An Examination of the Influence of Institutionalization Level of the Organizations on the Perceived Nepotism: A Case of Hospital Staff

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 3, 61 - 83, 01.07.2013

Emre İşçi Seçil Bal Taştan Mediha Ayşin Kozal

Öz

The aim of this study is to examine the impact of institutionalization of the organizations on nepotism. The research study was designed as a cross-sectional and a descriptive research. The data was obtained from the employees working in two hospitals in Istanbul which were identified by a random selection process. Accordingly, the employees working in both hospitals and who were volunteer for participating the survey were the respondents of the research study. Totally 299 employees have accepted to participate the survey and have constituted the sample of the research. As a result of the study, it was found that institutionalization had negative, weak impact on nepotism p

Anahtar Kelimeler

Institutionalization, Nepotism, Favoritism, Hospital Management

Örgütlerde Kurumsallaşma Düzeyinin Nepotizm Üzerine Etkisinin İncelenmesi: Hastane Çalışanları Örneği

Öz

Bu çalışmanın amacı, örgütlerde ilkelerin, politikaların, uygulamaların kişilerden bağımsız olmasını ifade eden kurumsallaşmanın, nepotizm üzerine etkisini belirlemektir. Araştırma, kesitsel cross-sectional tipte tanımlayıcı olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın verileri İstanbul ilinde faaliyet göstermekte olan ve randomize olarak seçilmiş 2 hastanedeki çalışanlarından toplanmıştır. Buna göre hastanelerde çalışan ve araştırmaya katılmayı kabul eden tüm çalışanlar araştırma kapsamında yer almıştır. Çalışanlardan 299’u araştırmaya katılmayı kabul etmiş ve örneklemi oluşturmuştur. Araştırma sonucunda kurumsallaşma düzeyinin nepotizm üzerinde negatif yönde, zayıf etkisinin olduğu ve regresyon modelinde %9’luk açıklıyıcılığa sahip olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kurumsallaşma, Nepotizm, Kayırmacılık, Hastane Yönetimi

Kaynakça

• Abdalla, F.H., Maghrabi, S. ve Raggad, G. B. (1998), “Assessing the effect of nepotism on human resource managers toward nepotism a cross cultural study”, International Journal of Manpower, Volume:19, No:8, p.554-570.
• Abdalla, H.F., Maghrabi, A.S. ve Al-Dabbagh, T.H. (1994), “Research note: Assessing the effect of nepotism on human resource managers”, International Journal of Manpower, Volume:15, No: 1, p.60-67.
• Aktan, C. C. (2002), Politik yozlaşma ve kleptokrasi; 1980-1990 Türkiye deneyimi, Alfa Yayıncılık, İstanbul.
• Apaydın, F. (2009), “Kurumsal teori ve işletmelerin kurumsallaşması”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 1, s.1-22.
• Apaydın, F. (2009), “Kurumsallaşmanın Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin performansına etkileri”, Zonguldak Kara Elmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:4, Sayı:7, s.120-142.
• Araslı, H. ve Tümer, M. (2008), “Nepotism, favoritism and cronyism: A study of their effects on job stress and job satisfaction ın the banking ındustry of north Cyprus”, Social Behavior and Personality, Volume:36, No:9, p.1237-1250.
• Araslı, H., Bavik, A. ve Ekiz, E. H. (2006), “The effects of nepotism on human resource management: The case of three, four and five star hotels ın Northern Cyprus”, International Journal of Sociology and Social Policy, Volume:26, No.7/8, p.295–308.
• Asunakutlu, T. ve Avcı, U. (2009), “Nepotizm-iş tatmini ilişkisi: Aile işletmelerinde bir inceleme”, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Osmangazi Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü, 21-23 Mayıs, Eskişehir, p. 730–736.
• Aşan, C. (2010), Aile şirketlerinin performansında kurumsallaşmanın ve kültürün etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Ataman, G. (2001), İşletme yönetimi, temel kavramlar-yeni yaklaşımlar, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Aysan, M.A. (2006), “Kurumsal yönetim ve aile işletmeleri”, 2. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Berger, P.L. ve Luckmann, T. (1966), The social construction of reality: A treatise its the sociology of knowledge. Garden City, New York: Anchor Books.
• Bostancıoğlu, S. (2008), The effect of working values on the relationship between job satisfaction and turnover intention, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Büte, M. (2008), “Aile işletmelerinin kurumsallaşma sürecinde yaşadığı sorunlar”, 3. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi, 18–19 Nisan, İstanbul, s.313-332.
• Büte, M. (2011a), “Kayırmacılığın çalışanlar üzerine etkileri ile insan kaynakları uygulamaları ilişkisi: Türk kamu bankalarına yönelik bir araştırma”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:15, Sayı:1, s.383-404.
• Büte, M. (2011b), “Perceived nepotism and its relation to job satisfaction, negative word of mouth and intention to quit”, Electronic Journal of Social Sciences, Volume:10 Issue:36, p.187-203.
• Büte, M. (2011c), “Nepotizm ve iş tatmini ilişkisinde iş stresinin aracı rolü var mıdır?”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:29, s.175-184.
• Büte, M. ve Tekarslan, E. (2010), “Nepototizmin çalışanlar üzerine etkileri: Aile işletmelerine yönelik bir saha araştırması”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:6, Yıl:6, Sayı:1, s.1-21.
• Büyüköztürk, Ş. (2007), Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Pegem Yayınları, Ankara.
• Civan,M. ve Yaşar, Ö. (2005), “Aile işletmelerinde kurumsallaşma süreci; Gaziantep ilinde bir uygulama”, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 4. Orta Anadolu İşletmecilik Kongresi, 13-14 Mayıs, Ankara.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010), Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik (SPSS ve LISREL Uygulamaları), Pegem Yayınları, Ankara.
• Dökümbilek, F. (2010), Aile şirketlerinde nepotizm ve bir araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ennew, C.T., Banerjree, A.K. ve Lee, D. (2000), “Managing word of mouth communication: Empirical evidence from India”, International Journal of Bank Marketing, Volume:18, No:2, p.75-83.
• Ercenap, İ. (2006), Nepotism and favoritism in the banking ındustry: Some evidence Mediterranean University. Northern Cyprus. Cyprus, Master Thesis, Eastern
• Erdoğmuş, N. (2004), “Birinci kuşağın gözüyle aile işletmelerinde örgütsel yedekleme”, 1. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Ford, R. ve McLaughlin, F. (1985). “Nepotism”, Personnel Journal, Volume:64, No.9, p.57-60.
• Genç, N. ve Karcıoğlu, F. (2004), “Aile işletmelerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri-bir uygulama”, 1.Aile İşletmeleri Kongresi Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi, 17-18-Nisan, İstanbul, s.325-335.
• Günel, R. (2005), Aile işletmelerinde yönetimin bir sonraki kuşağa devrinde karşılaşılan sorunların tespitine ve bu sorunların çözümüne ilişkin bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana. Gür, A. (2011), Profesyonel yöneticilerin aile şirketlerinin kurumsallaşmasına etkisi: bir uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Ichniowski, T. (1988), “The new nepotism: Why dynasties are making a comeback”, Business Week, April, p.106-109.
• Karacaoğlu, K. ve Yörük, D. (2012), “Çalışanların nepotizm ve örgütsel adalet algılamaları:Orta Anadolu Bölgesinde bir aile işletmesi uygulaması”, İş,Güç; Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt:14 , Sayı: 3, s.1-12.
• Kayabaşı, Y. (2005), Politik yozlaşmaya çözüm olarak anayasal iktisat, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kiracı, M. ve Alkara, İ. (2009), “Aile işletmelerinde kurumsallaşmaya verilen önem ve turizm sektöründeki konaklama işletmeleri üzerine bir araştırma: Alanya-Eskişehir örneği”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:11, Sayı:1, s. 167-197.
• Kocabaş, F. ve Baytekin, E.P. (2004), “Aile işletmelerinde nepotizm ve iç müşteri üzerinde ki etkileri”, 1. Aile İşletmeleri Kongresi, Kültür Üniversitesi, İstanbul, s.420-432.
• Koçel, T. (2007), İşletme Yöneticiliği, 11.Basım, Arıkan Yayınları, İstanbul.
• Lawrence, T., Winn, M.I. ve Jennings, D. (2001), “The temporal dynamics of ınstitutionalization”, The Academy of Management Review, Volume:26, No:4, p.620-638. Zajac, E.J. ve Westphal, J.D. (2004), “The social construction of market value: Institutionalization and learning perspectives on stock market reactions”, American Sociological Review, Volume:69, No:3, p.430-452.
• Loewe, M., Blume, J., Schönleber, V., Seibert, S., Speer, J. ve Christian, V. (2007), The ımpact of favouritism on the business climate: A study on Wasta in Jordan, No:216, Bonn. İyiişleroğlu, S. C. (2006), Aile şirketleri: Adana ve çevresinde faaliyet gösteren aile şirketlerinde nepotizm Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. tespitine yönelik bir araştırma
• Masters, R. D. (1983), The biological nature of the state, World Politics, Volume:35, No.2, p.161-193.
• Mattila, A.S. ve Patterson, P.G. (2004), “Service Recovery and Fairness Perceptions in Collectivist and Individualist Contexts”, Journal of Service Research, Volume:6, No:4, p.336-346.
• Meyer, J.W. ve Rowan, B. (1977), “Institutional organizations: Formal structures as myth and ceremony”, American Journal of Sociology, Volume:83, p.340-363.
• Mobley, W. H. (1982), Employee turnover: Causes, consequences and control, Philippines: Addison- Wesley Publishing.
• Onay Özkaya, M. ve Şengül, C.M. (2006), “Aile şirketlerinde kurumsallaşma ve ikinci kuşağın “kurumsallaşma” konusuna bakış açısı, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F.Dergisi, Cilt:21, Sayı:1, s.109-126.
• Özbek, M. A. (2007). sağlık hizmetleri sunumunda yolsuzluk: sağlık personelinin yolsuzluk algılamaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özkara, B. ve Özcan, K. (1998), ““Kurumsal” diskurun rasyonel temelleri: Yeni kurumsal kuram bağlamında rasyonalite tartışması”, Osmangazi Üniversitesi, İşletme Bölümü, XVII.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Eskişehir, s.785-796.
• Özler, H., Özler, D. N. ve Gümüştekin G. E. (2007), “Aile işletmelerinde nepotizmin gelişme evreleri ve kurumsallaşma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:17, s.437-450.
• Özsemerci, K. (2003), Türk kamu yönetiminde yolsuzluklar, nedenleri, zararları ve çözüm önerileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ankara.
• Pazarcık, O. (2004), “Aile işletmelerinin tanımı kurumsallaşması ve yönetişimi”, 1.Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul, s.403-414.
• Polat, G. (2012), Örgütlerde nepotizmin örgütsel adalet algısı ile ilişkisinin tespitine yönelik bir araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı, Kütahya.
• Scott, W.R. (1992), Organizations rational, natural and open systems, 3th Edition, Prentice-Hall, U.S.A.
• Sungurtekin, P. (2008), “Aile şirketlerinin kurumsallaşma süreci ve bir uygulama örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. Kiechel, W. (1984), “How to relate to nepotism”, Fortune, February, p.143-144.
• Şanal, M. (2010), Aile işletmelerinde kurumsallaşma ve kurumsal girişimcilik üzerine bir araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Adana.
• Ural, A. (2004), Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Sendromu, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Yılmaz, A.S. (2007), İnformel ilişki şekillerinin kurumsal yapılara yansımaları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Zucker, L. G., Powell, W. W. ve DiMaggio, P.J. (1977). The role of institutionalization in cultural persistence in the new ınstitutionalism in organizational analysis, Chicago: University of Chicago Press, p.63– 82.