ON THE NARRATIVE STRUCTURES AND RELATIONS WITH TRADITION IN SENSİZ YAŞAYAMAM (I CANNOT LIVE WITHOUT YOU) AND SEVMEK ZAMANI (TIME TO LOVE)

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 449 - 477, 12.10.2022

Derviş Zaimağaoğlu

Öz

The article examines two of Metin Erksan’s films, Sevmek Zamanı (Time to love) and Sensiz Yaşayamam (I cannot live without you), with regard to their relationship with tradition and their efforts to try different, alternative things outside of classical cinema. The article begins by examining the films in terms of their relations with classical cinema. It seeks to identify the points where they differ from classical narration, if any, and thus to understand their possible ties with a non-classical cinematic understanding. It then tries to identify ties with tradition in the films and to assess whether, if the films’ structures differ from classical narrative, they allow alternative readings. The study also seeks to understand whether departures from the classical style in these films may form part of a pattern, and whether this pattern (especially for Sevmek Zamanı) can create an alternative structure or way of drawing upon tradition. At the heart of these questions is the hope that opening new lines of academic inquiry and broadening our understanding of existing works will help clarify the origin and structure of a cinematic understanding based on local, traditional, historical sources. However, the study concludes that while Metin Erksan’s films are relatively removed from the classical style and neorealist influences, their departures from the classical style do not seem to form a pattern, and the films are reluctant to recompose structure and tradition. They are therefore poorly suited to creating alternative or fresh structures and to deepening approaches based on traditional sources.

Anahtar Kelimeler

classic, tradition, alternative narrative, character, plot

SENSİZ YAŞAYAMAM VE SEVMEK ZAMANI FİLMLERİNİN ANLATI YAPILARI VE GELENEKLE İLİŞKİLERİ ÜZERİNE

Öz

Makale Metin Erksan’ın gelenekten yararlanma veya klasik sinemanın dışında farklı denemeler yapma amacı taşıdığı ileri sürülebilecek iki filmine odaklanıyor. Erksan’ın Sevmek Zamanı ile Sensiz Yaşayamam filmlerini klasik sinema ile olan ilişkileri bakımından incelemeye çalışmak ve eğer varsa klasik anlatımdan ayrıldıkları noktaları tespite girişmek, bu sayede klasik dışı bir sinema anlayışı ile olan muhtemel bağlarını anlamaya çalışmak yazının ilk aşamasındaki amaçtır. Daha sonra filmlerin gelenekle kurulabilecek bağlarının mevcudiyetine bakılmış, ardından klasik anlatımdan ayrıldıkları ölçüde başka okumalara imkân verip vermedikleri tartışılmıştır. Bunun yanı sıra, filmlerin klasik stilden ayrılma biçimlerinin bir örüntü oluşturup oluşturmadıkları incelenmiş ve bu açıdan bir örüntü inşa edilemeyeceği sonucuna varılmıştır. Bahsedilen filmlerin klasik biçimden ayrılma konusunda aralarında ortak bir yapı varsa, ortak örüntünün (özellikle Sevmek Zamanı için) bir alternatif yapı veya gelenekten yararlanma biçimi oluşturup oluşturamayacağı da çalışmanın ilgi alanı içindedir. Böylesi soruların ortaya atılmasının veya varolan soruların çeşitlendirilip zenginleştirilmesinin, sadece alternatif arayışları değil, yerel kaynaklardan beslenen bir sinema anlayışının kökeninin ve yapısının berraklaştırılmasını sağlayacağı umudu çalışmanın temelinde yer almaktadır. Ancak çalışmada Metin Erksan’ın klasik stile ve neorealist etkilere göreli olarak mesafeli duran Sevmek Zamanı ve Sensiz Yaşayamam gibi yapıtlarının alternatif okumalara daha fazla elverecek diri veriler sunamayabileceği izlenimine varılmıştır. Bu durum onların yapı ile oynama potansiyeli olan eserler diye nitelendirilmelerini ve gelenekten yararlanarak derinleşmelerini bir ölçüde engelleyebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

klasik, gelenek, alternatif anlatım, karakter, olay örgüsü

Kaynakça

• Dancyger, Ken, Jeff Rush. Alternative Scriptwriting: Beyond the Hollywood Formula. Burlington, MA: Focal Press, 1995.
• Erksan, Metin. ‘İkinci Bir Susuz Yaz.’ Cumhuriyet, 23 Eylül 1968.
• Erten, Yavuz. Karanlık Odadaki Suretler. İstanbul: Goa, 2010.
• Holbrook, Victoria Rowe. Aşkın Okunmaz Kıyıları: Türk Modernitesi ve Mistik Romans. İstanbul: İletişim, 1998.
• Lucey, Paul. Story Sense: Writing Story and Script for Feature Films and Television. New York, NY: McGraw-Hill, 1996.
• Melanie, Klein. Haset ve Şükran. çev. Orhan Koçak ve Yavuz Erten. İstanbul: Metis, 2011.
• Refiğ, Halit. Ulusal Sinema Kavgası. İstanbul: Hareket, 1971.
• Tunalı, Dilek. Batı’dan Doğu’ya, Hollywood’dan Yeşilçam’a Melodram. Ankara: Aşina Kitaplar, 2006.