Bank's Avoidance of Payment Based on Signature on Cheque

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 1429 - 1457, 31.12.2023

Doğancan Eraslan

https://doi.org/10.56701/shd.1351826

Öz

One of the most important types of foreign exchange bills in Turkish legal order and commercial life is cheques. Cheques, which can have a great impact on the economy of the country where they are located and are a means of payment between people, are very important for the convenience of people to continue their financial existence and for the operation in commercial life to be fast and practical. Cheques created by agreeing among themselves and providing ease of payment must be paid if presented to the addressee bank. However, it is not possible to find the equivalent of the cheques presented to the bank in all cases. In cases where the value of the cheque is not available in the bank or there are no issues that should be included in the cheque, the cheque will not have a counterpart and the holder of the cheque will not be able to collect the amount in the cheque. Based on the close connection between the cheque and the addressee bank, in this study, the non-return of the cheques and the fact that the addressee bank is one of the elements included in the cheque ...

Anahtar Kelimeler

Bank, Payment, Signature, Cheque, Cheque Law

Bankanın Çekteki İmzaya Dayanarak Ödemeden Kaçınma Durumu

Öz

Türk hukuk düzeninde ve ticari hayatında yer alan en önemli kambiyo senedi türlerinden biri çeklerdir. Bulunduğu ülke ekonomisi üzerinde oldukça büyük etkileri olabilen ve kişiler arasında ödeme aracı niteliğinde olan çekler, kişilerin finansal olarak varlığını sürdürmeye yönelik kolaylık sağlaması ve ticari hayat içerisindeki işleyişin hızlı ve pratik olabilmesi için oldukça önemlidir.
Kişilerin kendi aralarında anlaşarak oluşturdukları ve ödeme kolaylığı sağlayan çeklerin muhatap bankaya ibraz edildiği takdirde ödenmesi gerekmektedir. Ancak bankaya ibraz edilen çeklerin karşılığının bulunması her durumda mümkün olmamaktadır. Çekin bedelinin bankada bulunmaması ya da çekte bulunması gerekli olan birtakım hususların olmaması gibi durumlarda çekin karşılığı olmayacak ve çekin hamili çekteki bedeli tahsil edemeyecektir. Çek ve muhatap bankanın birbirine olan sıkı bağından yola çıkılarak bu çalışmada, çeklerin karşılıksız kalma durumu ve muhatap bankanın, çekte yer alan unsurlardan biri olan düzenleyenin imzasına dayalı olarak çekteki bedeli ödememesi ya da ödemekten kaçınması durumu çeşitli yönlerden ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Banka, Çek, Ödeme, Çek Hukuku, İmza

Kaynakça

• Arslan, Çetin – Kayançiçek, Murat. 5941 Sayılı Çek Kanunu Şerhi. Ankara: Sözkesen Matbaacılık, 1. Basım, 2010.
• Aydın, Hanife – Badak, Zehra. ” Çekin Ödeme İçin İbrazında Muhatap Bankanın Yükümlülükleri”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20/41(2021), 898-923.
• Ayli, Ali – Yardımcıoğlu, Didem. “Çekte Düzenleme Tarihi ve Önemi”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16/Özel Sayı(2014), 3195-3239.
• Ayli, Ali. Çek Hukukunda Muhatabın Yükümlülükleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 1. Basım, 2019.
• Bahtiyar, Mehmet. Kıymetli Evrak Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi, 1. Basım, 2022.
• Battal, Ahmet. “Karşılığı Bulunmasına Rağmen Çek Bedelini Ödemeyen Bankanın Hamile Karşı Hukuki Sorumluluğu”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1/2(1997), 67-81.
• Bilgen, Mahmut. Uygulamada Kambiyo Senetleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 1. Basım, 2010.
• Bozer, Ali - Göle, Celal. Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara: Bankacılık Enstitüsü Yayınları, 10. Basım, 2021.
• Bozkurt, Tamer. Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 3. Basım, 2022.
• Coşkun, Mahmut. Hukuki ve Cezai Yönleriyle Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 4. Basım, 2018.
• Coşkun, Muzaffer. Özel Hukukta Karşılıksız Çek ve Hamilin Hakları. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları, 1. Basım, 1994.
• Çamoğlu, Ersin. Kıymetli Evrak Hukukunun Temel İlkeleri. İstanbul: Vedat Yayıncılık, 2. Basım, 2023.
• Çatıkkaş, Özgür – Duran, Hüsamettin. “5941 Sayılı Çek Kanununda Bankaların Yükümlülükleri”. Maliye ve Finans Yazıları 1/95(2012), 23-58.
• Çeker, Mustafa. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Ticaret Hukuku. Adana: Karahan Kitabevi, 7. Basım, 2013.
• Çelik, Ümmü Gülsüm. “Çekte Düzenleme Yeri Ve İbraz Süreleri”. Dicle Akademi Dergisi 2/2(2022), 95-133.
• Çolak, Haluk vd. Açıklamalı Gerekçeli ve İçtihatlı Çek Kanunu Uygulaması ve İlgili Mevzuat. Ankara: Adil Yayınevi, 1. Basım, 2003.
• Donay, Süheyl. Gerekçeli Ve Açıklamalı Çek Kanunu. İstanbul: Beta Basım, 2. Basım, 2012.
• Eriş, Gönen. Açıklamalı - İçtihatlı Uygulamalı Çek Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 5. Basım, 2004.
• Günay, Erhan. Yargıtay Kararları ve Öğreti Görüşleri Eşliğinde Kambiyo Takip Hakkı Ve Ceza Hukuku Yönüyle Uygulamalı Çek Rehberi. Ankara: Seçkin Yayınları, 7. Basım, 2018.
• İmregün, Oğuz. Kıymetli Evrak Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 3. Basım, 2003.
• Karahan, Sami vd. Kıymetli Evrak Hukuku. Konya: Mimoza Yayınları, 3. Basım, 2015.
• Kayıhan, Şaban – Yasan, Mustafa. Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 9. Basım, 2023.
• Kendigelen, Abuzer – Kırca, İsmail. Kıymetli Evrak Hukuku. İstanbul: Onikilevha Yayınları, 7. Basım, 2023.
• Kendigelen, Abuzer. Çek Hukuku. Ankara: Onikilevha Yayınları, 6. Basım, 2021.
• Korkut, Ömer. Çekte Muhatap Bankanın Araştırma-Bildirim Yükümlülüğü ve Hukuki Sorumluluğu. Adana: Karahan Kitabevi, 1. Basım, 2019.
• Köle, Mehmet – Görgülü, Fatma. “Son Düzenlemeler Işığında Çekin Şekil Şartları ve Çeke Dayalı Kambiyo Senetlerine Özgü Takip Yolları”. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 21/35(2016), 79-157.
• Narbay, Şafak. “5941 Sayılı Çek Kanununun Getirdiği Bazı Yenilikler Ve Bunların Değerlendirilmesi”. Terazi Hukuk Dergisi 5/43(2010), 65-97.
• Narbay, Şafak. “Türk Ticaret Kanunu Tasarısında Kıymetli Evrak Hukuku Kitabında Yapılan Değişiklik”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 7/Özel Sayı(2005), 173-222.
• Oğuz, Sefer. “Muhatap Bankanın Çekten Doğan Hukuki Sorumlulukları”. Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10/2(2022), 371-393.
• Özdamar, Mehmet vd. Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 3. Basım, 2022.
• Öztan, Fırat. Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 26. Basım, 2022.
• Öztürk, Zeynep Çelik. Çekin Unsurları Ve Çekte Ödeme. Diyarbakır: T.C. Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Poroy, Reha – Tekinalp, Ünal. Kıymetli Evrak Hukuku Esasları. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 24. Basım, 2021.
• Pulaşlı, Hasan. Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları. Ankara: Adalet Yayınevi, 10. Basım, 2023.
• Reisoğlu, Seza. Çek Hukuku. Ankara: Yazarın Kendi Yayını, 1. Basım, 2011.
• Şahinalp, Kaan. “Çekte Muhatap ve Muhatabın Hukuki Sorumluluğu”. Sayıştay Dergisi -/39(2000), 78-113. Tekil, Müge. Çekte Muhatap Bankanın Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Beta Yayınları, 1. Basım, 1997.
• Türcan, Mehmet. Yargıtay Kararları Işığında Çekte Muhatap Bankanın Hukuki Sorumluluğu. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Uzun Şenol, Pınar. “Çekte Muhatap Banka Sorumluluğunun Kapsamı”. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 8/2(2013), 945-967.
• Ülgen, Hüseyin vd. Kıymetli Evrak Hukuku. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 14. Basım, 2021.
• Yener Tanın, Hilal. “ Sahte veya Tahrif Edilmiş Çekin Ödenmesinden Kaynaklanan Sorumluluk”. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16/2(2017), 805-828.