Cyprus and Cypriots in Turkish Movies Acceptance and Refusal in Turkish Cameras: Oppressed, Turkish and Cypriot

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 1, 9 - 37, 20.04.2019

Fatma Türkkol

Öz

Due to its historical relationship, Cyprus has been a part of the Turkish military and political agenda for the last 50 years. Its “Ottoman legacy,” Greece-Turkey relations and the Turkish population on the island all contribute to the interest in Cyprus that has developed on various levels. Movies and TV series are two of the tools that have built an image in the minds of Turkish Cypriots of themselves as “an international issue” and as “oppressed relations waiting to be rescued.” This article studies the transformations of this image in 10 sample visual texts from the years 1964 to 2009. These samples document a change in the image of Turkish Cypriots from the “oppressed cognate” to an ungrateful population addicted only to self-interest. While these texts assume that the circumstances of Turkish Cypriots are being presented, in fact, it is a Turkish perception and viewpoint. Thus, Turkish Cypriots find it harder to define themselves in the face of public opinion in Turkey. The essential aim of this study is to examine how Turkish people define Turkish Cypriots, apart from the Turkish military and diplomatic context.

Anahtar Kelimeler

Turkish Cypriots, Turkish movies, images of Turkish Cypriots, Turkey, TRNC

TÜRK FİLMLERİNDE KIBRIS VE KIBRISLI TÜRKLER Türkiye Kameralarında Kabul ve Ret: Mazlum Türk ve Kıbrıslı Türk

Öz

Kıbrıs, dış ilişkilerden tarihsel bağa kadar pek çok noktadan Türkiye’yi kesen bir konu olarak her dönemde ülkenin gündem maddelerinden biri olmuştur. Yaklaşık elli yıldır Kıbrıs sorununda taraf olan Türkiye’nin, askeri ve siyasi pek çok girişimde bulunduğu bilinmektedir. “Osmanlı mirası” olarak kabul edilmesi, Yunanistan-Türkiye ilişkileri ve Adada yaşayan Türk nüfus, soruna karşı oluşan ilginin çeşitli düzeylerde gelişmesinin sebebidir. Türkiye halkının zihninde Kıbrıs’ın “uluslararası bir sorun”, Kıbrıslı Türklerin de “kurtarılmayı bekleyen mazlum soydaş” imgesini kuran araçlardan biri de popüler görsel metinlerden dizi ve filmlerdir. Bunlardan on tanesi makalede örnek olarak kullanılmıştır. Metinler, kendi içindeki dönüşümleri de ortaya koyabilmesi için 1964 ile 2009 yılları arasından seçilmiştir. Örnek olarak çalışma içinde kullanılan toplam on görsel metinde Kıbrıslı Türklerin, “mazlum soydaş”tan zaman içinde nankör ve çıkarlarına düşkün insanlara dönüştüğü, Yunanistan’ın ve tarihsel hatırlatmalarla yalnızca Türkiye’nin kayıplarına odaklanıldığı izlenebilmektedir. Kıbrıs’ı ve Kıbrıslı Türkleri anlattığı varsayılan metinlerde gerçekte Türkiyeliler anlatılmaktadır. Kıbrıslı Türkler hakkındaki algı, onları anlatmayan metinlerle oluşturulmaktadır. Dolaşıma giren algıysa temel olarak Türkiyelilerin bakış açısı olduğundan Kıbrıslı Türklerin kendilerini tarif edebilmelerine imkân sağlamaktan veya Türkiye kamuoyu açısından merak sağlamaktan uzaklaşmaktadır. Kendi içinde önemli dönüşümleri barındıran, tanımlayıcı imgeler bütününü oluşturan görsel metinlerin ele alındığı bu çalışma, askeri ve siyasi girişimlerin ötesinde Türkiye halkının, Kıbrıslı Türkleri kabul düzeylerine dikkat çekmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıslı Türkler, Türk sineması, Kıbrıslı Türk imgesi, Türkiye, KKTC

Kaynakça

• Aktürk, Ş. (2006). Etnik Kategori ve Milliyetçilik: Tek-etnili, Çok-etnili ve Gayri-etnik Rejimler. Doğu Batı, 38, 31-37.
• Bora, T. (2007). Medeniyet Kaybı. İstanbul: Birikim.
• Canefe, N. (2007). Anavatandan Yavruvatana Milliyetçilik, Bellek ve Aidiyet. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Chansel, D. (2003). Beyaz Perdedeki Avrupa (N. Elhuseyni, Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı.
• Corrigan, T. (2008). Film Eleştirisi (A. Gürata, Çev.). Ankara: Dipnot.
• Fırat, M. (2001). İlişkilerde 2. Dostluk Dönemi:1950-1955. Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası 1 (s. 598-600). İstanbul: İletişim.
• Fırat, M. (2001). Kıbrıs Sorununun Gölgesinde Dostluk:1955-1960. Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası 1 (s. 593-608 ). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Hakkı, Y. (2011). Türkiye Kuzey Kıbrıs İlişkilerinde Yeni Bir Dil. Birikim, 263, 57-61.
• Hasgüler, M. (2007). Kıbrıs’ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu. İstanbul: Alfa.
• Hasgüler, M. (2008). Kıbrıslılık Kimliği. Mehmet Hasgüler (Ed.), Kıbrıslılık (s. 39-41). İstanbul: Agora.
• Hem Parayı Alıyorlar Hem de Çek Git Diyorlar (2011, 15 Nisan). NTV. http://www.ntvmsnbc.com/id/25178823.
• Hobsbawm, J. E. (2010). Milletler ve Milliyetçilik (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Kızılyürek, N. (2005). Milliyetçilik Kıskacında Kıbrıs. İstanbul: İletişim.
• Özuslu, S. (2011, 5 Şubat). Yok Olmanın Panzehiri, Yeni Düzen Gazetesi.
• Ratip, M. (2008). Kıbrıslılık Beytambal Galsın. M. Hasgüler (Ed.), Kıbrıslılık (s. 48-55). İstanbul: Agora.
• Ryan, M. & Kellner, D. (2010). Politik Kamera (E. Özsayar, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Smith, A. (2002). Ulusların Etnik Kökeni (S. Bayramoğlu & H. Kendir, Çev.). Ankara: Dost.
• Taneri, A. (1974, 20 Ağustos). Köşemden. Tercüman, baş sayfa ve s. 3.
• Türkkol, F. (2011). Medyanın Kamuoyu Oluşturma Süreci: 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı ve Türkiye Yazılı Basını. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). YDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Lefkoşa.