2010 SONRASI TÜRKİYE SİNEMASINDA ERİL ŞİDDETİN TEMSİLLERİ

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 239 - 271, 23.11.2023

Eren Yüksel

https://doi.org/10.32001/sinecine.1292038

Öz

Öz
Bu çalışmada erkeklerin bireysel ya da grup olarak performe ettikleri ya da maruz kaldıkları şiddetin hegemonik erkekliğe ilişkin pratiklerin ve değerlerin inşasındaki rolünü araştırmak üzere sinemada kullanılan temsil pratiklerine odaklanılmaktadır. Çalışmada 2010 sonrası Türkiye sinemasında erkeklik-şiddet ilişkisinin farklı görünümleri, örneklem olarak seçilen Güzel Günler Göreceğiz (Hasan Tolga Pulat, 2011), Dağ 2 (Alper Çağlar, 2016), Damat Koğuşu (İlker Savaşkurt, 2017), Kardeşler (Ömür Atay,2018) ve Sıfır Bir (Kadri Beran Taşkın, 2020) filmleri aracılığıyla erkeklik çalışmaları literatürü, özellikle de Kaufman’ın erkekler arası şiddet, erkeğin kadına yönelik şiddeti ve erkeğin kendine yönelik şiddeti biçimindeki üçlü sınıflandırması temel alınarak araştırılmaktadır. Türkiye sinemasında eril şiddetin nasıl anlatılaştırıldığı, hangi şiddet biçimlerinin meşru görülüp hangilerinin görülmediği tartışılmakta ve bu temsil mekanizmasının farklı erkeklik kimliklerinin inşasıyla, hâkim toplumsal cinsiyet söylemleriyle ve Türkiye’nin geçirdiği toplumsal, siyasal, ekonomik ve kültürel dönüşümlerle ilişkisi ortaya konulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hegemonik erkeklik, Türkiye sineması, eril şiddet, erkeklik krizi

Kaynakça

• Altınay, A. G. & Bora, T. (2003). Ordu, militarizm ve milliyetçilik. T. Bora (Ed.), Modern Türkiye'de siyasi düşünce: Milliyetçilik (s. 140-154). İletişim.
• Barrett, F. J. (2005). The organizational construction of hegemonic masculinity: The case of the US Navy. S.M. Whitehead & F. J. Barrett (Ed.), The masculinities reader (s. 77-99). Polity.
• Bourdieu, P. (2014). Eril tahakküm. (Çev. Bediz Yılmaz). Bağlam.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar, toplum, kişi ve cinsel politika. (Çev. Cem Soydemir). Ayrıntı.
• Connell, R. W. (2002). On hegemonic masculinity and violence: Response to Jefferson and Hall, Theoretical Criminology, 6 (1), 89-99.
• Connell, R. W. & Messerschmidt, J. W. (2005). Hegemonic masculinity: Rethinking the concept. Gender and Society, 19 (6), 829-859.
• Donald, R. R. (2005). Masculinity and machismo in Hollywood's war films. Stephen M. Whitehead & Frank J. Barrett (Ed.), The masculinities reader (s. 170-183). Polity.
• Edwards, T. (2006). Cultures of masculinity. Routledge.
• Enloe, C. (2003). Muzlar, plajlar ve askeri üsler: Feminist bakış açısından uluslararası siyaset. (Çev. Berna Kurt & Ece Aydın). Çitlenbik.
• Flood, M. (2004). Domestic violence. M. Kimmel & A. Aronson (Ed.), Men and masculinities, a social, cultural and historical encyclopedia, volume I: A-J (s. 234-239). ABC-CLIO.
• Flood, M. (2007). Violence, men as victims of. M. Flood, J. K. Gardiner, B. Pease & K. Pringle (Ed.), International encyclopedia of men and masculinities (s. 616-617). Routledge.
• Gilligan, J. (2010). Culture, gender, violence: 'We are not women.' M. S. Kimmel & M. A. Messner (Ed.), Men's lives (s. 551-558). Allyn & Bacon.
• Hearn, J. (1998). The violence of men, how men talk about and how agencies respond to men's violence to women. Sage.
• Hearn, J. & Pringle, K. (2006). Violences. J. Hearn & K. Pringle (Ed.), European perspectives on men and masculinities, national and transnational approaches (s. 149-169). Palgrave Macmillan.
• Hearn, J. (2007). Violence, organisational and collective. M. Flood, J. K. Gardiner, B. Pease & K. Pringle (Ed.), International encyclopedia of men and masculinities (s. 618-621). Routledge.
• hooks, b. (2021). Değişme isteği: Erkekler, erkeklik ve sevgi. (Çev. Zeynep Kutluata). bgst Yayınları.
• Kaufman, M. (1987). The construction of masculinity and the triad of men's violence. M. Kaufman (Ed.), Beyond patriarchy essays by men on pleasure, power, and change (s. 1-29). Oxford University Press.
• Kimmel, M. S. (2013). Homofobi olarak erkeklik: Toplumsal cinsiyet kimliğinin inşasında korku, utanç ve sessizlik. Fe Dergi: Feminist Eleştiri, 5 (2), 92-107.
• Koca, C. & Bulgu, N. (2005). Spor ve toplumsal cinsiyet: Genel bir bakış. Toplum ve Bilim, 103, 163- 184.
• Lipman-Blumen, J. (1976). Toward a homosocial theory of sex roles: An explanation of the sex segregation of social institutions. Signs, 1 (3),15- 31.
• MacInnes, J. (1998). The end of masculinity: The confusion of sexual genesis and sexual difference in modern society. Open University Press.
• Meuser, M. (2004). Homosociality. M. Kimmel & A. Aronson (Ed.), Men and masculinities: A social, cultural, and historical encyclopedia volume I: A-J (s. 396-397). ABC- CLIO.
• Modleski, T. (1991). Feminism without women: Culture and criticism in a "postfeminist age." Routledge.
• Mulvey, L. (2010). Görsel haz ve anlatı sineması (Çev. N. Abisel). S. Büker & Y. G. Topçu (Ed.), Sinema: Tarih-kuram-eleştiri (s. 211-229). Kırmızı Kedi.
• Mutluer, N. (2008). Türkiye'de cinsiyet hallerinin sınırları: 'Namussallaştırma.' Nil Mutluer (Ed.), Cinsiyet halleri (s. 14- 30). Varlık.
• Nagel, J. (2004). Erkeklik ve milliyetçilik: Ulusun inşasında toplumsal cinsiyet ve cinsellik. A. G. Altınay (Ed.), Vatan millet kadınlar (s. 65-101). İletişim.
• Onur, H. & Koyuncu, B. (2004). 'Hegemonik' erkekliğin görünmeyen yüzü: Sosyalizasyon sürecinde erkeklik oluşumları ve krizleri üzerine düşünceler. Toplum ve Bilim, 101, 31- 49.
• Özkazanç, A. (2013). Cinsellik, şiddet ve hukuk, feminist yazılar. Dipnot.
• Özkazanç, A. (2020). Bir musibet: Yeni Türkiye'de erillik, şiddet ve feminist siyaset. Dipnot.
• Öztan, G. G. (2014). Türkiye'de militarizm: Zihniyet, pratik ve propaganda. Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ryan, M. & Kellner, D. (1997). Politik kamera: Çağdaş Hollywood sinemasının ideolojisi ve politikası. (Çev. Elif Özsayar). Ayrıntı.
• Saigol, R. (2004). Militarizasyon, ulus ve toplumsal cinsiyet: Şiddetli çatışma alanları olarak kadın bedenleri. A. G. Altınay (Ed.). Vatan millet kadınlar (s. 227-259). İletişim.
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: imkânsız iktidar: Ailede, piyasada ve sokakta erkekler. Metis.
• Scully, D. (1994). Tecavüz, cinsel şiddeti anlamak. (Çev. Şirin Tekeli & Laleper Aytek). Metis.
• Segal, L. (1992). Ağır çekim, değişen erkeklikler, değişen erkekler. (Çev. Volkan Ersoy). Ayrıntı.
• Selek, P. (2008). Sürüne sürüne erkek olmak. İletişim.
• Sjoberg, L. (2015). Toplumsal cinsiyet, savaş ve çatışma: Savaşın feminist teorisi. (Çev. Onur Aydın). Altın Bilek.
• Smith, P. (1995). Eastwood bound. M. Berger, B. Wallis & S. Watson (Ed.), Constructing masculinity (s. 77-97). Routledge.
• Türk, H. B. (2015). Şiddete meyyalim vallahi dertten: Hegemonik erkeklik ve şiddet. B. Yarar (Ed.). Şiddetin cinsiyetli yüzleri (s. 85-111). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yuval-Davis, N. (2003). Cinsiyet ve millet. (Çev. Ayşin Bektaş). İletişim.
• Žižek, S. (2012). Gıdıklanan özne, politik ontolojinin yok merkezi. (Çev. Şamil Can). Epos.