Pandemi Dönemi İş Güvenliği Algısı Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 85 - 98, 29.06.2022

Hüsre Gizem Akalp , Oğuz Başol Sevinç Serpil Aytaç

https://doi.org/10.32331/sgd.1135350

Öz

Tüm ülkelerde çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak, küresel ölçekte işletmeler için önemli bir sorun alanı olarak tüm varlığını sürdürmektedir. Nitekim 2019 Aralık ayından beri devam eden ve çalışma koşullarının değişmesine yol açan COVID-19 pandemisi de çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunmasını önemli hale getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, pandemi dönemi iş güvenliği algısı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılmasıdır. Araştırmaya 681 çalışan katılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS 22 ve LISREL 8.71 programları kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda, ölçekte bulunan maddelerin faktör yüklerinin 0,778 ile 0,908 arasında değiştiği ve açıklanan toplam varyansın %84,14 olduğu görülmüştür. Yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre ölçek; (Ki-kare/sd: 4,72; RMSEA: 0.074; NFI: 0.99; NNFI: 0.99; CFI: 0.99; GFI: 0.96 ve AGFI: 0.93) 10 madde ve 2 faktörden oluşmaktadır. Ölçeğin içsel tutarlığı 0,956 olarak hesaplanmış ve madde-toplam korelasyonlarının 0,675 ile 0,879 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, pandemi dönemi iş güvenliği algısı ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Pandemi, iş güvenliği algısı, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Abdelhafiz, A.S., Mohammed, Z., İbrahim, M. E., Ziady, H. H., Alorabi, M., Ayyad, M, ve Sultan, E. A. (2020). Knowledge, Perceptions and Attitude of Egyptians Towards the Novel Coronavirus Disease (COVID-19). Journal of Community Health: 1-10. [https://doi.org/10.1007/s10900-020-00827-7].
• Aksoy, Ş. ve Mamatoğlu, N. (2020). COVID-19 Salgın Döneminde Örgütlerde Güvenlik İkliminin İş Güvenliği Uzmanları Perspektifinden Değerlendirilmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 7(5). 26-37. Bagozzi, R.P. ve Yi, Y. (1988). On the Evaluation of Structural Equation Models. Journal of the Academy of Marketing Science. 16(1). 74-94.
• Bayram, N. (2004). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Beavers, A.S., Lounsbury, J.W., Richards, J.K., Huck, S.W., Skolits, G.J. ve Esquivel, S.L. (2013). Practical Considerations for Using Exploratory Factor Analysis in Educational Research. Practical Assessment. Research and Evaluation. 18(6). 1-13.
• Bish, A. ve Michie, S. (2010). Demographic and Attitudinal Determinants of Protective Behaviours During a Pandemic: A Review. Br Journal of Health Psychology. 15(4). 797-824. [https://doi.org/10.1348/135910710X485826].
• Cameron, L.D. ve Leventhal, H. (Eds.). (2003). The Self-Regulation of Health and Illness Behaviour, London: Routledge. 157-183)
• Clark, L., Manes, F., Antoun, N., Sahakian, B. J. ve Robbins, T.W. (2003). The Contributions of Lesion Laterality and Lesion Volume to Decision-Making Impairment Following Frontal Lobe Damage. Neuropsychologia. 41. 1474-1483.
• ÇASGEM (2017). Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Algısı Araştırma Raporu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi. No. 58 ISBN: 978 975-455-276-8. [https://www.csgb.gov.tr/media/3234/turkiyede_issagligi.pdf].
• De Vaus, D.A. (2002). Surveys in Social Research. Australia: Allen and Unwin. Dursun, S. (2012). İş Güvenliği Kültürü: Kavram, Modeller ve Uygulama. İstanbul: Beta Yayınevi
• Dülgeroğlu, İ. (2012). Marka Kişiliği, Hizmet Kalitesi, Hizmete Duyulan Güven ve Sadakat İlişkisi Üzerine Yapısal Eşitlik Modellemesi Analizi. (Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• El-Zoghby, S.M., Soltan, E.M. ve Salama, H.M. (2020) Impact of the COVID-19 Pandemic on Mental Health and Social Support Among Adult Egyptians. Journal of Community Health. 45(1). 689–695. [https://doi.org/10.1007/s10900-020- 00853-5].

• Fornell, C. ve Larcker, D.F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research. 18(1). 39-50.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2010). Multivariate Data Analysis a Global Perspective (7th Ed.). USA: Pearson.
• Hansson, S.O. ve Zalta, E.N. (2014). Risk. The Stanford Encyclopedia of Philosophy.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayıncılık.
• Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. Ankara: Bağlam Yayınevi.
• Lin, L., Jung, M. McCloud, R. F. ve Viswanath, K. (2014). Media use and Communication Inequalities in A Public Health Emergency: A Case Study of 2009-2010 Pandemic Influenza a Virus Subtype H1N1.
• Public Health Rep 129 (6_suppl4). 49–60. [https://doi.org/10.1177/00333549141296S408]. 

• Lin, L., Savoia, E., Agboola, F. ve Viswanath K. (2014). What Have We Learned About Communication Inequalities During the H1N1 Pandemic: A Systematic Review of the Literature. BMC Public Health 14(1). 484. [https://doi.org/10. 1186/1471-2458-14-484].

• Qian, M., Wu, Q., Wu, P., Hou, Z., Liang, Y., Cowling, B. J. ve Yu, H. (2020). Psychological Responses. Behavioral Changes and Public Perceptions During the Early Phase of the COVID-19 Outbreak in China: A Population Based Cross- Sectional Survey. MedRxiv. The Preprint Server for Health Sciences. [https://doi.org/10.1101/2020.02.18.20024448]. 

• Rogers, R.W. (1983) Cognitive and Physiological Processes in Fear Appeals and Attitude Change: A Revised Theory of Protection Motivation. In: Cacioppo, J. and Petty, R., Eds., Social Psychophysiology. Guilford Press. New York. 153-177.
• Sample Size Calculator (2021). Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2021). COVID-19 Krizine Yanıt ve Dayanıklılık Projesi: Otomotiv Sektörü Analiz Raporu ve Kılavuzu TR 41 Bölgesi. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Yayınları, Ankara. [https://www.surveysystem.com/sscalc.htm]. (Erişim: 18. 01. 2022).
• Serin, G. ve Çuhadar, M.T. (2015). İş Güvenliği ve Sağlığı Yönetim Sistemi. Süleyman Demirel Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu, SDU Teknik Bilim Dergisi. 5(2). 44-59.
• Shahin, M.A.H. ve Hussien, R. M. (2020). Risk Perception Regarding the COVID-19 Outbreak Among the General Population: A Comparative Middle East Survey. Middle East Current Psychiatry 27. 71 [https://doi.org/10.1186/s43045-020-00080-7].
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş̧. Ankara: Ekinoks.
• Slovic, P. ve Peters, E. (2006). Risk Perception and Affect. Current Directions in Psychological Science 15(6). 322-325. [https://doi.org/10.1111/j.1467-8721.2006.00461.x].
• Taber, K. (2018). The Use of Cronbach’s Alpha When Developing and Reporting Research Instruments in Science Education. Research in Science Education. 48(6). 1273-1296.
• Van der Weerd W, Timmermans D.R, Beaujean D.J, Oudhoff J. ve Steenbergen Van J.E. (2011). Monitoring the Level of Government Trust. Risk Perception and Intention of the General Public to Adopt Protective Measures During the Influenza A (H1N1) Pandemic in the Netherlands. BMC Public Health 11(1). 575. [https://doi.org/10.1186/1471-2458-11-575].

• Wang L., Cowling, B.J., Peng, Wu Yu J., Fu Li, Zeng, L., Wu J., T. Zhongjie Li., Leung G. M. ve Yu H. (2014). Human Exposure to Live Poultry and Psychological and Behavioral Responses to Influenza A (H7N9). China. Emerging Infectious Diseases 20(8). 1296-1305. [https://doi.org/10.3201/eid2008.131821].
• Yavuz, Ş. ve Gür, B. (2021). Sağlık Kurumlarında Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Yönünden Algı Düzeylerinin İncelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research. 8(68). 961-974. [http://dx.doi.org/10.26450/jshsr.2401].
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin