MİLLİYETÇİLİK, MİLİTARİZM VE TOPLUMSAL CİNSİYET İLİŞKİSİNİ NEFES FİLMİ ÜZERİNDEN OKUMAK

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 2, 69 - 83, 22.04.2019

Nagehan Tokdoğan

Öz

Bu çalışmada milliyetçilik ve militarizmin egemen toplumsal cinsiyet normlarıyla olan karşılıklı ilişkisi üzerine geliştirilen kuramsal yaklaşımlardan hareketle Nefes: Vatan Sağolsun filmindeki kadınlık ve erkeklik temsilleri incelenmiştir. Film, militarist ve milliyetçi örüntülerinin egemen kadınlık ve erkeklik kategorilerinden ne ölçüde beslendiği, bu kategorileri yeniden üretip üretmediği yönündeki sorular ışığında bir analize tabi tutulmuştur. Nihayetinde filmin milliyetçilik ve militarizmin vazettiği başat kadınlık kategorilerini yeniden üretirken, hegemonik erkeklik kategorilerini alaşağı ettiği, erkekliği bir kriz momentinde temsil ettiği ve bu haliyle muhafazakâr milliyetçi-militarist filmlerden farklılaştığı sonucuna varılmış, bu “sapma”nın olası konjonktürel nedenlerine ilişkin düşünceler ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, militarizm, toplumsal cinsiyet, temsil, Nefes: Vatan Sağolsun

Reading the Relationship of Nationalism and Militarism with Gender in Nefes

Öz

This study focuses on the representation of womanhood and manhood in Nefes: Vatan Sağolsun in light of theoretical approaches to the interrelation between nationalism, militarism, and dominant gender roles. The main question of the study is whether the nationalist-militarist narrative of the film makes use of and reproduces dominant womanhood/manhood categories. The study shows that while the film’s narrative reproduces the dominant womanhood categories, it tears down the hegemonic manhood categories, and that is what differentiates it from conservative nationalist-militarist films. The meaning of this “deviation” is evaluated regarding the possible cyclical grounds in which the film was produced.

Anahtar Kelimeler

Nationalism, militarism, gender, representation, Nefes: Vatan Sağolsun

Kaynakça

• Alsop, R., Fitzsimon, A. & Lennon, K. (1998). Theorizing Gender: An Introduction. Cambridge: Polity Press.
• Altınay, A. G. & Bora, T. (2002). Ordu, Militarizm ve Milliyetçilik. T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik (s. 140-154). İstanbul: İletişim.
• Altınay, A. G. (2009). Milliyetçilik, Toplumsal Cinsiyet ve Feminizm. A. G. Altınay (Der.), Vatan Millet Kadınlar (s. 15-32). İstanbul: İletişim.
• Arslan, U. T. (2005). Bu Kâbuslar Neden Cemil? Yeşilçam’da Erkeklik ve Mazlumluk. İstanbul: Metis.
• Atay, T. (2004). “Erkeklik” En Çok Erkeği Ezer! Toplum ve Bilim, 101, 11-30.
• Baykal Nefes’i İzledi (2009, 29 Ekim). Sabah. http://www.sabah.com.tr/ Siyaset/2009/10/29/baykal_nefesi_izledi (Erişim tarihi 01 Eylül 2013).
• Beynon, J. (2002). Masculinities and Culture. Buckingham: Open University.
• Bora, T. (1995). Milliyetçiliğin Kara Baharı. İstanbul: Birikim.
• Carrigan, T., Connell, B. & Lee, J. (2004). Toward a New Sociology of Masculinity. R. Adams & D. Savran (Ed.), The Masculinity Studies Reader (s. 99-118). Oxford: Blackwell.
• Çelenk, S. (2010). Yasak Yas, Kesik Nefes. Birikim, 249, 90-97.
• Enloe, C. (1990). Bananas, Beaches and Bases: Making Feminist Sense of International Politics. Berkeley, CA: University of California.
• Gilmore, D. D. (1990). Manhood In The Making: Cultural Concepts of Masculinity. New Haven, CT: Yale University.
• İlker Başbuğ’un Nefesini Kesen Sahne (2009, 26 Ekim). Milliyet. http:// siyaset.milliyet.com.tr/-nefes-ini-kesen-sahne/siyaset/siyasetdetay/ 26.10.2009/1154613/default.htm (Erişim tarihi 01 Eylül 2013).
• Mosse, G. L. (1985). Nationalism and Sexuality. Madison, WI: University of Wisconsin.
• Nagel, J. (2009). Erkeklik ve Milliyetçilik: Ulusun İnşasında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik. A. G. Altınay (Der.), Vatan Millet Kadınlar (s. 65-103). İstanbul: İletişim.
• Najmabadi, A. (2009). Sevgili ve Ana Olarak Erotik Vatan: Sevmek, Sahiplenmek, Korumak. A. G. Altınay (Der.), Vatan Millet Kadınlar (s. 129-167). İstanbul: İletişim.
• Onur, H. & Koyuncu, B. (2004). “Hegemonik” Erkekliğin Görünmeyen Yüzü: Sosyalizasyon Sürecinde Erkeklik Oluşumları ve Krizleri Üzerine Düşünceler. Toplum ve Bilim, 101, 31-49.
• Özkırımlı, U. (2010). Milliyetçilik Üzerine Güncel Tartışmalar: Eleştirel Bir Müdahale. İstanbul: Bilgi Üniversitesi.
• Ryan, M. & Kellner, D. (1997). Politik Kamera, Çağdaş Hollywood Sinemasının İdeolojisi ve Politikası (E. Özsayar, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Saigol, R. (2009). Militarizasyon, Ulus ve Toplumsal Cinsiyet: Şiddetli Çatışma Alanları Olarak Kadın Bedenleri. A. G. Altınay (Der.), Vatan Millet Kadınlar (s. 227-258). İstanbul: İletişim.