25. Yılında Dijitalleşmenin Haber Değerine ve Değerlendirmesine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 225 - 241, 30.11.2021

Kürşat Özmen

Öz

Haber kelimesinin karşılığı her insana göre değiştiği gibi, zamana göre de farklılaşır. Bu durumu en hızlı değiştiren ise dijital teknolojiler olmuştur. Değişimi anlamak için başlangıç noktasını iyi anlamak gerekmektedir. Gazetelerin tahtı televizyonla paylaştığı ancak hala kral olduğu yıllarda sessiz ve tereddütlü adımlarla yayına başlayan dijital habercilik, başlangıçta zor dönemler geçirmiştir. Küçümsenmiş, anlaşılmamış ve hak ettiği fırsatı yakalayamamıştır. Ancak hayat bu kulvarda da akmış ve yolunu bulmuştur. Bugün en değerli şirketler sıralamasında nasıl dijital markalar baskın konumdaysa dijital medya da gündem belirlemede gelenekseli çoktan geride bırakmıştır. Bu nedenle geleneksel medya editörlerinin haber seçiminde ya da sunumunda trendler (sosyal medya, google, vs.) önemli bir etken haline gelmiştir. Bu çalışma, geride kalan çeyrek asrın değerlendirilmesine katkı sağlamak amacıyla söz konusu değişimi incelemiştir. Üç ulusal gazetenin (Hürriyet, Milliyet ve Cumhuriyet) 25 yıl arayla ilk sayfaları 15 günlük bir periyodda içerik çözümlemesi tekniğiyle değerlendirilmiştir. Galtung ve Ruge’dan günümüze kadar defalarca kez değişen haber değeri unsurları, bu çalışmaya kılavuzluk etmiştir. Yapılan çözümlemenin sonucunda haber seçiminde bazı unsurların gerilediği (çatışma), bazılarının ise (ilgililik, eğlence ve ünlülük) öne çıktığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlar dijital ölçümlerin, geleneksel çalışma ve karar alma yollarını şekillendirdiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

internet haberciliği, gazete, haber değeri, içerik çözümleme

Kaynakça

• Birsen, H. (2003). Differing from print or being online newspaper: A Research about the online counterparts of Turkish newspapers. 1th International Symposium Communication in the Millenium. Eskişehir: Anadolu University.
• Bradshaw, P., & Rohumaa, L. (2011). The Online Journalism Handbook. Londra: Pearson Education Limited.
• Brighton, P., & Foy, . (2007). News Values. New York: SAGE.
• Caple, H., & Bednarek, M. (2015). Rethinking news values: What a discursive approach can tell us about the construction of news discourse and news photography. Journalism, 435-455.
• Carlson, D. E. (2009). The Online Timeline. David Carlson’s Online Timeline: http://iml.jou.ufl.edu/carlson/1990s.shtml
• Chyi, H. I., & Sylvie, G. (2000). Online newspapers in the U.S. International Journal on Media Management, 69-77.
• Çebi, M. S. (1996). Medyada Haber Seçiminin Teorik Boyutları. Bilig, 247-269.
• Deuze, M. (2001). Understanding the impact of the Internet: On new media professionalism, mindsets and buzzwords. EJournalist.
• Deuze, M. (2003). The web and its journalisms. New Media & Society, 203-230.
• Dick, M. (2014). Interactive Infographics and News Values. Digital Journalism, 490-506.
• Galtung, J., & Ruge, M. H. (1965). The Structure of Foreign News. Journal of Peace Research, 64-90.
• Golding, P., & Elliott, P. (1979). Making the News. Londra: Logman.
• Gürcan, H. İ. (1999). Sanal Gazetecilik. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Harcup, T., & O’Neill, D. (2001). What is News? Galtung and Ruge Revisited. Journalism Studies, 261-280.
• Harcup, T., & O’Neill, D. (2017). What is news? News values revisited (again). Journalism Studies, 1470-1488.
• Harrison, J. (2006). News. Londra: Routledge.
• İnal, A. (1996). Haberi Okumak. İstanbul: Temiçün Yayınları.
• Işık, U., & Koz, K. A. (2014). Çöp Yığınlarında Haber Aramak: İnternet Gazeteciliği Üzerine Bir Çalışma. Humanities Sciences, 27-43.
• Kemp, S. (2021, Eylül 24). Digital 2021: Turkey. Datareportal: https://datareportal.com/reports/digital-2021-turkey
• Kipphan, H. (2001). Handbook of Print Media. New York: Springer.
• Koundal, P., & Mishra, R. (2018). Print and Online Newspapers: An Analysis of the News Content and Consumption Patterns of Readers. Communicator, 53-72.
• Küçüközyiğit, U. (2014, Haziran 25). Haber Üretim Sürecinde ‘Haber Kararı’ ve Karar. İstanbul: Yayınlanmamış Tez.
• Lippmann, W. (1997). Public Opinion. New Jersey: Transaction Books.
• Martin, N. (2018, Kasım). How Social Media Has Changed How We Consume News. Forbes: https://www.forbes.com/sites/nicolemartin1/2018/11/30/how-social-media-has-changed-how-we-consume-news/?sh=3aedebf03c3c
• Neheli, N. B. (2018). News by Numbers: The evolution of analytics in journalism. Digital Journalism, 1041-1051.
• O’Neill, D., & Harcup, T. (2009). News Values and Selectivity. K. Wahl-Jorgensen, & T. Hanitzsch içinde, Hand Book of Journalism Studies (s. 213-228). New York: Taylor & Francis.
• Örnebring, H. (2013). Anything you can do, I can do better? Professional journalists on citizen journalism in six European countries. International Communication Gazette, 35-53.
• Sambrook, R. (2005, Kasım). Citizen Journalism and the BBC. Nieman Foundation for Journalism at Harvard: http://www.encoreleaders.org/wp-content/uploads/2013/06/Nieman-Reports-_-Citizen-Journalism-and-the-BBC.pdf
• Schlapp, H. (2002). Gazeteciliğe Giriş. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Schneider, W., & Josef Raue, P. (2002). Gazetecinin El Kitabı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Schramm, W. (1949). The Nature of News. Journalism Quarterly, 259.
• Schultz, I. (2007). The Journalistic Gut Feeling. Journalism Practice, 190-207.
• Stamenkovic, G. (2021, 08 22). The Roots of News in Journalism. Academia: https://www.academia.edu/29682686/The_Roots_of_News_in_Journalism
• Stephens, M. (2006). A History of News. Londra: Oxford University Press.
• Sylvie, G., & Huang, J. S. (2008). Value Systems and Decision-Making Styles of Newspaper Front-Line Editors. J&MC Quarterly, 61-82.
• Tandoc, E. (2014). Journalism is twerking? How web analytics is changing the process of gatekeeping. New Sedia & Society, 559-575.
• Tokgöz, O. (2015). Temel Gazetecilik. Ankara: İmge Yayınevi.
• Tremayne, M., Wbss, A. S., & Alves, R. C. (2007). From Product to Service: The Diffusion of Dynamic Content in Online Newspapers. Journalism & Mass Communication Quarterly, 825-839.
• Türkiye Gazeteciler Cemiyeti. (2021, Eylül 22). Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti : https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/turkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi.html
• Yıldırım, B. (2015). İçerik Çözümlemesi YöntemininTarihsel Gelişimi Uygulama Alanları ve Aşamaları. B. Yıldırım içinde, İletişim Araştırmalarında Yöntemler (s. 105-154). Konya: Literatür Türk academia.