeseki and Çamlıca villages located in Ermenek District of Karaman Province belong to the ancient city of Philadelphia. In 2015, cleaning and excavation studies were carried out in this location. As a result of the excavations in the necropolis area, sarcophagi with podiums, which had been previously seen partially, were uncovered. An ancient garbage dump was identifi ed on the immediate western side of these graves. A large number of archaeological materials were recovered in the garbage dump. Among these, pottery is the group with the highest number. In this study, lead-glazed pottery recovered from the garbage dump was evaluated. Lead-glazed pots are a special pottery group of the Early Imperial period, which takes its name from the lead contained in glaze at a high ratio. In Philadelphia, only three pots belonging to this group were recovered. Th e fi rst one of these is the most common form of lead-glazed pots, the thumbhandled and ring-handled skyphos. Th e second example is a glass suggested to have the similar profi le to the Arretine ware. Th e third example is the askos, which is not very common among lead-glazed pots. Th ese three pots are dated to the period of Augustus and the 1st century AD with their forms and decoration features. Th eir clay structure, glazing features and decorations indicate that the pots were the goods of the Tarsus workshop.Th e city of Philadelphia was founded in 38 AD by Antiochus IV, the King of Commagene. Th ere are no data in the city related to its previous history. Lead-glazed pots indicate that there was a settlement in the city before this date with the imported Eastern Sigillata A and Cypriot Sigillata pottery that came from the same area. Th ese pots, consisting of only three examples, must have arrived in Philadelphia together with Eastern Sigillata A and Cypriot Sigillata pottery

Anahtar Kelimeler

Isauria, Philadelphia Ermenek-Gökçeseki, Lead-Glazed

Kaynakça

• Akyay-Meriçboyu 2005 Akyay-Meriçboyu, Y., “Kurşun Sırlı Seramiklerin Üretim Merkezler”, TÜBA-AR VII, 2005, 99-126.
• Atik 1995 Atik, N., Die Keramik aus den Südthermen von Perge, IstMitt. Beih. 40, Tübingen.
• Aşkın–Yıldız vd. 2016 Aşkın, E. – Yıldız A. vd., “Philadelphia (Ermenek/Gökçeseki) Kazısı 2015”, ANMED ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri 14, 357-361.
• Chase 1951 Chase, G. H., “Glazed Vases of Hellenistic and Roman Date”, Bulletin of the Museum of Fine Arts, Vol. 49, No. 277, 75-78.
• Doğanay 2005 Doğanay, O., Ermenek ve Yakın Çevresindeki Antik Yerleşim Birimleri, Konya.
• Duman 2010 Duman, B., Laodikeia Hellenistik ve Erken Roma Dönemi Seramiği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Ana Bilim Dalı Klasik Arkeoloji Bilim Dalı, Konya.
• Gabelmann 1974 Gabelmann, H., “Zur Hellenistisch- Römische Bleigläsurkeramik.” JdI 89, 260–307.
• Gassner 1997 Gassner, V., Das Südtor der Tetragonos-Agora. Keramik und Kleinfunde. FiE XIII/1/1, Wien 1997.
• Greene 2007 Green, K., “Late Hellenistic and Early Roman Invention and Innovation: Th e Case of Lead- Glazed Pottery”, AJA 111, 4, 653- 671.
• Hayes 1967 Hayes, John W., “Cypriote Sigillata”, RDAC, 65–77.
• Hild – Hellenkemper 1990 Hild, F. – Hellenkemper, H., Tabula Imperi Byzantine 5: Kilikien und Isaurien, Viyana.
• Hierokles Synekdemus G. Parthey. (ed.) Hieroclis synecdemus et notitiae Graecae episcopatuum: Accedunt Nili Doxapatrii notitia patriarchatuum et locorum numina immutata. Berolini. 1866.
• Hochuli-Gysel 1977 Hochuli-Gysel, A., Kleinasiatische Glasierte Reliefkeramik (50 v. Chr. Bis n. Chr.) und İhre Oberitalischen Nachahmungen, Bern.
• Jones 1945 Jones, F. F., “Rhosica Vasa”, AJA, Vol. 49, No. 1, 45-51.
• Jones 1950 Jones, F. F., “Th e Pottery”, Ed. H. Goldman, Excavations at Gözlü kule, Tarsus I, Princeton, N. J., 149–296.
• Jones 1961 Jones, F. F., “A Lead-Glazed Cup”, Record of the Art Museum, Princeton University, Vol. 20, No. 2, 57-59.
• Oransay 2001a Oransay, A., “Antik Çağda Anadolu’da Kurşun Sırlı Seramikler”, 1. Uluslararası Pişmiş Toprak Sempozyumumu Bildiriler Kitabı, 15 Ağustos - 5 Eylül 2001, 47-55.
• Oransay 2001b Oransay, A., “Arykanda’dan Bir Grup Kurşun Sırlı Seramik”, Cevdet Bayburtluoğlu için Yazılar, 171-178.
• Pinkwart 1972 Pinkwart, D., “Die Hellenistisch-römische Bleiglasurkeramik aus Pergamon”, Pergamenische Forschungen Band I (Ed. E. Boehringer), Berlin, 140-163.
• Pülz 1985 Pülz, S., “Kaiserzeitliche Keramik aus dem Heroon III”. IstMitt, 35, 77- 99.
• Richter 1916 Richter, Gisela M. A., “Hellenistic and Roman Glazed Vases”, Th e Metropolitan Museum of Art Bulletin, Vol. 11, No. 3, 64-68.
• Rotroff – Oliver 2003 Rotroff , S. –Oliver Jr, A., Th e Hellenistic Pottery From Sardis: Th e Finds Th rough 1994, London.
• Ruge 1938 Ruge, W., “Phladelphia (2)”, RE XIX.2, 2093-2094.
• Yıldız – Aşkın 2016 Yıldız, A – Aşkın, E., “Philadelphia Antik Kenti (Ermenek/Gökçeseki) 2015 Yılı Temizlik Amaçlı Kazı ve Bitki Temizliği Çalışmaları”, 25. Müze Kurtarma Kazıları Sempozyumu ve 11. Uluslararası Müzecilik Çalıştayı, 11- 15 Nisan 2016 Antalya, (Ankara) 251-266.
• Walton ve Tite 2010 Walton M.S. ve Tite M.S., “Productıon Technology Of Roman Lead-Glazed Pottery And Its Contınuance Into Late Antıquıty”, Archaeometry 52, 5, 733–759.