Osmanlı Devleti’nin Son Yüzyılında Çoklu Doğum Yardımının Hukuki İncelemesi

Yıl 2021, Sayı: Sayı 2, 268 - 287, 29.12.2021

Mehmet Aykanat

https://doi.org/10.32331/sgd.1048978

Öz

Ülkemizde 2018 yılında çoklu doğum yardımı programı uygulamaya konulmuştur. Çoklu doğum yardımı, doğum yardımının alt başlığıdır; ancak doğum yardımından farklıdır. Sosyal yardımlar içerisinde yer alan doğum yardımları, ilkçağ medeniyetlerine kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Tarihimizde de doğum yardımlarına ilişkin örnekler bulunmaktadır. Bu örneklerden önemli bir kısmı Osmanlılar tarafından gerçekleştirilmiştir. Osmanlıların çoklu doğum yardımlarına özel bir önem verdiği ve yaygın olarak uyguladığı belgelerden anlaşılmaktadır. Osmanlıda sıklıkla rastlanan ve hakkında binlerce belge bulunan çoklu doğum yardımının hukuki yönden incelemesi yapılmamıştır. Bu çalışma Osmanlıdaki çoklu doğum yardımlarını hukuki yönden inceleyerek, günümüz uygulaması ile bir mukayese yapmayı amaçlamaktadır. Bu sebeple önce günümüz hukuki düzenlemeleri tespit edilmiştir. Daha sonra Osmanlı belgeleri üzerinden kurallar ve uygulama ortaya konulmuştur. Konuya ilişkin hem hukuki hem de bireysel uygulamalara dair belgeler incelenmiştir. Uygulamanın hukuki çerçevesi, tümevarım yöntemiyle belirlenmeye çalışılmıştır. Çoklu doğum, Osmanlıda ikiz anlamına gelen “tev’em” kelimesi ile ifade edilmiştir. Tev’em tüm çoklu doğumları karşılayan bir terim olmuştur. Çoklu doğum yardımları ise “tev’em maaşı” olarak adlandırılmıştır. Osmanlılar çoklu doğumlarda, tev’em maaşı olarak uzun süreli destekler sağlamışlardır. Osmanlının farklı coğrafyalarında, ihtiyaç sahibi olanlara ayrım yapılmaksızın yardım yapılmıştır. Maaşlar özellikle belediyelerden ve ilk dönemlerde gümrüklerden finanse edilmiştir. Ödeme miktarı, süresi ve şartları bakımından günümüzden daha geniş bir çerçevede maaş ödemesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tev’em maaşı, çoklu doğum yardımı, aile yardımları, sosyal yardımlar, Osmanlıda sosyal güvenlik

Kaynakça

• Akman, M. (2012). Sultan II. Abdülhamid’in Hukuki Reformları. Sultan II. Abdülhamid ve Dönemi. (Editör: Coşkun Yılmaz). İstanbul: Sultanbeyli Belediyesi Yayını.
• Alper, Y. (2016). Sosyal Güvenlik ve Sosyal Sigortalar. Sosyal Politika. (Editörler: Abdurrahman İlhan Oral ve Yener Şişman). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Arıcı, K. (1999). Sosyal Güvenlik. Ankara: Tes-İş.
• Arıcı, K. (2015). Türk Sosyal Güvenlik Hukuku. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Avcı, M. (2019). Türk Hukuk Tarihi. Konya: Atlas Yayınevi.
• Aydın, M. (2017). Türk Hukuk Tarihi. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Aykanat, M. (2019). Osmanlı Hukukunda Dilekçe Hakkı. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Aykanat M. (2016). Osmanlı Sosyal Güvenlik Hukuku. Ankara: Türkiye Adalet Akademisi.
• Bakan Selçuk: Çoklu Doğum Yardımı 12 Kasım’da Başlıyor. 09 Kasım 2018. [https://www.finansgundem.com/haber/bakan-selcuk-coklu-dogum-yardimi-12 kasimdabasliyor/1359142]. (Erişim: 24 Mayıs 2020).
• Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Kanun Numarası: 6637. Kabul Tarihi: 27.3.2015. RG 7.4.2015/29319.
• Bilmen, Ö. N. (1967). Hukukı İslamiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu. Bilmen Yayınevi.
• BOA, AE.SSLM.III (Ali Emiri Selim III). 334/19327. 20.11.1204.