İcranın İadesi Kurumunun Hukuki Niteliği ve Buna Bağlı Sonuçlar

Yıl 2019, Cilt: 6-7 Sayı: 1-2, 135 - 158, 11.05.2021

Ozan Tok

Öz

İcranın iadesi kurumu borçlu ile alacaklı arasındaki menfaat dengesini sağlar. Kurum, hukuka
aykırı takipten önceki durumun geri getirilmesini amaçlar. İcra işlemleri, nitelik olarak birer idari
işlem karakterindedir. Bu sebeple idari yargılama hukuku kurumu olan “iptal davasına” ilişkin
ilkeler, icranın iadesi bakımından da kıyasen uygulanabilir. İcranın iadesinin hukuki niteliği bu
durumda idari yargılama hukukundaki geri alma prosedüründen ibarettir. Bununla bağlantılı
olarak iade kararı, icra dairesince re’sen alınabileceği gibi, iade talebi ve kararı İİK m.134/f.
VII hükmünde düzenlenen bir yıllık hak düşürücü süreye tabidir. İade alacağı bakımındansa
borçlu tarafından ödeme yapıldığı veya mahcuz mallarının paraya çevrildiği tarihten itibaren
faiz işletilmesi gerekir.

Anahtar Kelimeler

İcranın Durması, İcra İşlemi, İcra Dairesi, Geri Alma Prosedürü, Hak Düşürücü Süre.

Kaynakça

• AKKAYA, Tolga, “5236 ve 5311 Sayılı Kanunlarla Yapılan Değişiklikler Çerçevesinde Yeni Kanun Yolu Sistemine Göre İlâmlı İcrada İcranın İadesi”, MİHDER, C. 4, S. 11, Y. 2008, s. 677-698.
• ALANGOYA, Yavuz/YILDIRIM, M. Kâmil/DEREN-YILDIRIM, Nevhis, Medeni Usul Hukuku Esasları, 8. Bası, İstanbul 2011.
• ANTALYA, O. Gökhan, “İcranın İadesi”, Yargıtay Dergisi, C. 9, S. 4, Y. 1993, s. 579-585. ARSLAN, Aziz Serkan, İcra Takip İşlemleri, Ankara 2018.
• ARSLAN, Ramazan, İcra ve İflâs Hukukunda İhalenin Feshi, Ankara 1984 (İhale).
• ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder/TAŞPINAR AYVAZ, Sema/HANAĞASI, Emel, İcra ve İflâs Hukuku, 5. Bası, Ankara 2019.
• ARSLAN, Tuğba, İcra ve İflâs Hukukunda İcranın İadesi, Yayımlanmamış Yüksek Li- sans Tezi, Diyarbakır 2006 (İcranın İadesi).
• BELGESAY, Mustafa Reşit, İcra ve İflâs Kanunu Şerhi, C. 1, İstanbul 1955.
• BERKİN, Necmeddin M., Tatbikatçılara İcra Hukuku Rehberi, İstanbul 1980.
• BÜLBÜL, Erdoğan, İdari İşlemlerin Yürürlükten Kaldırılması, İstanbul 2010.
• CANDAN, Turgut, İdari Yargılama Usulü Kanunu, 6. Bası, İstanbul 2015.
• CHAPUS, René, Droit du contentieux administratif, 13e édition, Paris 2008.
• ÇELİK, Yasin, İcranın İadesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2018.
• ÇELİKOĞLU, Cengiz Topel, İcra Dairesi Kararı, Bursa 2017.
• ÇİFTÇİ, Pınar, İcra Hukukunda Menfaat Dengesi, Ankara 2010.
• ERDEM, Mehmet, Özel Hukukta Zamanaşımı, İstanbul 2010.
• ERGENEKON, Yılmaz, Türk Borçlar Hukukunda Müruru Zaman’ın Kat’i, Ankara 1960.
• ERKUT, Celal, “İdare Hukukunda Yokluk Teorisi”, İHİD, C. 9, S. 1-3, Y. 1988, s. 69-91.
• ERKUT, Celal, “L’İdentification de l’acte administratif selon la recavabilité d’un recours pour excès de pouvoir” İÜHFM, İstanbul 2011, C. 54, S. 1-4, s. 101-137.
• ERKUT, Celal, İptal Davasının Konusunu Oluşturma Bakımından İdari İşlemin Kimliği, Ankara 1990 (Kimlik).
• GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku, C. I, 2. Bası, Bursa 2009.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref, Yönetsel Yargı, 19. Bası, Ankara 2004.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref/TAN, Turgut, İdare Hukuku, Cilt II, 9. Bası, Ankara 2017.
• GÜRDOĞAN, Burhan, Medeni Usul Hukukunda Kesin Hüküm İtirazı, Ankara 1960.
• KAÇAK, Nazif, İlâmlı İcra, 2. Bası, Ankara 2007.
• KARSLI, Adburrahim, İcra ve İflâs Hukuku, 3. Bası, İstanbul 2014.
• KURU, Baki, İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı, 2. Bası, Ankara 2013 (El Kitabı).
• KURU, Baki, İcra ve İflâs Hukuku, C. III, 3. Bası, Ankara 1993 (Şerh).
• MERİÇ, Nedim, Medeni Yargılama Hukukunda Tasarruf İlkesi, Ankara 2011.
• MUŞUL, Timuçin, İcra ve İflâs Hukuku, C. II, 5. Bası, Ankara 2013 (İcra).
• MUŞUL, Timuçin, İcra ve İflâs Hukukunda İhale ve İhalenin Feshi, Ankara 2016 (İhale).
• MUŞUL, Timuçin, İcra ve İflâs Hukukunda Şikâyet, Ankara 2014 (Şikâyet).
• OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2018.
• OLGAÇ, Senai, İcra-İflâs, C. I, Ankara 1978.
• ONAR, Sıddık Sami, İcra Hukukunda Temel Bilgiler, İstanbul 1968.
• ONAR, Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumî Esasları, C. III, 3. Bası, İstanbul 1966.
• ÖZ, Turgut, Öğreti ve Uygulamada Sebepsiz Zenginleşme, İstanbul 1990.
• ÖZEKES, Muhammet, İcra Hukukunda Temel Hak ve İlkeler, Ankara 2009.
• ÖZKAYA, Eraslan, Özel Hukukumuzda Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süreler, Ankara 2012.
• ÖZKAYA-FERENDECİ, Hamide Özden, Kesin Hükmün Objektif Sınırları, İstanbul 2009.
• PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/SUNGURTEKİN ÖZKAN, Meral/ÖZEKES, Muhammed, İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, 6. Bası, İstanbul 2019.
• PEKCANITEZ, Hakan/SİMİL, Cemil, İcra ve İflâs Hukukunda Şikâyet, 2. Bası, İstanbul 2017.
• POSTACIOĞLU, İlhan E., “Nakızdan Sonra Mahcuz Maaşta Tevkifat”, İÜHFM, C. 18, S. 3-4, Y. 1954, s. 1028-1033.
• POSTACIOĞLU, İlhan E., İcra Hukuku Esasları, İstanbul 1982.
• SEROZAN, Rona, Sözleşmeden Dönme, 2. Bası, İstanbul 2007.
• SEVİĞ, Vasfi Raşit, Doktrin ve İçtihatlar Açısından Türk İcra ve İflas Kanunu-İcra, C. I, Ankara 1966.
• TAN, Turgut, İdari İşlemin Geri Alınması, Ankara 1970.
• TANRIVER, Süha, “İcranın İadesi (İİK m.40)”, Makalelerim I, Ankara 2005, s. 279-293 (İcranın İadesi).
• TANRIVER, Süha, İlamlı İcra Takibinin Dayanakları ve İcranın İadesi, Ankara 1996 (İlamlı İcra).
• TANRIVER, Süha, Konkordato Komiseri, Ankara 1993.
• TANRIVER, Süha, Türk Aile Mahkemeleri, Ankara 2014.
• TAŞPINAR, Ayvaz Sema, “İcra İflâs Hukukunda Hükümsüz İşlemler ve Hükümsüzlük”, Prof. Dr. Ramazan Aslan’a Armağan, C. II, Ankara 2015, s. 1537-1550 (İşlemler).
• TAŞPINAR, Ayvaz Sema, “İcranın İadesi”, Medenî Usul ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-XIV, İlamlı İcra, Ankara 2018 (İade).
• TERCİER, Pierre/PİCHONNAZ, Pascal/DEVELİOĞLU, H. Murat, Borçlar Hukuku Ge- nel Hükümler, İstanbul 2016.
• TOK, Ozan. “Zamanaşımı Def’inin İleri Sürülmesinin Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı Çerçevesinde Sınırlandırılması”, MÜHF-HAD, İstanbul, C. 21, S. 1, Y. 2015, s. 239-260.
• UMAR, Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Bası, Ankara 2014.
• UMAR, Bilge, İcra ve İflâs Hukukunun Tarihi Gelişmesi ve Genel Teorisi, İzmir 1973 (İcra).
• UYAR, Talih, “Takip Konusu İlamın Yargıtay’ca Bozulması Üzerine İcra Dairesince Yapıla- cak İşlem (İcranın Durdurulması-İcranın İadesi)”, ABD, S. 1, Y. 1981, s. 33-40 (Bozma).
• UYAR, Talih, İcra Hukukunda İlamlı Takipler, 2. Bası, Manisa 1991 (İlamlı Takipler).
• UYAR, Talih, İcra Hukukunda Süreler, TBB Dergisi, S. 55, Y. 2004, s. 239-260.
• UYAR, Talih/UYAR, Alper/UYAR, Cüneyt, İcra Hukukunda Şikâyet, Ankara 2018.
• ÜSTÜNDAĞ, Saim, İcra Hukukunun Esasları, 8. Bası, İstanbul 2004.
• VİONNET, Guillaume, L’Exercice des droits formateurs, Zürih 2008.
• WYSS, Jean Albert, “Quelques problems de pérémption et de prescription”, JdT 1973 I 258 (JdT 1973), s. 1-10.
• YILDIRIM, Mehmet Kâmil/DEREN-YILDIRIM, Nevhis, İcra ve İflâs Hukuku, 7. Bası, İstanbul 2016.
• YILMAZ, Ejder, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Süreler”, Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, İzmir, C. 8, Özel Sayı (Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan), Y. 2013, s. 3167-3190.
• YILMAZ, Ejder, İcra ve İflâs Hukuku Şerhi, Ankara 2016 (Şerh).