Armand Mattelart’ın “İletişimin Dünyasallaşması” Eseri Çerçevesinde 1980’lerdeki Türk Basınının Değişimi

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 9 - 24, 31.05.2021

Mert Can Atar

Öz

Çalışmanın amacı Armand Mattelart’ın İletişimin Dünyasallaşması eseri doğrultusunda, 1980’li yıllarda Türk toplumunun ve siyasetinin geçirdiği değişimi ve bunun medya üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Çalışma yöntemleri ise belgesel kaynak tarama ve karşılaştırma olarak belirlenmiştir. Makalede öncelikle Türkiye’yi 1980’li yıllara hazırlayan olaylar incelenmiş, daha sonra neoliberal düzene entegre olmaya çalışan ülkenin toplumsal düzleminin ve medya düzeninin geçirdiği metamorfoz işlenmiştir. Devamında İletişimin Dünyasallaşması eserinin ana noktaları ortaya konmuş ve son olarak bu ana noktalar 1980’lerde yaşanan değişimlerle karşılaştırılmıştır. Nitekim bu eserin ana argümanlardan olan ekonomik liberalizmdeki gelişmenin, siyasal liberalizmin gelişmesine etkide bulunmadığı savı çalışmanın vardığı sonuçta önemli bir rol oynamaktadır. Buna göre, Armand Mattelart’ın yurttaş kimliği ile tüketici kimliği arasında çizdiği sınır, 1980’ler Türkiye’si bağlamında geçerliliğini kanıtlamıştır. Gerçekten de ekonomik liberalleşme siyasi liberalleşmenin getirdiği bireysel özgürlükleri, daha geniş anlamıyla moderniteyi getirmemektedir. Türkiye bu minvalde 1980’li yıllarda ekonomik liberalleşme sürecinden geçmiş ve dahil olmaya çalıştığı Batı kulübüne bu yolla girmeye çalışmıştır. Ancak ülke, buna rağmen moderniteyi yakalayamamıştır. Bu durumdan medya da nasibini almış, gazetelerin neoliberal düzen içerisinde holdinglerin eline geçmesi medyayı daha özgür yapmamıştır. Gazeteler tam tersine haber verme ve yurttaş kimliğinin parçası olma niteliklerini kaybederek metalaşmıştır.

Anahtar Kelimeler

iletişimin dünyasallaşması, neoliberalizm, medya tarihi, turgut özal

Kaynakça

• Başaran, F. (2014). “İletişim Ve Emperyalizm”, Ankara: Ütopya Yayınları.
• Çetin, B. (2018). “Kitle İletişim Kuramları”. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gülenç, K. (2011). “Küreselleşme, Postmodernizm Ve Siyasal İslam”, Uludağ Üniversitesi Fen Ve Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi. 17. 121-136.
• Mattelart, A. (2018). “İletişimin Dünyasallaşması”. (Çev. Halime Yücel). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özgen, M., (2004). 1980 Sonrası Türk Medyasında Gelişmeler Ve Magazinleşme Olgusu. 2nd International Symposium, Communication İn The Millenium: A Dialogue Between Turkish And American Scholars (Ss.465-477). İstanbul, Türkiye
• Sever, M. (2019). “1980 Sonrası Türkiye’de Kültürel Ve Toplumsal Değişme”. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. 2(3). 2-10.
• Tarhan, A. (2012). “Türkiye’de Postmodernizm Ve Siyasal Değişim”, Sosyal Ve Beşerî Bilimler Dergisi. 4(2). 11-20.
• Taşdemir, E. (2005). “1980 Sonrası Türk Basını, Türk Siyasi Hayatı Ve Basın-Siyaset İlişkisi”. Selçuk İletişim. 3(4). 173-180.
• Yaylagül, L. (2019). “Eleştirel Ekonomi Politik Bakış Açısından Medyada Tekelleşme Sorunu”. İletişim Kuram Ve Araştırma Dergisi. 48. 404-418.
• Yılmaz, S. (2018). “Bir Metamorfoz Öyküsü (1980’Ler Ve Basın)”. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Yiğenoğlu, Ç. (1996). “Metelikten Medyaya”, İstanbul: Çağdaş Yayınları.