Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Declaration of Reservation Regarding Cumulative Penalty

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 2, 662 - 699
https://doi.org/10.56701/shd.1673334

Öz

In Article 179 of the Turkish Code of Obligations are regulated the alternative penalty clause, the cumulative penalty clause and the withdrawal/resolution penalty. In the alternative penalty clause, the creditor may demand the penalty clause in the contract instead of performance if an obligor who fails to discharge an obligation at all or as required. In the cumulative penalty clause, the creditor may demand the penalty together with the performance due to non-performance of the obligation at a certain time and place. In the withdrawal/resolution penalty, obligor has the right to withdrawal or terminate the contract by paying the penalty in the contract. Among these types, only the demand of cumulative penalty is subject to a reservation at the latest time of acceptance of performance. Therefore, the distinction of the cumulative penalty from the alternative penalty clause and the liquidated compensation that an institution not regulated by code, the legal nature of the reservation, the consequences attached to this nature and acceptation of performance with a reservation or without a reservation constitute the basis of this study.

Kaynakça

  • Aday, Nejat. Özel Hukukta Yüklenti Kavramı ve Sonuçları. İstanbul: Beta Basım, 2000.
  • Aksoy, Hüseyin Can. “Ceza Koşulunun Borçlunun Borca Aykırı Davranıştaki Kusuru ile İlişkisi Nedir?”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 24/2 (2018), 999-1018.
  • Altınok Ormancı, Pınar. “İsviçre Federal Mahkemesi’nin ATF 140 III 200 Kararı Işığında Şekle Aykırı Sözleşmede Yer Alan Ceza Koşulunun Geçerliliği”. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11/139-140 (2016), 121-142.
  • Atamer, Yeşim. “Ceza Koşulu-Götürü Tazminat-Sorumsuzluk Anlaşması: Hangisi? Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Sözleşmelerin Yorumlanmasında Bazı Tutamak Noktaları”. Uluslararası İnşaat Sözleşmelerinde Gecikme ve Temerrüt. ed. Elliot Geisinger – Ece Baş Süzel – Yeşim M. Atamer. 87-132. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2018.
  • Barlas, Nami. Para Borçlarının İfasında Borçlunun Temerrüdü ve Bu Temerrüt Açısından Düzenlenen Genel Sonuçlar. İstanbul: Kazancı Kitap, 1992.
  • Bentele, Roland. Die Konventionalstrafe nach Art. 160-163 OR. Freiburg: Paulusdruckerei, 1994.
  • BGB, Bürgerliches Gesetzbuch. (18 August 1896). Erişim Tarihi 10 Şubat 2025. https://www.gesetze-im-internet.de/bgb/
  • Birinci Uzun, Tuba. Götürü Tazminat. Ankara: Yetkin Yayınları, 2015.
  • Buz, Vedat. “Konventionalstrafe wegen nicht richtiger Erfüllung”. Aktuelle Juristische Praxis (2017), 490-504.
  • Cansel, Erol - Özel Çağlar. “Türk Borçlar Hukukunda Ceza Koşulu”. Prof. Dr. Aydın Zevkliler'e Armağan, Yaşar Üniversitesi Dergisi 8 (2013), 713-733.
  • Çağlayan Aksoy, Pınar. “Asgari Alım Taahhüdü İçeren Bayilik Sözleşmelerinde Cezai Şart-Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.01.2013 Tarihli Kararı Üzerine Düşünceler”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 131 (2017), 261-294.
  • Deniz, Hande. “Yargıtay Kararları Işığında Akaryakıt Bayilik Sözleşmelerinde Düzenlenen Asgari Alım Taahhüdüne Bağlanan Ceza Koşulu”. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 20/1 (2021), 87-115.
  • Dirican, Gökhan. Eser Sözleşmesinde Temerrüde Dayalı Cezai Şart ve Yargıtay Uygulaması. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2007.
  • Doğan, Burak. “İfaya Ekli Ceza Koşulunun Varlığı Halinde Çekince Beyanı”. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 28/2 (2024), 775-792.
  • eBK, Mülga Borçlar Kanunu (Kanun No. 818). Resmî Gazete 359 (29 Nisan 1926). Erişim 20 Şubat 2025. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/5.3.818.pdf
  • Ehrat, Felix R. “Art. 160”. Basler Kommantar Obligationenrecht I Art. 1-529. OR. Hrsg. Heinrich Honsell - Nedim Peter Vogt - Wolfgang Wiegand. Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2020.
  • Ehrensperger, Thomas. Strukturen und Verletzungen von Obliegenheiten im Schweizerischen Privatrecht. Zürich: Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität Zürich, Dissertation, 2004.
  • Eichenberger, Michaela. “Art.160”. OR Kommentar Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht OFK (Orell Füssli Kommentar, Hrsg. Jolanta Kren Kostkiewicz - Stephen Wolf - Marc Amstutz - Roland Fankhauser. Zürich: Orell Füssli Verlag AG, 2023.
  • Ekinci, Hüseyin. Özel Hukuk Sözleşmelerinde Ceza Koşulu Doktrin ve Uygulamada. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2015.
  • Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Legem Yayınevi, 2024.
  • Erdem, Mehmet. “Tazminatın Götürü Olarak Belirlenmesi”, Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu 2019, 98-124.
  • Danıştay, Vergi Dava Daireleri Kurulu. K. 2020/401 (11 Mart 2020). https://danistay.gov.tr/
  • Gonzenbach, Rainer. “Art. 114”. Basler Kommantar Obligationenrecht I Art. 1-529 OR. Hrsg. Heinrich Honsell - Nedim Peter Vogt - Wolfgang Wiegand. Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2020.
  • Gottwald, Peter. “Vor § 339”, “§ 339”, “§ 340”, “§ 341”. Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch Schuldrecht Band 3 Allgemeiner Teil II. Hrsg. Franz Jürgen Säcker - Roland Rixecker - Hartmut Oetker - Bettina Limperg - Claudia Schubert München: C. H. Beck, 2022.
  • Gökyayla, Emre. “Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Mahkemece Sözleşmenin Feshine Karar Verilen Hallerde İfaya Eklenen Ceza Koşulunun Akıbeti”. Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 19/Özel Sayı (2017), 47-67.
  • Gümüş. Mustafa Alper. “Asıl Borcun Sona Ermesinin Asıl Borçla Bağlantılı Yan Haklar Üzerindeki Etkisi (TBK m. 131)”. Prof. Dr. M. İhsan Ulusan’a Armağan. 3/321-354. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2016.
  • Gümüş, Mustafa Alper. Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
  • Gümüşkaya, Gamze - Aksu Selçuk, Ebru. “Türk Vergi Hukukunda İhtirazi Kayıt”. Maliye Çalışmaları Dergisi 69 (2023), 99-128.
  • HMK, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (Kanun No. 6100). Resmî Gazete 27836 (4 Ocak 2011). Erişim 26 Mart 2025. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6100.pdf
  • Janoschek, Christian. „§ 341”, “§ 343”. Beck’sche Online-Kommentare. Hrsg. Wolfgang Hau - Roman Poseck München: C. H. Beck, 2014.
  • Kabaklıoğlu Arslanyürek, Yasemin. Ceza Koşulu Özellikle Zarar ve Tazminatla İlişkisi. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2018.
  • Kapancı, Kadir Berk. “Götürü Tazminat Anlaşması ve Bunun Ceza Koşulundan Ayırt Edilmesi”. Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan. 655-683. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2012.
  • Kapancı, Kadir Berk. “Dönme Cezası (TBK m. 179 f.3) ve Cayma Parası (TBK m. 178) Kavramları Arasında Kısa Bir Karşılaştırma”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 22/2 (2016), 247-270.
  • Killias, Laurent - Wiget, Matthias. “Art. 114”. Obligationenrecht-Allgemeine Bestimmungen - Art. 1-183 OR CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Hrsg. Yeşim M. Atamer - Andreas Furree. Genf: Schulthess Juristische Medien AG, 2023.
  • KMK, Kat Mülkiyeti Kanunu (Kanun No. 634). Resmî Gazete 12038 (2 Temmuz 1965). Erişim 6 Mart 2020. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/ 1.5.634.pdf
  • Kocaağa, Köksal. Ceza Koşulu (Sözleşme Cezası). Ankara: Yetkin Yayınları, 2018.
  • Kocaman, Arif. “BK m. 158/II Hükmü Gereğince İfaya Ekli Cezai Şart Talep Erme Hakkının Düşmesi (Sona Ermesi) ve BK m. 158/II c.2’de Hakkın Korunması İçin Öngörülen İhtirazi Kayıt İleri Sürme Şartının Sözleşme ile Bertaraf Edilip Edilemeyeceği Hususu”. Prof. Dr. Şener Akyol’a Armağan. 567-582. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2011.
  • Kostkiewicz, Jolanta Kren. “Art. 98”. OR Kommentar Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht OFK. (Orell Füssli Kommentar). Hrsg. Jolanta Kren Kostkiewicz - Stephen Wolf - Marc Amstutz - Roland Fankhauser. Zürich: Orell Füssli Verlag AG, 2023.
  • İzmir BAM 14 HD, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi, 14. Hukuk Dairesi. K. 2018/73 (23 Ocak 2018). https://www.lexpera.com.tr/
  • Nomer, Haluk Nami. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Basım, 2024.
  • Oğuzman, Kemal – Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler I. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2024.
  • Oğuzman, Kemal – Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler II. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2024.
  • OR, Bundesgesetz betreffend die Ergänzung des Schweizerischen Zivilgesetzbuches Fünfter Teil: Obligationenrecht. (30 März 1911). Erişim Tarihi 25 Mart 2025. https://www.fedlex.admin.ch
  • Ozanoğlu, Hasan Seçkin. “İstisna ve Özellikle İnşaat Sözleşmelerinde Müteahhidin (Yüklenicinin) Eseri Teslim Zamanında Gecikmesinde Bağlanan İfaya Eklenen Cezai Şart (Gecikme Cezası) Kayıtları. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3/1-2 (1999), 1-55.
  • Öcal Apaydın, Bahar - İnce Akman, Nurten. “Götürü Tazminatın Hakim Tarafından İndirilmesi Meselesi”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 25/1 (2019), 220-261.
  • Pellanda, Katja Roth. “Art. 160”. Obligationenrecht-Allgemeine Bestimmungen - Art. 1-183 OR CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht. Hrsg. Atamer, Yeşim M. - Furree Andreas. Genf: Schulthess Juristische Medien AG, 2023.
  • Pektaş, Ahmet. Eser Sözleşmesinde Ceza Koşulu. İstanbul: Gazi Kitabevi, 2021.
  • Parlak Börü, Şafak. “Götürü Tazminat Kavramına Bir Bakış”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 129 (2017), 195-228.
  • Rieble, Volker. “Vor § 339”, “§ 339”, “§ 340”, “§ 341”. J. von Staudinger Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuzh mit Einführungsgesettz und Nebengesetzen Recht der Schuldverhältnisse § § 328-345 (Vertrag zugunsten Dritter, Draufgabe, Vertragsstrafe). Bea. Steffen Kulmpp - Volker Rieble. Berlin: De Druyter, 2020.
  • Schweizerischen Bundesgericht, BGE 140 III 200 (11 März 2014). Erişim Tarihi 10 Şubat 2025. http://relevancy.bger.ch/php
  • Seçer, Öz. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
  • Steltmann, Isabel. Die Vertragsstrafe in einem Europäischen Privatrecht. Berlin: Duncker Humblot, 2000.
  • Şenol, Ayşe Nilay. Bayilik Sözleşmesi Sona Ermesi ve Sonuçları. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2011.
  • Tandoğan, Haluk. Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, İstisna (Eser) ve Vekalet Sözleşmeleri, Vekaletsiz İş Görme, Kefalet ve Garanti Sözleşmeleri, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
  • TBK, Türk Borçlar Kanunu (Kanun No. 6098). Resmî Gazete 27836 (4 Şubat 2011). Erişim 10 Şubat 2025. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6098.pdf
  • TMK, Türk Medenî Kanunu (Kanun No. 4721). Resmî Gazete 24707 (8 Aralık 2001). Erişim 10 Şubat 2025. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf
  • Tunçomağ, Kenan. Türk Hukukunda Cezaî Şart. İstanbul: Baha Matbaası, 1963.
  • TTK, Türk Ticaret Kanunu (Kanun No. 6102). Resmî Gazete 24846 (14 Şubat 2011). Erişim 10 Şubat 2025. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6102.pdf
  • Türkoğlu, Cem. Ceza Koşulu (Cezai Şart). İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2022.
  • Sakarya BAM 5 HD, Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi, 5. Hukuk Dairesi. K. 2023/1184 (5 Ekim 2023). https://www.lexpera.com.tr/
  • Ulrici, Segna. “Vor § 339”, “§ 339”, “§ 340”, “§ 341”. beck-online.Grosskommentar BGB Buch 2 Recht der Schuldverhältnisse. Hrsg. Beate Gsell - Wolfgang Krüger - Stephan Lorenz - Christoph Reymann München: C. H. Beck, 2025.
  • Uslu, Ebubekir. Uygulama Örnekleri Yargıtay Kararları ile Türk Borçlar Hukukunda Ceza Koşulu. İstanbul: Seçkin Yayınları, 2019.
  • Vardar Hamamcıoğlu, Gülşah. Medenî Hukuk’ta Tasarruf İşlemi Kavramı. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2014.
  • Wuffli, Daniel. “Art. 160”. OR Kommentar Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht OFK - Orell Füssli Kommentar. Hrsg. Kren Kostkiewicz, Jolanta - Wolf, Stephan - Amstutz, Marc - Fankhauser, Roland. Zürich: Orell Füssli Verlag AG, 2023.
  • Yağcıoğlu, Burcu. Türk ve İsviçre Hukuklarında Ceza Koşulu (Cezai Şart). İstanbul: Seçkin Yayınları, 2022.
  • Yargıtay 6 HD, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi. K. 2023/2976 (26 Eylül 2023). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 6 HD, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi. K. 2024/3007 (26 Eylül 2024). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 6. HD, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi K. 2023/937 (8 Mart 2023). https://www.lexpera.com.tr/
  • Yargıtay 7 HD, Yargıtay 7. Hukuk Dairesi. K. 2024/4516 (14 Ekim 2024). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 13 HD, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi. K. 1980/3412 (26 Mayıs 1980). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 1992/2287 (29 Nisan 1992). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2005/7170 (29 Aralık 2005). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2006/7007 (30 Kasım 2006). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2007/162 (18 Ocak 2007). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2008/6198 (21 Ekim 2008). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 14 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2009/6681 (10 Aralık 2009). https://www.lexpera.com.tr/
  • Yargıtay 15. HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2009/4407 (16 Temmuz 2009). https://www.lexpera.com.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2010/1643 (23 Mart 2010). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2010/4803 (27 Eylül 2010). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2012/4578 (20 Haziran 2012). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2012/6405 (11 Ekim 2012). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2013/1748 (14 Mart 2013). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2013/4240 (27 Haziran 2013). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2014/969-2165 (31Mart 2014). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2015/833 (18 Şubat 2015). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2017/4546 (21 Aralık 2017). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2021/1196 (23 Mart 2021). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 19 HD, Yargıtay 19. Hukuk Dairesi. K. 2016/2276 (15 Şubat 2016). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 19 HD, Yargıtay 19. Hukuk Dairesi. K. 2019/5428 (4 Aralık 2019). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 19 HD, Yargıtay 19. Hukuk Dairesi. K. 2019/4342 (12 Eylül 2019). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 23 HD, Yargıtay 23. Hukuk Dairesi. K. 2014/7850 (4 Aralık 2014). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 23 HD, Yargıtay 23. Hukuk Dairesi. K. 2015/4877 (25 Haziran 2015). https://www.lexpera.com.tr/
  • Yargıtay 23 HD, Yargıtay 23. Hukuk Dairesi. K. 2018/86 (18 Ocak 2018). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 23 HD, Yargıtay 23. Hukuk Dairesi. K. 2019/1507 (18 Nisan 2019). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay, 23 HD Yargıtay 23. Hukuk Dairesi. K. 2015/7883 (4 Aralık 2015). https://www.lexpera.com.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2006/32 (1 Mart 2006). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2013/171 (20 Ocak 2013). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2021/948 (7 Temmuz 2021). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2024/99 (14 Şubat 2024). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2024/100 (14 Şubat 2024). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2024/465 (25 Eylül 2024). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay İBGK, Yargıtay İçtihadi Birleştirme Kurulu. K. 2019/1 (8 Mart 2019). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yelkenci, Işıl. Karşılaştırmalı Hukukta Ceza Koşulu. İstanbul: Galatasaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022. Yılmaz, Halil. Borçların Sona Ermesinde Çekince İleri Sürülmesi ve Uygulaması (İhtirazi Kayıt). İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2022.

İfaya Eklenen Ceza Koşulunda Çekince İleri Sürülmesi

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 2, 662 - 699
https://doi.org/10.56701/shd.1673334

Öz

Türk Borçlar Kanunu m. 179 hükmünde, ifa yerine ceza koşulu, ifaya eklenen ceza koşulu ve dönme/fesih cezası kurumları düzenlenmiştir. İfa yerine ceza koşulunda alacaklı borcun hiç veya gereği gibi yerine getirilmemesi halinde ifa yerine sözleşmedeki ceza koşulunu talep edebilmektedir. İfaya eklenen ceza koşulunda alacaklı, borcun belirli yer ve zamanda ifa edilmemesi nedeniyle ifa ile birlikte ceza koşulunu talep edebilmektedir. Dönme/fesih cezasında ise taraflardan biri sözleşmedeki cezayı ödeyerek sözleşmeden dönme veya sözleşmeyi fesih hakkına sahiptir. Bu türlerden sadece ifaya eklenen ceza koşulunun talep edilmesi en geç ifanın kabul edildiği anda çekince ileri sürülmesine bağlanmıştır. Çalışmanın özünü de ifaya eklenen ceza koşulunun ifa yerine ceza koşulundan ve kanunda düzenlenmemiş bir kurum olan götürü tazminattan ayrılması, çekincenin hukukî niteliği, bu niteliğe bağlanan sonuçlar, çekince ileri sürülmesinin ve sürülmemesinin sonuçları oluşturmaktadır.

Kaynakça

  • Aday, Nejat. Özel Hukukta Yüklenti Kavramı ve Sonuçları. İstanbul: Beta Basım, 2000.
  • Aksoy, Hüseyin Can. “Ceza Koşulunun Borçlunun Borca Aykırı Davranıştaki Kusuru ile İlişkisi Nedir?”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 24/2 (2018), 999-1018.
  • Altınok Ormancı, Pınar. “İsviçre Federal Mahkemesi’nin ATF 140 III 200 Kararı Işığında Şekle Aykırı Sözleşmede Yer Alan Ceza Koşulunun Geçerliliği”. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11/139-140 (2016), 121-142.
  • Atamer, Yeşim. “Ceza Koşulu-Götürü Tazminat-Sorumsuzluk Anlaşması: Hangisi? Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Sözleşmelerin Yorumlanmasında Bazı Tutamak Noktaları”. Uluslararası İnşaat Sözleşmelerinde Gecikme ve Temerrüt. ed. Elliot Geisinger – Ece Baş Süzel – Yeşim M. Atamer. 87-132. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2018.
  • Barlas, Nami. Para Borçlarının İfasında Borçlunun Temerrüdü ve Bu Temerrüt Açısından Düzenlenen Genel Sonuçlar. İstanbul: Kazancı Kitap, 1992.
  • Bentele, Roland. Die Konventionalstrafe nach Art. 160-163 OR. Freiburg: Paulusdruckerei, 1994.
  • BGB, Bürgerliches Gesetzbuch. (18 August 1896). Erişim Tarihi 10 Şubat 2025. https://www.gesetze-im-internet.de/bgb/
  • Birinci Uzun, Tuba. Götürü Tazminat. Ankara: Yetkin Yayınları, 2015.
  • Buz, Vedat. “Konventionalstrafe wegen nicht richtiger Erfüllung”. Aktuelle Juristische Praxis (2017), 490-504.
  • Cansel, Erol - Özel Çağlar. “Türk Borçlar Hukukunda Ceza Koşulu”. Prof. Dr. Aydın Zevkliler'e Armağan, Yaşar Üniversitesi Dergisi 8 (2013), 713-733.
  • Çağlayan Aksoy, Pınar. “Asgari Alım Taahhüdü İçeren Bayilik Sözleşmelerinde Cezai Şart-Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.01.2013 Tarihli Kararı Üzerine Düşünceler”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 131 (2017), 261-294.
  • Deniz, Hande. “Yargıtay Kararları Işığında Akaryakıt Bayilik Sözleşmelerinde Düzenlenen Asgari Alım Taahhüdüne Bağlanan Ceza Koşulu”. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 20/1 (2021), 87-115.
  • Dirican, Gökhan. Eser Sözleşmesinde Temerrüde Dayalı Cezai Şart ve Yargıtay Uygulaması. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2007.
  • Doğan, Burak. “İfaya Ekli Ceza Koşulunun Varlığı Halinde Çekince Beyanı”. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 28/2 (2024), 775-792.
  • eBK, Mülga Borçlar Kanunu (Kanun No. 818). Resmî Gazete 359 (29 Nisan 1926). Erişim 20 Şubat 2025. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/5.3.818.pdf
  • Ehrat, Felix R. “Art. 160”. Basler Kommantar Obligationenrecht I Art. 1-529. OR. Hrsg. Heinrich Honsell - Nedim Peter Vogt - Wolfgang Wiegand. Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2020.
  • Ehrensperger, Thomas. Strukturen und Verletzungen von Obliegenheiten im Schweizerischen Privatrecht. Zürich: Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität Zürich, Dissertation, 2004.
  • Eichenberger, Michaela. “Art.160”. OR Kommentar Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht OFK (Orell Füssli Kommentar, Hrsg. Jolanta Kren Kostkiewicz - Stephen Wolf - Marc Amstutz - Roland Fankhauser. Zürich: Orell Füssli Verlag AG, 2023.
  • Ekinci, Hüseyin. Özel Hukuk Sözleşmelerinde Ceza Koşulu Doktrin ve Uygulamada. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2015.
  • Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Legem Yayınevi, 2024.
  • Erdem, Mehmet. “Tazminatın Götürü Olarak Belirlenmesi”, Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu 2019, 98-124.
  • Danıştay, Vergi Dava Daireleri Kurulu. K. 2020/401 (11 Mart 2020). https://danistay.gov.tr/
  • Gonzenbach, Rainer. “Art. 114”. Basler Kommantar Obligationenrecht I Art. 1-529 OR. Hrsg. Heinrich Honsell - Nedim Peter Vogt - Wolfgang Wiegand. Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2020.
  • Gottwald, Peter. “Vor § 339”, “§ 339”, “§ 340”, “§ 341”. Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch Schuldrecht Band 3 Allgemeiner Teil II. Hrsg. Franz Jürgen Säcker - Roland Rixecker - Hartmut Oetker - Bettina Limperg - Claudia Schubert München: C. H. Beck, 2022.
  • Gökyayla, Emre. “Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Mahkemece Sözleşmenin Feshine Karar Verilen Hallerde İfaya Eklenen Ceza Koşulunun Akıbeti”. Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 19/Özel Sayı (2017), 47-67.
  • Gümüş. Mustafa Alper. “Asıl Borcun Sona Ermesinin Asıl Borçla Bağlantılı Yan Haklar Üzerindeki Etkisi (TBK m. 131)”. Prof. Dr. M. İhsan Ulusan’a Armağan. 3/321-354. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2016.
  • Gümüş, Mustafa Alper. Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
  • Gümüşkaya, Gamze - Aksu Selçuk, Ebru. “Türk Vergi Hukukunda İhtirazi Kayıt”. Maliye Çalışmaları Dergisi 69 (2023), 99-128.
  • HMK, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (Kanun No. 6100). Resmî Gazete 27836 (4 Ocak 2011). Erişim 26 Mart 2025. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6100.pdf
  • Janoschek, Christian. „§ 341”, “§ 343”. Beck’sche Online-Kommentare. Hrsg. Wolfgang Hau - Roman Poseck München: C. H. Beck, 2014.
  • Kabaklıoğlu Arslanyürek, Yasemin. Ceza Koşulu Özellikle Zarar ve Tazminatla İlişkisi. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2018.
  • Kapancı, Kadir Berk. “Götürü Tazminat Anlaşması ve Bunun Ceza Koşulundan Ayırt Edilmesi”. Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan. 655-683. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2012.
  • Kapancı, Kadir Berk. “Dönme Cezası (TBK m. 179 f.3) ve Cayma Parası (TBK m. 178) Kavramları Arasında Kısa Bir Karşılaştırma”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 22/2 (2016), 247-270.
  • Killias, Laurent - Wiget, Matthias. “Art. 114”. Obligationenrecht-Allgemeine Bestimmungen - Art. 1-183 OR CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Hrsg. Yeşim M. Atamer - Andreas Furree. Genf: Schulthess Juristische Medien AG, 2023.
  • KMK, Kat Mülkiyeti Kanunu (Kanun No. 634). Resmî Gazete 12038 (2 Temmuz 1965). Erişim 6 Mart 2020. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/ 1.5.634.pdf
  • Kocaağa, Köksal. Ceza Koşulu (Sözleşme Cezası). Ankara: Yetkin Yayınları, 2018.
  • Kocaman, Arif. “BK m. 158/II Hükmü Gereğince İfaya Ekli Cezai Şart Talep Erme Hakkının Düşmesi (Sona Ermesi) ve BK m. 158/II c.2’de Hakkın Korunması İçin Öngörülen İhtirazi Kayıt İleri Sürme Şartının Sözleşme ile Bertaraf Edilip Edilemeyeceği Hususu”. Prof. Dr. Şener Akyol’a Armağan. 567-582. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2011.
  • Kostkiewicz, Jolanta Kren. “Art. 98”. OR Kommentar Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht OFK. (Orell Füssli Kommentar). Hrsg. Jolanta Kren Kostkiewicz - Stephen Wolf - Marc Amstutz - Roland Fankhauser. Zürich: Orell Füssli Verlag AG, 2023.
  • İzmir BAM 14 HD, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi, 14. Hukuk Dairesi. K. 2018/73 (23 Ocak 2018). https://www.lexpera.com.tr/
  • Nomer, Haluk Nami. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Basım, 2024.
  • Oğuzman, Kemal – Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler I. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2024.
  • Oğuzman, Kemal – Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler II. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2024.
  • OR, Bundesgesetz betreffend die Ergänzung des Schweizerischen Zivilgesetzbuches Fünfter Teil: Obligationenrecht. (30 März 1911). Erişim Tarihi 25 Mart 2025. https://www.fedlex.admin.ch
  • Ozanoğlu, Hasan Seçkin. “İstisna ve Özellikle İnşaat Sözleşmelerinde Müteahhidin (Yüklenicinin) Eseri Teslim Zamanında Gecikmesinde Bağlanan İfaya Eklenen Cezai Şart (Gecikme Cezası) Kayıtları. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3/1-2 (1999), 1-55.
  • Öcal Apaydın, Bahar - İnce Akman, Nurten. “Götürü Tazminatın Hakim Tarafından İndirilmesi Meselesi”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 25/1 (2019), 220-261.
  • Pellanda, Katja Roth. “Art. 160”. Obligationenrecht-Allgemeine Bestimmungen - Art. 1-183 OR CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht. Hrsg. Atamer, Yeşim M. - Furree Andreas. Genf: Schulthess Juristische Medien AG, 2023.
  • Pektaş, Ahmet. Eser Sözleşmesinde Ceza Koşulu. İstanbul: Gazi Kitabevi, 2021.
  • Parlak Börü, Şafak. “Götürü Tazminat Kavramına Bir Bakış”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 129 (2017), 195-228.
  • Rieble, Volker. “Vor § 339”, “§ 339”, “§ 340”, “§ 341”. J. von Staudinger Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuzh mit Einführungsgesettz und Nebengesetzen Recht der Schuldverhältnisse § § 328-345 (Vertrag zugunsten Dritter, Draufgabe, Vertragsstrafe). Bea. Steffen Kulmpp - Volker Rieble. Berlin: De Druyter, 2020.
  • Schweizerischen Bundesgericht, BGE 140 III 200 (11 März 2014). Erişim Tarihi 10 Şubat 2025. http://relevancy.bger.ch/php
  • Seçer, Öz. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
  • Steltmann, Isabel. Die Vertragsstrafe in einem Europäischen Privatrecht. Berlin: Duncker Humblot, 2000.
  • Şenol, Ayşe Nilay. Bayilik Sözleşmesi Sona Ermesi ve Sonuçları. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2011.
  • Tandoğan, Haluk. Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, İstisna (Eser) ve Vekalet Sözleşmeleri, Vekaletsiz İş Görme, Kefalet ve Garanti Sözleşmeleri, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
  • TBK, Türk Borçlar Kanunu (Kanun No. 6098). Resmî Gazete 27836 (4 Şubat 2011). Erişim 10 Şubat 2025. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6098.pdf
  • TMK, Türk Medenî Kanunu (Kanun No. 4721). Resmî Gazete 24707 (8 Aralık 2001). Erişim 10 Şubat 2025. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf
  • Tunçomağ, Kenan. Türk Hukukunda Cezaî Şart. İstanbul: Baha Matbaası, 1963.
  • TTK, Türk Ticaret Kanunu (Kanun No. 6102). Resmî Gazete 24846 (14 Şubat 2011). Erişim 10 Şubat 2025. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6102.pdf
  • Türkoğlu, Cem. Ceza Koşulu (Cezai Şart). İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2022.
  • Sakarya BAM 5 HD, Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi, 5. Hukuk Dairesi. K. 2023/1184 (5 Ekim 2023). https://www.lexpera.com.tr/
  • Ulrici, Segna. “Vor § 339”, “§ 339”, “§ 340”, “§ 341”. beck-online.Grosskommentar BGB Buch 2 Recht der Schuldverhältnisse. Hrsg. Beate Gsell - Wolfgang Krüger - Stephan Lorenz - Christoph Reymann München: C. H. Beck, 2025.
  • Uslu, Ebubekir. Uygulama Örnekleri Yargıtay Kararları ile Türk Borçlar Hukukunda Ceza Koşulu. İstanbul: Seçkin Yayınları, 2019.
  • Vardar Hamamcıoğlu, Gülşah. Medenî Hukuk’ta Tasarruf İşlemi Kavramı. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2014.
  • Wuffli, Daniel. “Art. 160”. OR Kommentar Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht OFK - Orell Füssli Kommentar. Hrsg. Kren Kostkiewicz, Jolanta - Wolf, Stephan - Amstutz, Marc - Fankhauser, Roland. Zürich: Orell Füssli Verlag AG, 2023.
  • Yağcıoğlu, Burcu. Türk ve İsviçre Hukuklarında Ceza Koşulu (Cezai Şart). İstanbul: Seçkin Yayınları, 2022.
  • Yargıtay 6 HD, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi. K. 2023/2976 (26 Eylül 2023). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 6 HD, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi. K. 2024/3007 (26 Eylül 2024). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 6. HD, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi K. 2023/937 (8 Mart 2023). https://www.lexpera.com.tr/
  • Yargıtay 7 HD, Yargıtay 7. Hukuk Dairesi. K. 2024/4516 (14 Ekim 2024). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 13 HD, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi. K. 1980/3412 (26 Mayıs 1980). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 1992/2287 (29 Nisan 1992). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2005/7170 (29 Aralık 2005). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2006/7007 (30 Kasım 2006). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2007/162 (18 Ocak 2007). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2008/6198 (21 Ekim 2008). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 14 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2009/6681 (10 Aralık 2009). https://www.lexpera.com.tr/
  • Yargıtay 15. HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2009/4407 (16 Temmuz 2009). https://www.lexpera.com.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2010/1643 (23 Mart 2010). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2010/4803 (27 Eylül 2010). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2012/4578 (20 Haziran 2012). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2012/6405 (11 Ekim 2012). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2013/1748 (14 Mart 2013). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2013/4240 (27 Haziran 2013). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2014/969-2165 (31Mart 2014). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2015/833 (18 Şubat 2015). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2017/4546 (21 Aralık 2017). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 15 HD, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi. K. 2021/1196 (23 Mart 2021). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 19 HD, Yargıtay 19. Hukuk Dairesi. K. 2016/2276 (15 Şubat 2016). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 19 HD, Yargıtay 19. Hukuk Dairesi. K. 2019/5428 (4 Aralık 2019). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 19 HD, Yargıtay 19. Hukuk Dairesi. K. 2019/4342 (12 Eylül 2019). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 23 HD, Yargıtay 23. Hukuk Dairesi. K. 2014/7850 (4 Aralık 2014). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 23 HD, Yargıtay 23. Hukuk Dairesi. K. 2015/4877 (25 Haziran 2015). https://www.lexpera.com.tr/
  • Yargıtay 23 HD, Yargıtay 23. Hukuk Dairesi. K. 2018/86 (18 Ocak 2018). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay 23 HD, Yargıtay 23. Hukuk Dairesi. K. 2019/1507 (18 Nisan 2019). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay, 23 HD Yargıtay 23. Hukuk Dairesi. K. 2015/7883 (4 Aralık 2015). https://www.lexpera.com.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2006/32 (1 Mart 2006). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2013/171 (20 Ocak 2013). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2021/948 (7 Temmuz 2021). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2024/99 (14 Şubat 2024). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2024/100 (14 Şubat 2024). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay HGK, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu. K. 2024/465 (25 Eylül 2024). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yargıtay İBGK, Yargıtay İçtihadi Birleştirme Kurulu. K. 2019/1 (8 Mart 2019). https://karararama.yargitay.gov.tr/
  • Yelkenci, Işıl. Karşılaştırmalı Hukukta Ceza Koşulu. İstanbul: Galatasaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022. Yılmaz, Halil. Borçların Sona Ermesinde Çekince İleri Sürülmesi ve Uygulaması (İhtirazi Kayıt). İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2022.
Toplam 103 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hukuk (Diğer)
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Gülşah Vardar Hamamcıoğlu 0000-0001-8589-6296

Erken Görünüm Tarihi 17 Ekim 2025
Yayımlanma Tarihi 22 Ekim 2025
Gönderilme Tarihi 10 Nisan 2025
Kabul Tarihi 18 Temmuz 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 13 Sayı: 2

Kaynak Göster

ISNAD Vardar Hamamcıoğlu, Gülşah. “İfaya Eklenen Ceza Koşulunda Çekince İleri Sürülmesi”. Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13/2 (Ekim2025), 662-699. https://doi.org/10.56701/shd.1673334.

by-nc.png

The published articles in SLJ are licensed under a
Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License