Kısmi Süreli Çalışanların Genel Sağlık Sigortası ve İşsizlik Sigortasından Yararlanma Hakları

Yıl 2024, , 69 - 88, 27.09.2024

Serkan Demirtaş , Hakan Keser

https://doi.org/10.32331/sgd.1554746

Öz

Kısmi süreli çalışma 4857 sayılı İş Kanunu’nda
işçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş
sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde
daha az belirlenmesi durumundaki çalışma olarak
tanımlanmıştır. Türkiye’de sosyal güvenlik mevzuatı 5510
sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile
düzenlenmiştir. 5510 sayılı Kanun kapsamında kısmi süreli
çalışanlar tam süreli çalışanlar gibi zorunlu sigortalıdır ve
herhangi bir ayrıma tabi değildir. Sosyal güvenlik sistemi
kapsamında sunulan birçok haktan yararlanmak için belirli
bir prim gün sayısına sahip olunması gerekmektedir. Kısmi
süreli çalışanların prim gün sayısı saatlik hesaba göre
yapılmaktadır. Bu nedenle kısmi süreli çalışanların prim
günleri genellikle eksik kalmaktadır. Prim gün sayısında
ortaya çıkan bu eksiklik kısmi süreli çalışanların özellikle
işsizlik sigortası ve genel sağlık sigortasından sunulan
haklardan yararlanmasını zorlaştırmaktadır. Yaşanılan
bu zorluğu gidermek için sosyal güvenlik mevzuatında
kısmi süreli çalışanlara isteğe bağlı sigortalı olabilme ya
da hizmet borçlanması yapabilme hakkı tanınmıştır. Bu
çalışmanın amacı, kısmi süreli çalışanların genel sağlık
sigortası ve işsizlik sigortasından yararlanma haklarını
mevzuat hükümleri kapsamında açıklamaktır.

Anahtar Kelimeler

Kısmi süreli çalışma, Genel Sağlık Sigortası, işsizlik sigortası, sosyal güvenlik

Kaynakça

• Akyiğit, E. (2021). İş Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Alper, Y. (2020). Sosyal Sigortalar Hukuku. Bursa: Dora Yayıncılık.
• Andaç, F. (2020). Türk İşsizlik Sigortası Uygulaması. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Arıcı, K. (2022). Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ayazen, G. (2023). Türkiye’de Kısmi Süreli Çalışanların Sosyal Güvenliği. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bilgili, Ö. (2010). Kısmi Süreli Çalışanların Eksik Günlerine İlişkin GSS Primleri. Sicil İş Hukuku Dergisi. (19). 134-158
• Bostancı, Y. (2004). Sosyal Güvenlik Hukukunda İsteğe Bağlı Sigortalılık. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları.
• Caniklioğlu, N. (2016). Atipik İstihdam Biçim ile Çalışanların Özellikle Kısmi Süreli Çalışanların Sosyal Güvenliği Prof. Dr. Turan Esener’e Armağan. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 15(1). 43-78.
• Centel, T. (1992). Kısmi Çalışma. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları.
• Centel, T. (2021). Türk Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Onikilevha Yayıncılık.
• Çakır, Ö. (2002). Yeni Çalışma Biçimleri ve İşe İlişkin Tutumlar, Çalışma Hayatında Dönüşümler. (Editör: Aşkın Keser). Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Çelik, N., Caniklioğlu, N., Canbolat, T. ve Özkaraca, E. (2021). İş Hukuku Dersleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Ekonomi, M. (2017). Doğum veya Evlat Edinmesi Sonrası Çocuğun Bakımı ve Yetiştirilmesi Amacıyla Ücretsiz İzin ve Kısmi Süreli Çalışma Hakları. Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi.14(53). 21-57.
• Eyrenci, Ö., Taşkent, S., Ulucan, D. ve Baskan, E. (2020). İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Gürel, K. (2020). Kısa Çalışma Uygulamasında Prim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması. Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi. (98). 32-53
• Güzel, A., Okur, A.R. ve Caniklioğlu, N. (2018). Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Işığıçok, Ö. (2018). İstihdam ve İşsizlik. Bursa: Dora Yayıncılık,
• İnciroğlu, L. (2020). Çalışma Hayatında Esnek Çalışma. İstanbul: Legal Yayıncılık
• Karaman, M. H. (2013). Kısmi Süreli İş Sözleşmesine Göre Çalışan İşçilerin 5510 Sayılı Kanun Kapsamında Sigortalılığı. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 19(1). 211-234.
• Kırmızı, E. (2020). Kısmi Süreli İş Sözleşmesiyle Çalışanların Sosyal Güvenlik Hakları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Koç, M. ve Görücü, İ. (2011). 4857 Sayılı İş Kanuna Göre Kısmi Çalışma Uygulaması ve Sonuçları. Çalışma ve Toplum Dergisi. 1(28). 149-178.
• Limoncuoğlu, A. (2012). İşsizlik Sigortası ve Uygulama Sorunları. Sicil İş Hukuku Dergisi. 7(26). 84-98
• Mollamahmutoğlu, H., Astarlı, M. ve Baysal, U. (2021). İş Hukuku Ders Kitabı Cilt 1: Bireysel İş Hukuku. Ankara: Lykeıon Yayıncılık,
• Ocak, S. (2017). Doğum/Evlat Edinme Nedeniyle Ücretsiz İzin ve Yarım Çalışma Ödeneği Uygulaması. İş ve Hayat Dergisi. 3(5). 174-227.
• Özcan, İ. (2018). İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Kısmi Süreli Çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdamar, M. ve Çakar, E. (2011). Part-Time İş Sözleşmesiyle Çalışanların Sosyal Güvenliği. Mali Çözüm Dergisi. 21(107). 197-210.
• Saraç, C. (2013). Hastalık Sigortası. İzmir: Altın Nokta Yayınevi.
• Sarıbay, G. (2008). Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri Prof. Dr. Devrim Ulucan’a Armağan. İstanbul: Legal Yayıncılık. 267-327.
• Sarıkaya, E. (2021). Sosyal Güvenlik Hukukunda Kısmi Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışanlar. İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 7(1). 35-70.
• Sekmen, O. (2016). 5510 Sayılı Yasanın 41’inci Maddesiyle Getirilen Yeni Borçlanma Türleri ve Kapsamı Genişletilenler. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 15(2). 501-530.
• Sislituna Ayakçıoğlu, Ç. (2019). Kısmi Süreli Çalışma ve Kısmi Süreli Çalışanların Sosyal Güvenlik Sorunları. Yüksek Lisans Tezi. Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sözer, A.N. (2009). Genel Sağlık Sigortası Edimlerinden Yararlanmada Prim Koşulu. Sicil İş Hukuku Dergisi. (13). 159-173.
• Sözer, A.N. (2020). Türk Genel Sağlık Sigortası. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Sözer, A.N. (2021). Türk Sosyal Sigortalar Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Süzek, S. (2018). İş Hukuku, 19. Baskı. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Şahin Erkan, D. (2022). Esnek Çalışma Modellerinde Sosyal Güvenlik Uygulamaları. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şakar, M. (2006). Çalışanları Bekleyen Yeni Tehlike: Kısmi Süreli (Part-Time) Çalışmalar. Yaklaşım Dergisi. (162).
• Şakar, M. (2017). Sosyal Sigorta Uygulaması. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Şimşek, H. B. (2014). Atipik İstihdam Şekillerinin Sosyal Güvenlik Kapsamında Değerlendirilmesi. Sosyal Güvenlik Uzmanları Derneği Sosyal Güvence Dergisi. 5. 137-167.
• Tuaç, P. (2017). Analık Hâlinde İş ve Sosyal Güvenlik Hukukundan Doğan Haklar- 6663 Sayılı Kanun ile Getirilen Yenilikler. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 32(1). 201-241.
• Tuncay, A. C. ve Ekmekçi, Ö. (2021). Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Ünal, A. (2005). Avrupa’da Kısmi Çalışma ve Uygulamanın Genel Özellikleri. Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi. 8(1). 111-128.