TEACHERS' OPINIONS ON TEACHING CAREER STAGES

Yıl 2023, , 134 - 158, 29.12.2023

Fevziye Kaplan , Hüseyin Aslan

https://doi.org/10.31798/ses.1378127

Cited By: 1

Öz

Teachers are undoubtedly one of the most important elements of our education system. Creating teacher quality within this system is an important dimension. Teachers in today's education community need to constantly improve and renew themselves. Adapting to technology, embracing new teaching approaches, and helping students develop 21st century skills are essential requirements for being a successful teacher. In today's digital age, also known as the information age, teacher quality has become an important issue both in the world and in our country. Teachers are the cornerstone of education systems and they must provide quality education to ensure that students grow up successfully. Various steps can be taken to improve the quality of teachers. Teacher training programs and trainings are an important opportunity for teacher candidates to improve their pedagogical knowledge and skills. In order for teachers to continue their professional development, continuous education opportunities should be provided and they should be encouraged to follow innovations. Qualified and well-trained career teachers play a critical role in increasing students' academic success as well as providing them with life skills and values. Nowadays, the practice of promotion in the career stages of the teaching profession has become a subject that is widely discussed and on which no consensus can be reached. The teacher career ladder exam, which was first held in 2006, was not held until November 19, 2022, and it continued to remain on the agenda and maintained its impact with the exam held on this date. In this context, the aim of the research is to reveal their views on teaching career stages. For this purpose, the opinions of a total of 16 teachers, 8 women and 8 men, consisting of 8 classroom and branch teachers working in the Vezirköprü district of Samsun province in the 2022-2023 academic year, were consulted regarding their teaching career stages. In selecting the teachers to conduct the study, attention was paid to their ease of accessibility, a balanced distribution of men and women, and diversity of professional seniority, age and education. As the research method, the phenomenology method, one of the qualitative research methods, was chosen in order to reveal the thoughts of the interviewed teachers. A semi-structured interview form developed by the researcher was used to collect research data and consists of five open-ended questions prepared for the purpose. The content of the questions asked includes teachers' general opinions about the career stages of specialist teaching and head teaching. The data obtained as a result of the research were evaluated by content analysis. In the findings obtained as a result of the content analysis, it is seen that it is mostly related to merit, equality, teaching reputation, justice, creating a discriminatory effect, and economic return. According to the results of the research; Teachers stated that if the career ladder application is done correctly and fairly, it is a positive practice and will increase the quality of education and may have an encouraging effect. However, teachers expressed the opinion that the rules, criteria and content of the current system should be redefined, that the implementation should be carried out fairly, and that the economic aspect outweighs the need. Teachers mostly gave negative answers about the form and content of the exam, saying that it should be handled on a branch-by-branch basis, that the exam alone is not sufficient and its discrimination is very low, that it is an application contrary to the nature of the profession, and that it is humiliating and damaging to reputation. Positive and negative reflections of the career ladder application were identified, and they stated that it would create a discriminatory effect and disrupt the school climate, but a salary increase would have a positive economic impact.

Anahtar Kelimeler

Teaching career stages, specialist teacher, head teacher, teaching profession law

ÖĞRETMENLİK KARİYER BASAMAKLARINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Öz

Nitelikli ve iyi yetişmiş kariyer sahibi öğretmenler, öğrencilerin akademik başarılarını artırmanın yanı sıra onlara yaşam becerileri ve değerlerini de kazandırmada kritik bir rol oynamaktadır. Günümüzde öğretmenlik mesleği kariyer basamaklarında yükselme uygulaması çok tartışılan ve üzerinde görüş birliğine varılamayan bir konu olmuştur. İlk olarak 2006 yılında yapılmış olan öğretmen kariyer basamakları sınavı, 19 Kasım 2022 tarihine kadar yapılmamış, bu tarihte yapılan sınavla birlikte gündemde kalmaya devam etmiş ve etkisini korumuştur. Bu kapsamda araştırmanın amacı, öğretmenlik kariyer basamaklarına ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Samsun ili Vezirköprü ilçesinde görev yapmakta olan 8 sınıf ve branş öğretmeninden oluşan, 8 kadın 8 erkek toplam 16 öğretmenin öğretmenlik kariyer basamaklarına ilişkin görüşlerine başvurulmuştur. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseninde tasarlanmıştır. Çalışmanın yapılacağı öğretmenlerin seçiminde kolay ulaşılabilir olmasına, kadın ve erkek dağılımının dengeli olmasına, mesleki kıdem, yaş ve eğitim çeşitliliğine dikkat edilmiştir. Araştırma verilerini toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış olup, amaca uygun olarak hazırlanmış olan beş açık uçlu sorudan oluşmaktadır. Sorulan soruların içeriğinde, öğretmenlerin uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik kariyer basamakları hakkındaki genel görüşleri yer almaktadır. Araştırma sonucu elde edilen veriler içerik analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Yapılan içerik analizi sonucunda elde edilen bulgularda, daha çok liyakat, eşitlik, öğretmenlik itibarı, adalet, ayrıştırıcı bir etki oluşturma, ekonomik getirisi konuları ile ilişkili olduğu görülmektedir.Araştırma sonuçlarına göre; öğretmenlerin, kariyer basamakları uygulamasını doğru ve adaletli bir şekilde yapıldığı takdirde olumlu bir uygulama olduğunu ve eğitimin niteliğini artıracağını, teşvik edici bir etkisinin olabileceği yönünde görüş belirtmişlerdir. Bununla birlikte öğretmenler mevcut sistemin kurallarının, kriterlerinin ve içeriğinin yeniden belirlenmesi gerektiğini, uygulamanın adil yürütülmesini, ekonomik yönü ağır bastığı yönünde görüş sunmuşlardır. Öğretmenler çoğunlukla uygulanan sınavın biçimi ve içeriği ile ilgili olumsuz yanıtlar vermiş, branş bazlı ele alınması gerektiğini, sınavın tek başına yeterli olmadığını ve ayırt ediciliğinin çok düşük olduğunu, mesleğin doğasına aykırı bir uygulama olduğunu, küçük düşürücü ve saygınlık zedeleyici olduğunu söyleyerek genelde olumsuz görüşler sunmuşlardır. Kariyer basamakları uygulamasının olumlu ve olumsuz yansımaları tespit edilmiş, ayrıştırıcı bir etki yaratacağı ve okul iklimini bozacağını ancak maaş artışının olmasının ekonomik anlamda olumlu yansıyacağını belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik kariyer basamakları, uzman öğretmen, başöğretmen, öğretmenlik meslek kanunu

Kaynakça

• Akat, İ. Budak, G. ve Budak, G. (2002). İşletme yönetimi. Barış Yayınları, İzmir.
• Akçay, R. C. (2005). Öğretmenlik mesleğinin kariyer yönetimindeki değişmelerden kaynaklanan sorunları ve bir kariyer sistemi modeli. Eurasian journal of educational research. 18, ss. 17-27.
• Alkan, C. (2000) Meslek ve öğretmenlik mesleği. Öğretmenlik mesleğine giriş. V. Sönmez (Ed.), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Argon, T. ve Altay, E. (2004) İnsan kaynakları yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Arthur, M.B, Hall, (1991) D.T., Lawence, B.S.(Eds). Handbook of career theory. Canada: Cambridge University Pres.
• Aytaç, S. (2002). Kariyerin değişen doğası ve yeni yaklaşımlar, A. Keser (Ed.), Çalışma hayatında dönüşümler, Ezgi Kitabevi.
• Aytaç, S. (1997). Çalışma yaşamında kariyer yönetimi, planlaması, geliştirilmesi sorunları. Epsilon Yayıncılık, İstanbul.
• Bakioğlu, A. ve İnandı, Y. (2001) Öğretmenin kariyer gelişiminde müdürün görevleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, Sayı:28. s.513-529.
• Bakioğlu, A. (1994) Okul yöneticisinin kariyer basamakları: İngiliz eğitim sisteminde yöneticilerin etkinlikleri üzerinde faktörler. M.Ü Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı:6, S:17-28.
• Başaran, İ. (l985) Örgütlerde işgören hizmetlerinin yönetimi. Ankara: A.Ü. Basımevi.
• Beach, D. S. (1995). Managing people at work. McMillan Publ.Co.
• Berberoğlu, G. N. (1991) İşletmelerde organizasyon-birey bütünleşmesini sağlayan etkili bir uygulama: Kariyer yönetimi. Amme İdare Dergisi, 24(1), Ankara. S:139.
• Can, H., Akgün, A., ve Kavuncubaşı, Ş. (1995) Kamu ve özel kesimde personel yönetimi, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Can, H. (1992). Organizasyon ve yönetim. Adım Yayıncılık, Ankara.
• Can, N., (2004) Öğretmenlerin geliştirilmesi ve etkili öğretmen davranışları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı : 16.
• Certo, S. C. Modern Management: (1992) Quality, ethics and the global environment, Alyn And Bacon Publishing. MA.
• Cımbız, A.T. ve Küçüker, E. (2015). Öğretmenlik kariyer basamakları uygulamasının okuldaki etkilerine ilişkin öğretmenlerin görüşleri Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38), 689-701.
• Dağlı, A. (2006). İlköğretim öğretmenlerinin öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sistemine ilişkin görüşleri. XV. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Özetleri, 13-15 Eylül 2006, Muğla.
• Day, C. (1999) Devolophing teachers: the challenges of lifelong learning. London: Routledge Falmer.
• Demir, S.B. (2011). Öğretmen kariyer basamakları uygulamasının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 2(3), 53-80.
• Drucker, P. (1994) Yönetim görevleri, sorumlulukları, uygulamaları (Çev. F. Dilber) Ankara: ODTÜ Yayını.
• Erdoğmuş, N. (2003). Kariyer geliştirme. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Erdoğmuş, N. (2002). Yeni kariyer yaklaşımları ve kariyer değerlerindeki değişim. I. Ulusal Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi 10–11 Mayıs, Kocaeli.
• Gülcan, M.G. (2020). Öğretmenlik kariyer basamaklarının oluşturulmasına ilişkin görüşlerin incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi. 6(3), 380-406.
• Gümüşeli, A. (2005). Öğretmenlikte kariyer sistemine yapılan eleştiriler. Artı Eğitim Dergisi, Ekim, 14,
• Gündüz, H. B. (2004) Bir meslek olarak öğretmenlik, Öğretmenlik mesleğine giriş, Ankara: Öğreti Yayınları.
• Kaynak, (1998) İnsan kaynakları yönetimi. İ.Ü. İşletme Fakültesi, İnsan Kaynakları Yönetimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Kocakaya, M. (2006). Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sisteminin öğretmenler arasında algılanması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Korkmaz, A. (2003) Kariyer yönetimi ve kariyer planlama”. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi , Manisa.
• Laçin, N. (2006). İlköğretim öğretmenlerinin kariyer basamaklarında yükselme sisteminde performans değerlendirme sürecine ilişkin görüşleri: Kütahya ili örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• MEB. (1739) Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu. Erişim tarihi: 20.04.2023,
• Nomer, B. (2002) Öğretmenlerin kariyer gelişimini etkileyen faktörler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ölçer, F. (1997). İşletmelerde kariyer yönetimi. Amme İdaresi Dergisi. 30 (4), ss.88. Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Yönetmeliği.
• Özdemir, T. Y. , Doğan, A. & Demirkol, M. (2022). Öğretmenlik kariyer basamakları hakkında öğretmen görüşleri. International Journal of Social Science Research, 11 (2), 53-67.
• Özden, M. C., (2001) Bireysel kariyer yönetimi (Profesyonelin el kitabı) , Ankara: Ümit Yayınları.
• Özgen, (2002) İnsan kaynakları yönetimi, Adana: Nobel Kitapevi.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Londra: Sage.
• Sabuncuoğlu, Z. (1994). Personel yönetimi, VII. Baskı. Rota Ofset, Bursa.
• Seferoğlu, S. S. (2003). Öğretmenlerin hizmet içi eğitimlerinde yeni yaklaşımlar. Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Ulusal Sempozyumu, Eğitimde Yansımalar: VII, s.149–167.
• Tekışık, H. H. (1989). Öğretmen Yetiştirme Danışma Kurulu Toplantısı. G. Karagözoğlu, ve N. Bilgen, (Ed.), Hizmetiçi Eğitimi, (s.s.181-184). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Tortop, N. (1992) Personel yönetimi. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Turan, B. (2007). Öğretmenlerin çalışma statülerine göre yeterliliklerinin incelenip, öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselmelerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Tutum, (1979) Personel yönetimi. Ankara: TODAİE Yayını.
• Uygur, A. (1998). Örgütlerde kariyer geliştirme ve planlaması: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama Konulu Bir Araştırma. Yayınlanmamış Master Tezi, ss.5. Ankara.
• Ülgen, H. (1997) İşletmelerde organizasyon ilkeleri ve uygulamaları. İstanbul: Gençlik Basımevi. Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 7354 sayılı Öğretmenlik Meslek Kanunu, 6. Madde. Erişim tarihi: 20.04.2023