Tarsus Müzesi’nden İki Triglif-Metop Frizi

Yıl 2020, Sayı: X, 355 - 374, 20.05.2020

Gamze Evgen

Öz

Dor düzeni, antik dönem anıtsal mimarisinde kullanılan en erken düzendir.
Tapınak mimarisinin dışında kamu ve sivil yapılarında da kullanılan dor
düzeni Anadolu’da birçok kentte tercih edilen bir uygulama olmuştur. Kilikia
Bölgesi’nde de uygulanmış olan bu düzenin kalıntılarına Doğu Dağlık
Kilikia Bölgesi’nde rastlanılmaktadır. Şimdiye kadar Ovalık Kilikia’da dor
düzeni ile inşa edilmiş bir yapı ortaya çıkmamıştır. Fakat Tarsus Müzesi
tarafından gerçekleştirilen bir sondaj çalışmasında, dor frizine ait iki blok
bulunmuştur. Bu bloklar Tarsus ve Ovalık Kilikia’da dor mimarisinin
uygulandığına işaret eden tek bulgulardır. Bloklar kireç taşından yapılmış
olması nedeniyle aşınmış ve profil özellikleri kaybolmuştur. Blokların
işleniş özellikleri genel bir fikir verse de profil özelliklerinin saptanması
güçtür. Yarım glifl erin bitimleri belirsizdir ve hem triglif hem de metop
taeniasının üzerine gelen faskia profili tanımlanamamaktadır. Dolayısıyla
söz konusu blokların birebir benzer örneklerinin bulunması ve kesin
tarihlemesi güçtür. Bu nedenle triglif ve metop ölçülerinin birbirine oranları
belirlenerek, benzer oranlara sahip örnekler aranmıştır. Bir diğer ipucu
verebilecek özellik, triglif ve metop taeniasının eşit yükseklikte işlenmesidir.
Buradan yolda çıkarak benzer örnekler tespit edilmiştir. Tarsus Müzesi’nde
bulunan bu dorik frizler, Tarsus’ta antik dönem mimarisinde dor düzeninin
kullanıldığını gösteren ilk örneklerdir. İlk defa bu çalışma ile tanıtılan
blokların tespiti bu açıdan önem taşır.

Anahtar Kelimeler

Dor düzeni, Friz, Triglif, Metop, Tarsus, Kilikia

Kaynakça

• Adak-Adıbelli 2007 Adak-Adıbelli, I., “Tarsus Roma Hamamı 2006 Yılı Kazısı”, MKKS 16, 101- 114.
• Adak – Adıbelli 2013 Adak-Adıbelli, I., “Tarsus Roma Hamamı 2011 Yılı Çalışmaları”, II. Tarsus Kent Sempozyumu, 192-203.
• Alkaç 2007 Alkaç, E., “Dağlık Kilikia’da Tapınım: Tapınaklar ve Kültler”, Mersin Arkeolojik Kültür Envanteri (ed. Ü. Aydınoğlu), 35-42, Mersin Valiliği.