GELECEĞİN TARİHİNİ YAZMAK: SİNEMANIN KIYAMET SENARYOLARI

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 2, 61 - 85, 30.04.2019

Özlem Oğuzhan

Öz

İnsan sonlu bir varlık olduğunun bilgisine sahip olması nedeniyle her çağda zamanla ilişkisini düzenlemeye, kültür ürünleriyle sonsuzluğa ulaşmaya çalışmıştır. Bu çabadan modernleşme süreci de muaf değildir. Temelinde Antik Yunan’ın ve binyılcılığın bulunduğu modern zaman anlayışı ilerleme düşüncesine dayalıdır ve ilerleme üç aşamalıdır: Geçmiş (Hz. İsa’dan Önce), Şimdi (Hz. İsa’dan Sonra), Gelecek (Hz. İsa Dönünce). Hz. İsa’nın dönüşü kıyameti işaret etmektedir. XXI. Yüzyılda geleceğe ve kıyamete ilişkin spekülasyonlar güçlenmekte ve sayıları artmaktadır. Ancak bu spekülasyonların hepsi ilerleme fikrini olumlamamaktadır; bazılarına göre tarihin ilerleme güdüsü artık sona ermiştir ve bu nedenle beklenen kıyamet zaten gerçekleşmiştir. Bu çerçeveden bakıldığında tıpkı bilim gibi, sanatta da ilerleyen tek şey aslında teknolojidir. Dolayısıyla “yeni”nin imkânı ortadan kalkmış gibi görünmektedir. Sinema da benzer bir bunalım yaşamakta ve bu bunalımı özellikle kıyamet temasıyla yansıtmaktadır. Çalışmada “spekülasyon” yeniye imkân sağlayan bir kavram olarak önerilmekte ve Melancholia (Melankoli), 2012, Le Temps de Loup(Kurdun Günü) filmleri felsefi bakış açısıyla ve üç evreli zaman anlayışına uygun bir sırayla çözümlenmektedir. Böylece “yeni”nin imkânı sorgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kıyamet, spekülasyon, binyılcılık, modernleşme, ilerleme

Writing the History of the Future: Doomsday Cinema

Öz

Because people have knowledge of their mortality, they have tried to organize their relationship with time in every epoch and to reach infinity through cultural products. The process of modernization is not exempted from this effort. The modern notion of time, constructed upon ancient Greek philosophies and millenarianism, depends on the idea of progress, which can be seen in three stages: Past (before Christ), Present (after Christ), Future (Parousia). Parousia implies Doomsday. In the 21st Century, speculation about the future and about Doomsday has been energized and the amount of speculation has increased. But not all speculation affirms the idea of progress; according to some, history’s drive for progress has come to an end and Doomsday is already a reality. From this point of view, as in science, the only progressive thing in art today is technology and therefore it seems that newness is no longer possible. Cinema is going through a similar crisis, and the crisis is expressed in various contexts, especially through the theme of Doomsday. This study proposes that the concept of “speculation” offers an opportunity for newness. The films Melancholia, 2012, and Le Temps de Loup (Time of the Wolf) are analysed philosophically, in line with the three stages of time. In this way, the possibility of “the new” is examined.

Anahtar Kelimeler

Doomsday, speculation, millenarianism, modernization, progress

Kaynakça

• Aysevener, K. (2001). Bir İlerleme Tasarımı Olarak Tarih. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 41, 171-186.
• Baudrillard, J. (1997). The End of The Millenium or The Countdown. Economy and Society, 26(4), 447-455.
• Baudrillard, J. (1998). Simülakrlar ve Simülasyon (O. Adanır, Çev.). İzmir: Dokuz Eylül.
• Beck, U. (1999). Siyasallığın İcadı (N. Ünler, Çev.). İletişim: İstanbul. Beck, U., Giddens, A., Lash, S. (1997) Reflexive Modernization (2. Baskı). Cambridge: Polity.
• Bordwell, D. (2002). The Art Cinema As a Mode of Film Practice. C. Fowler (Ed.), The European Cinema Reader (s. 94-102). Londra: Routledge.
• Bordwell D. (1985). Classical Narration The Hollywood Example. Narration in The Fiction Film içinde. Londra: Routledge.
• Collingwood, R. G. (2010). Tarih Tasarımı (K. Dinçer, Çev.). Ankara: Doğu Batı.
• Dinçer, K. (2002). Tarihte Açıklama ve Anlama. http:// journal.qu.edu.az/article_pdf/1030_349.pdf
• Emmerich, R. (Yönetmen & Senarist).(2011). 2012 [Film]. ABD: Columbia.
• Frey, M. (2002, 27 Eylül). Supermodernity, Capital, and Narcissus: The French Connection to Michael Haneke’s Benny’s Video.
• Haneke, M. (Yönetmen & Senarist). (2003) Kurdun Günü [Film]. Avusturya & Fransa & Almanya: Bavaria, Canal+, CNC, Euroimages, France 3 Cinéma, Vega vd.
• Horrocks, C. (2000). Baudrillard ve Milenyum (K. H. Ökten, Çev.). İstanbul: Everest.
• Gould, S. J. (2001). 2000 Yılı ve Zamanın Basamakları (N. K. Sevil Çev.).
• C. David, F. Lenoir, J-P. De Tonnac (Haz.). Zamanların Sonu Üzerine Söyleşiler (s. 13-61). İstanbul: YKY.
• Marx, K. (2000). 1844 El Yazmaları (M. Belge, Çev.). İstanbul: Birikim. Sennett, R. (2009). Yeni Kapitalizm Kültürü (A. Onacak, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Speculation. D. Harper. Online Etymology Dictionary. http:// www.etymonline.com/index.php? allowed_in_frame=0&search=speculation&searchmode=none
• Spekülasyon. Türk Dil Kurumu (TDK) Güncel Türkçe Sözlük. http:// tdk.gov.tr/index.php? option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS. 50407cc2749c13.01766289
• Thorsen, N. (2011). Longing for the End of All. An Intreview with L. von Trier. http://www.melancholiathemovie.com
• von Trier, L.. (Yönetmen&Senarist). (2011). Melancholia [Film]. Danimarka & İsveç & Fransa & Almanya: Zentropa, Memphis, Zenropa International Sweden.
• Williams, R. (Tarihsiz). End of Creation and Catastrophism in Film Stories? www.assembla.com
• Žižek, S. (2012). Kıyametin Versiyonları (M. Budak, Çev.). İstanbul: Encore.