TÜRKİYE’DE DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU KONUSUNDA YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt 5, Sayı 2, 66 - 83, 27.12.2021

Nurcan ALAGÖZ Oğuz EMRE Kübranur VARLIKLIÖZ Zekeriya ARSLAN Ayşegül ULUTAŞ KESKİNKILIÇ Semra AKTO

https://doi.org/10.31798/ses.941572

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de DEHB konusunda yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesidir. Araştırmada bir nicel araştırma yöntemi olan betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Yüksek Öğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezinin internet sitesine kayıtlı 150 yüksek lisans, doktora ve tıpta uzmanlık tezi oluşturmaktadır. Bu tezler, araştırmacılar tarafından geliştirilen veri toplama formunda yer alan sorular doğrultusunda incelenmiştir. İncelenen verilerin frekans ve yüzdeleri analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre DEHB konusunda en fazla çalışmanın tıpta uzmanlık tezi olduğu (%64,67) ve en fazla çalışmanın 2017 yılında yapıldığı (%26,00) görülmüştür. Tezlerin büyük kısmına (%86,00) tam metin olarak ulaşılabildiği tespit edilmiştir. Çalışmalar en fazla tıp fakültesi/eğitim araştırma hastanesinde (%64,67) yürütülmüştür. Çalışma gurubu açısından bakıldığında yığılmanın farklı yaş grubunda (%60.00) olduğu görülmüştür. Tezlerde en fazla nicel yöntemin (%97,33) ve ilişkisel modelinin kullanıldığı (%29,53) tespit edilmiştir. Birlikte incelenen konu bakımından ele alındığında en fazla sosyal/duygusal davranışlarla (%11,33) birlikte ele alındığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite Bozukluğu, Lisansüstü Tezler

Kaynakça

• Amerikan Psikiyatri Birliği, Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, 2013, Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı Olcutleri Başvuru Elkitabı’ndan, cev. Köroğlu E, Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 29-32.
• Austin VL. Sciarra DT. Çocuk ve ergenlerde duygusal ve davranışsal bozukluklar. Özekes M. (Ed.) Ergin T. Yücel HA. (Çev. Ed.) 2019, 1. Baskı,Ankara. Nobel Akademi. 86-119.
• Ayanoğlu M, Boğa E, Kay M, İnci̇ R, Tarkoçi̇n S, Kaçmaz C, Temi̇z A, Göğebakan Ş. Çocukluk Döneminde Görülen Duygusal Ve Davranışsal Sorunlarla İlgili Türkiye’de Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 2019; 7 (2) , 196-210. DOI: 10.33715/İnonusaglik.654600
• Aydın A, Selvitopu A, Kaya M. Sınıf yönetimi alanındaki lisansüstü tezlerin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2018; 18 (1), 41-56.
• Baykal M. Lise öğrencilerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, internet bağımlılığı ve aleksitimi arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Klinik Psikoloji Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: 2017.
• Bekar B. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan ve olmayan çocuklarda bilgisayar oyun bağımlılığı. Hasan Kalyoncu Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Tezli Yüksek Lisans Programı. Gaziantep: 2018; 1-91.
• Boz M. Internet üzerinden tezlere tam metin erişim: Türk üniversiteleri için kavramsal bir model, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2001, Ankara.
• Büyüköztürk Ş, Kılıç Çakmak E, Akgün ÖE, Karadeniz Ş, Demirel F. Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 22. Baskı. Ankara, Pegem Yayınları, 2016 : 17-21.
• Can Yaşar M, Aral N. Türkiye'de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2011;1(22):70-90.
• Coşkun K. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde internet bağımlılığı ve siber mağduriyet yaygınlığının araştırılması. Kocaeli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Kocaeli: 2019.
• Çağlayan N. Türkiye’de zihinsel engellilerde sanat eğitimi ile ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2018; 8 (2) , 403-418. DOI: 10.18039/ajesi.454586
• Çeti̇n F, Işık Y. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve genetik. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2018; 10 (1) , 19-39. DOI: 10.18863/pgy.334547.
• Doğan Ö. Isıtan S. Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Olan Çocuklar Ve Eğitimleri. Baykoç, N.(Ed.) Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim. 2017, 4. Baskı. Ankara: Eğiten Kitap: 271-286.
• Erdem D. Türkiye’de 2005–2006 yılları arasında yayımlanan eğitim bilimleri dergilerindeki makalelerin bazı özellikler açısından incelenmesi: Betimsel bir analiz, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2011;2(1):140-147.
• Johnson B. Chrıstensen L. (2014). Eğitim Araştırmaları Nicel, Nitel ve Karma Yaklaşımlar. Türkdoğan A. (Çev.). 4. Baskıdan Çeviri. Ankara, Eğiten Kitap: 29-33.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (10. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kauffman JM. Landrum TJ. Duygusal ve Davranışsal Bozukluğu Olan Çocukların ve Gençlerin Özellikleri. Kaner S. (Ed.) Yaban EH. (Çev.) 2015, 10. Baskıdan Çeviri, Ankara. Nobel Akademi: 179-198.
• Kaytez N, Durualp E. Türkiye’de okul öncesinde oyun ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014;2 (2): 110-122.
• Koç ES. Türkiye’de ilköğretim programlarının değerlendirilmesine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2016;16 (1), 198-216.
• Kurtdede Fi̇dan N, Öner Ö. Değerler eğitimine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 2018; 4 (1) , 1-17. DOI: 10.32570/ijofe.388289.
• Santaş F. Sağlık ekonomisi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2017; 9 (19) , 85-93. DOI: 10.20875/makusobed.324039.
• Şenyurt S, Özkan ÖY. Eğitimde ölçme ve değerlendirme alanında yapılan yüksek lisans tezlerinin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi. Elementary Education Online, 2017; 16(2): 628-653, doi: 10.17051/ilkonline.2017.304724.
• Tarhan N, Nurmedov S. Bağımlılık Sanal Veya Gerçek Bağımlılıkla Başa Çıkma. 6. Baskı, İstanbul, Timaş Yayınları, 2018.
• Okumuş A. (2020). Bilimsel Araştırma Teknikleri. İstanbul. İstanbul üniversitesi yayınları. E-kitap: 107. https://yokdersleri.yok.gov.tr/#ders 25.05.2020 tarihinde alınmıştır.
• Yen JY, Ko CH, Yen CF, Wu HY, Yang MJ. The comorbid psychiatric symptoms of Internet addiction: Attention deficit and hyperactivity disorder (ADHD), depression, social phobia, and hostility. J Adolesc Health 2007; 41(1):93–98.