Natural Disasters as an Expanding Factor for the Law Enforcement Power of the Administration

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 1296 - 1325, 31.12.2023

Asuman Çapar

https://doi.org/10.56701/shd.1354931

Cited By: 1

Öz

Natural disasters, which can profoundly affect social life, are one of the factors that expand the law enforcement power of the administration. The administration has been granted various powers and duties by the laws, such as Law No. 7269, Law No. 6306, and Law No. 5902, in terms of reducing and eliminating the effects of natural disasters. These are defined as "Emergency Powers" in legal terms since a significant part of the powers granted to the administration would not normally be permitted to do. Natural disasters have been established in the Constitution as one of the circumstances that can be declared a state of emergency. Namely, the circumstances of natural disasters come out as the conditions in which fundamental human rights and freedoms are restricted or even suspended across the country or in a part of the country more than ordinary states, depending on the situation. It appears that the law enforcement powers of the administration have been further expanded in Law No. 2935 on the State of Emergency Act. Considering the diversity of legislation and authorized bodies on natural disasters, the establishment of the Ministry of Disaster, which is authorized and responsible for solely disasters; cooperating with other authorized administrative bodies, universities, and relevant non-governmental organizations; and the creation of provincial organizations of the ministry to manage the shortage of personnel and equipment will increase its effectiveness in combating all disasters.

Anahtar Kelimeler

Natural Disasters, Administrative Law Enforcement Authority, Public Order, State of Emergency, Fundamental Human Rights and Freedoms

İdarenin Kolluk Yetkilerini Genişleten Bir Sebep Olarak Doğal Afet

Öz

Toplumsal yaşamı derinden etkileyebilen doğal afetler, idarenin kolluk yetkilerini genişleten faktörlerden birisidir. 7269 sayılı Kanun, 6306 sayılı Kanun ve 5902 sayılı Kanun gibi kanunlarda doğal afetlerin etkisinin azaltılması ve ortadan kaldırılması hususunda idareye çeşitli yetkiler ve görevler verilmiştir. Tanınan yetkilerin önemli bir bölümü olağan dönemde çok fazla karşılaşılmayan yetkiler olduğu için bunlar, kanuni tabirle ‘olağanüstü yetkiler’ olarak ifade edilebilir. Doğal afetler aynı zamanda Anayasa’da olağanüstü hal ilan edilebilecek durumlardan birisi olarak düzenlenmiştir. Bu durumda doğal afet dönemleri, duruma göre ülkenin tamamında ya da bir bölümünde temel hakların ve hürriyetlerin olağan dönemlere göre daha fazla kısıtlanabildiği ve hatta durdurulabildiği dönemler olarak ortaya çıkmaktadır. 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’nda idarenin kolluk yetkilerinin daha da genişletildiği görülmektedir. Doğal afetler konusunda mevzuat ve yetkili organ çeşitliliği gözetildiğinde, sadece afetler konusunda yetkili ve görevli Afet Bakanlığının kurulması, yetkili olan diğer idari organlarla, üniversitelerle ve ilgili sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yapılması, bakanlığın taşra örgütlerinin oluşturularak personel ve teçhizat eksiğinin tamamlanması, tüm afetlerle mücadelede etkinliği artıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Doğal afet, İdari kolluk yetkisi, Kamu düzeni, Olağanüstü hal, Temel haklar ve hürriyetler.

Kaynakça

• Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü. Ankara: T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, 2014.
• Aktaş, Sururi- Akkoyunlu, Sencer Abdullah. “İdari Kolluk Faaliyetlerinin Temel Anayasal Sınırları Olarak Kanunilik ve Ölçülülük İlkeleri”. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 20/1-2 (2016), 1-25.
• Akyılmaz, Bahtiyar vd. Türk İdare Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 16. Baskı, 2023.
• Alkan, Ömer Can- Yıldız, Ahmet. “İdare Hukuku Açısından Deprem”. Deprem Hukuku Başvuru Kitabı. Umur Yıldırım vd. Ankara: Seçkin Yayınevi, 1. Baskı, 2023.
• Arslan, Mustafa. “İdari Kolluk Uygulamalarında Kolluk Kuvveti Anlayışından Kolluk Hizmeti Anlayışına Geçiş”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 52 (Temmuz-Aralık 2018), 175-196.
• Atar, Yavuz. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi ve Anayasallık Denetimi”. Anayasa Yargısı Dergisi 36/1 (2019), 241-259.
• Atay, Ender Ethem. İdare Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 3. Baskı, 2022.
• Bayra, Adem Ersin. “Anayasa Mahkemesi ve AİHM Kararları Işığında Yaşam Hakkı ve Deprem”. Ulusal ve Uluslararası Yargı Kararları Işığında Deprem Hukuku Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 24-25 Mayıs 2021. ed. Ayşe Nuhoğlu- Fulya İlçin Gönenç. 67-88. İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi Yayınları, 1. Basım, 2021.
• Benli, Hakan vd. AFAD Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri. Ankara: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, 2018.
• Bilgiç, Alper. Düzenli Karmaşa: İç Güvenlik Yapılanmasında Çoklu Kolluk Sistemi. Ankara: Gazi Kitabevi, 1. Baskı, 2019.
• Çağlayan, Ramazan. İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 14. Baskı, 2022.
• Çağlayan, Ramazan. Kolluk ve Özel Güvenlik Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 1. Baskı, 2022.
• Çelik, Seydi. “Sosyal Haklar ve Devletin Yükümlülükleri Bağlamında AİHM’in Doğal Afetlerden Doğan Zararlara İlişkin Yaklaşımı”. Uluslararası Sosyal & Hukuk Çalışmaları Kongresi. ed. Mustafa Çakır. İstanbul: Legal Yayınları, 2018, 169-190.
• Dölek, İskender. Afetler ve Afet Yönetimi. Ankara: Pegem Yayınları, 3. Baskı, 2021.
• Gözler, Kemal- Kaplan, Gürsel. İdare Hukuku Dersleri. Bursa: Ekin Yayınevi, 25. Baskı, 2023.
• Gözübüyük, A. Şeref – Tan, Turgut. İdare Hukuku (Genel Esaslar). 1. Cilt. Ankara: Turhan Kitabevi, 11. Bası, 2016.
• Günday, Metin. İdare Hukuku. Ankara: İmaj Yayınları, 10. Baskı, 2015.
• Kalabalık, Halil. İdare Hukuku Dersleri. 2. Cilt. Ankara: Seçkin Yayınları, 5. Baskı, 2021.
• Kozanoğlu, Gonca. Türk İdare Hukukunda Doğal Afetler Nedeniyle İdarenin Sorumluluğu. Ankara: Adalet Yayınevi, 1. Baskı, 2020.
• Oğurlu, Yücel. Karşılaştırmalı İdare Hukukunda Ölçülülük İlkesi. Ankara: Seçkin Yayınları, 1. Baskı, 2002.
• Okay Tekinsoy, Özge. “Kolluk Faaliyetleri”. İdare Hukuku. ed. Turan Yıldırım. İstanbul: On İki Levha, 8. Baskı, 2020.
• Osmanoğlu, Bilal. “Genel Bilgi Toplama (GBT) Sisteminde Kişilere İlişkin Tutulan Kayıtlar Üzerinde Bir İnceleme”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 26/2 (2020), 946-979.
• Özay, İl Han. “İdari Kolluk Eylemlerinde Amaç”. Journal of Istanbul University Law Faculty 45/1-4, 315-319.
• Özay, İl Han. “İdari Kolluk-Adli Kolluk”. Journal of Istanbul University Law Faculty 71/1 (2013), 947-962.
• Özay, İl Han. Günışığında Yönetim. İstanbul: Filiz Kitabevi Yayını, 3. Baskı, 2017.
• Özdemir, Halit Eyüp. “Türk Hukukunda İdarenin Deprem Dolayısıyla Sorumluluğu”. Ulusal ve Uluslararası Yargı Kararları Işığında Deprem Hukuku Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 24-25 Mayıs 2021. ed. Ayşe Nuhoğlu- Fulya İlçin Gönenç. 1-12. İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi Yayınları, 1. Basım, 2021.
• Öztürk, K. Burak- Özkaya Özlüer, Ilgın. “Deprem Sonrası Mekansal Alan Kararlarının Olağanüstü Hal Kararnameleri ile Düzenlenmesi Hakkında Bir Değerlendirme”. Ankara Barosu Dergisi 81 (Deprem Özel Sayısı Ekim 2023), 1-18.
• Sözcü, Ufuk. Doğal Afetler ve Doğal Afet Okuryazarlığı. Ankara: Pegem Akademi, 2. Baskı, 2019.
• Ulusoy, Ali D. Türk İdare Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 5. Baskı, 2022.
• Yayla, Yıldızhan. İdare Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları, 2. Baskı, 2010.
• Yıldırım, Turan. “İdarenin Kanuniliği İlkesi Bağlamında Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Anayasal Sınırı”. Anayasa Yargısı 36/1 (2019), 293-314.
• Yılmaz, Harun. 7068 Sayılı Kanundan Hareketle Genel Kolluk Disiplin Rejimi. İstanbul: On İki Levha Yayınları, 1. Baskı, 2022.
• Yücel, Bülent. “Kahramanmaraş Depreminin Hukuksal Yansıması: (Olağanüstü Hâl (Ohal) Yönetiminin Anayasal Anlamı)”. Ankara Barosu Dergisi 81 (Deprem Özel Sayısı Ekim 2023), 1-14.
• AFAD ve Tarihçesi, Erişim 16/7/2023, https://www.afad.gov.tr/afad-hakkinda.
• Anayasa Mahkemesi, Erişim 17/7/2023, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/.
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Erişim 27/7/2023, https://csb.gov.tr/tarihcemiz-i-7012. UNDRR, Erişim 31/7/2023, https://www.undrr.org/terminology/disaster.
• TÜSİAD, Erişim 31/7/2023, https://tusiad.org/tr/basin-bultenleri/item/11220-afet-bakanligi-oneri-si.
• Ahaber, Erişim 31/7/2023, https://www.ahaber.com.tr/galeri/gundem/afet-bakanligi-nedir-kuruluyor-mu-ne-zaman-afet-bakani-kim-olacak-belli-oldu-mu-afad-kime-bagli-olacak/5.
• TRT Haber, Erişim 31/7/2023, https://www.trthaber.com/haber/gundem/sinan-ogan-trtde-propaganda-konusmasini-yapti-765545.html.
• Güncel Türkçe Sözlük, Erişim 31/8/2023, https://sozluk.gov.tr/.