SANATSAL EYLEMDE GERÇEKLİK ALGISI VE NEOKLASİSİZM SONRASI KÜSKÜN DUYGU

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 31 - 65, 30.12.2018

Vedat Tezcan

Öz

İnsanoğlunun doğada göründüğü ilk çağlardan günümüze kesintisiz devam

edegelen sanat serüveni, sanatsal eylemin ontolojik niteliğinin zorunluluğunu

göstermektedir. Yalından karmaşığa tüm boyutlarıyla tarihin her döneminde

kendisine ifade imkânı yaratmış olan sanatsal yeti, yeni tarihselliklerde

yeni ifade biçimleri aramaya devam edecektir. Bu çalışmada sanatsal serüvenin

antik sanatla başlayan özet tarihi üzerinden, sanat yetimizin son dönem

ifade biçimlerini değerlendirmeye çalıştık. Bazı sanat akımlarıyla daraltılmış

bu incelemeye göre genelde avangard sanatın, özelde ise Dadaizm’in

nihilizmle olan ilişkisinin ontolojik imkânı üzerinde durduk. Neoklasisizm

sonrası sanat akımlarında görülen, gerçekliğe dair algı değişimlerinin nedenleri

çalışmanın problemleri arasındadır. Ontolojik ve epistemolojik tanımlamalarda

nesnel nedensellik bağıntılarının görülme zorunluluğu, bizi

böyle bir çalışma yapmaya iten temel sebeptir. Çalışmanın ortaya koymayı

denediği bu amaç için öncelikle, ontolojik araştırmanın temel problematiği

olan ‘gerçek’in niteliği ve kavramsal bağıntılarını sanat akımlarının tarihsel

perspektifleri çerçevesinde inceledik. Akımların ‘gerçek’le kurdukları temas neticesinde ürettikleri, gerçekliğe dair sanatsal biçem ve argümanlar, çalışmanın

konuyu incelemesi için ihtiyaç duyduğu veriyi sağlamıştır. Bu verilerde

tespit edilen öznellik ve nesnellikler, mevcut sanatsal tarihlendirmelerin

kritiğinin yeniden yapılmasının gerekliliğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Sanatta Gerçeklik Algısı, İdea, Gerçek, Neoklasisizm, Dadaizm, Nihilizm

Kaynakça

• Aristoteles. Metafizik. Trc. Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1996. Atmen, Ahu. 20.Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. 2. Baskı. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2009. Ayan, H. Müjde. “Gustave Courbert’nin Siyasetle Olan İlişkisini Anlamak Üzerine (Sanatta) Toplumsal Aydınlanma Sürecine Genel Bir Bakış”. Erişim: (05.10.2018)dergipark.gov.tr/download/article-file/29043 Birsen Çeken, “Gültekin Akengin, Asuman Aypek Arslan, Sanatsal Bir Başkaldırı Olarak Dada”, Akdeniz Sanat Dergisi 2017, Cilt 10/20. Bocquillon, M. Ferretti. Empresyonizm. Trc. Gökçe Tuncer. Ankara: Dost Kitapevi Yayınları, 2004. Bozkurt, Nejat. Sanat Ve Estetik Kuramları. 11. Baskı. Ankara: Sentez Yayıncılık, 2014. Bryan, Magee. Büyük Filozoflar Platon’dan Wittgenstein’a Batı Felsefesi. Trc. Ahmet Cevizci. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2000. Bulut, Ümran. Avrupa Resminde Üslup Ve Anlam İlişkisi. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2003. Cobb, B. John. A Glossary with Alphabetical Index to Technical Terms in Process and Reality Whitehead Word Book. Claremont: P&F Press, 2008. Compleston, Frederick. A History of Philosophy Modern Philosophy: From Descartes to Leibniz. New York: Image Books, 1994. Deleuze, Gilles. Spinoza Üzerine On Bir Ders. Trc. Ulus Baker. Ankara: Öteki Yayınevi, 2000. Eliade, Mircea. Dinsel İnançlar Ve Düşünceler Tarihi Taş Devrinden Eleusis Mysteria’larına. Trc. Ali Berktay. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2007. Erenus, K. Özlem. Marcel Duchamp Sanat Ve Felsefesi. İstanbul: Tekhne Yayınları, 2014. Farago, France. Sanat. Trc. Özcan Doğan. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2006. Freud, Sigmund. Uygarlık Ve Hoşnutsuzları. Trc. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınevi, 2011. Harrison, Charles-Wood, Paul. Sanat ve Kuram 1900-2000 Değişen Fikirler Antolojisi. Trc. Sabri Gürses. İstanbul: Küre Yayınları, 2011. Havelock, A. Eric. Platon Filozof Şaire Karşı. Trc. Adem Beyaz. İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2015. Hegel, F. W. Georg. Estetiğe Giriş. Trc. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınevi, 2011. Hegel, F. W. Georg. Tarih Felsefesi. Trc. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınevi, 2010. Hegel, F. W. Georg. Tinin Görüngü Bilimi. Trc. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınevi, 2011. Hegel, F. W. Georg. Mantık Bilim Felsefi Bilimler Ansiklopedisi I (Küçük). Trc. Aziz Yardımlı İstanbul: İdea Yayınevi, 2004. Homeros. İlyada. Trc. Azra Erat-A. Kadir. İstanbul: Can Yayınları, 2007. Hopkins, David. Dada Ve Gerçeküstücülük. Trc. Suat Kemal Angı. Ankara: Dost Kitapevi, 2006. Hollingsworth, Mary. Dünya Sanat Tarihi. Trc. Rengin Küçükerdoğan-Banu Ergüder. İstanbul: İnkılap Kitapevi, 2009. Huelsenbeck, Richard. “Dada Manifestosu”. Sanat Manifestoları Avangard Sanat Ve Direniş. Trc. Elçin Gen. Haz. Ali Artun. İstanbul: İletişim Yayınları, 2013. Hugo, Ball. “Günlük Notları 1916 (Seçilmiş)”. Dada Bakire Bir Mikroptur. Trc. Halil Duranay-Cemal Akyüz-Abidin Mahmut. Haz. Halil Duranay. Kocaeli: Kült İletişim, 2014. İnancık, Halil. Rönesans Avrupası Türkiye’nin Batı Medeniyetiyle Özdeşleşme Süreci. 8. Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2016. Kınay, Cahit. Sanat Tarihi Rönesans’tan Yüzyılımıza Geleneksel’den Modern’e. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayımlar Dairesi Başkanlığı, 1993. Kistler, Ross. “Freud, the Primitive and the Avant-Garde (2)”, Erişim: http:// evergreen.loyola.edu/brnygren/www/Horons/freud.htm (06/01/2016) Krausse, C. Anna. Rönesastan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü. Trc. Dilek Zaptcıoğlu. İstanbul: Literatür Yayıncılık, 2005. Lynton, Norbert. Modern Sanatın Öyküsü. Trc. Cevat Çapan-Sadi Öziş. İstanbul: Remzi Kitapevi, 1991. McNeill, H. William. Dünya Tarihi. Trc. Alaeddin Şenel. Ankara: İmge Kitapevi, 2007. Nieuwenhuys, Constant. “Manifesto”. Sanat Manifestoları Avangard Sanat Ve Direniş. Trc. Ufuk Kılıç. Haz. Ali Artun. İstanbul: İletişim Yayınları, 2013. Nil, Göksel. “Yazgıdan Kaçabilmeyi Bir Tek Dada Sağlar”, Dada Bakire Bir Mikroptur. Trc. Halil Duranay-Cemal Akyüz-Abidin Mahmut. Haz. Halil Duranay. Kocaeli: Kült İletişim, 2014. Öndin, Nilüfer. XX. Sanatının Kuramsal Dili Anlamsal Sorgulamalar. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yayınları, 2009. Peters, E. Francis. Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü. Trc. Hakkı Hünler. İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2004. Picabia, Francis. “Dada Manifestosu”. Sanat Manifestoları Avangard Sanat Ve Direniş. Trc. Elçin Gen. Haz. Ali Artun. İstanbul: İletişim Yayınları, 2013. Picabia, Francis. “Bay Picabia Dadacılardan Ayrılıyor”. Sanat Manifestoları Avangard Sanat Ve Direniş. Trc. Can Gündüz. Haz. Ali Artun. İstanbul: İletişim Yayınları, 2013. Picabia, Francis. “Yamyam Manifestosu”. Sanat Manifestoları Avangard Sanat Ve Direniş. Trc. Mustafa Tüzel. Haz. Ali Artun. İstanbul: İletişim Yayınları, 2013. Platon. Parmenides. Trc. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınevi, 2011. Platon. Devlet. Trc. Sabahattin Eyüpoğlu-M.Ali Cimcoz. İstanbul: İşbankası Kültür Yayınları, 2009. Plato. “Greater Hippias”. Complete Works. Ed. John M. Cooper. USA: Hackett Publishing Company, 1997. Plato. “Symposium”. Complete Works. Ed. John M. Cooper. USA: Hackett Publishing Company, 1997. Şentürk, V. Leyla. Analitik Resim Çözümlemeleri. 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016. Tunalı, İsmail. Grek Estetik’i Güzellik Felsefesi Sanat Felsefesi. 7. Baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi, 2011. Tunalı, İsmail. Felsefenin Işığında Modern Resim. 7. Baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi, 1981. Turani, Adnan. Çağdaş Sanat Felsefesi. 3. Baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi, 1999. Tzara, Tristan. “Dada Manifestosu”. Sanat Manifestoları Avangard Sanat Ve Direniş. Trc. Kaya Özsezgin. Haz. Ali Artun. İstanbul: İletişim Yayınları, 2013. Weber, Alfred. Felsefe Tarihi. Trc. H. Vehbi Eralp. İstanbul: Sosyal Yayınları, 1998.