Film Anlatısında Gülerken Düşünmek

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 16, 379 - 394, 29.12.2023

Berceste Gülçin Özdemir

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.1252321

Cited By: 1

Öz

Çalışma, Henri Bergson’un Gülme: Gülüncün Anlamı Üzerine Deneme (1900) adlı eserini temel alarak, Bergson’un gülmenin felsefesine dair söylemlerinden hareketle, Aile Arasında (Ozan Açıktan, 2017) filminde izleyicinin kahkahalarına sebep olan gülme ediminin içindeki sosyal teoriyi toplumsal düzenin eril kodları bağlamında tartışmaya açmaktadır. Sosyal teorinin, toplumsal işlevi, izleyicilerin gülerken düşünme sürecine dahil olduklarının göstergelerini sunmaktadır. Bu bağlamda, gülme edimi içinde var olan felsefi izleğin toplumsal düzenin eril kurallarını tekrar düşündürme sistematiği önem arz etmektedir. Aile Arasında filminde odakta yer alan düğün konusu ise, Mikhail Bakhtin’in Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar (1986) adlı eserinde detaylandırarak felsefi sorgulamalara olanak veren karnavalesk kavramının içeriğini hatırlatmaktadır. Karnaval halinin sinemada anlamlandırılmasının örneğini sunan düğün mekanı, toplumsal çatışma öğelerinin, toplumsal düzenin egemen eril tahakkümle birlikte sunduğu kısıtlamaları göstermektedir. Çalışmada, karakterlerin izleyiciye sunumu ise, olaylardaki absürt ve ironik durumları, karakterler arası diyaloglarda toplumsal düzenin kalıplaşmış yargılarını alaşağı eden söylemleri ve gülme ediminin içinde var olan toplumsal çatışma düşüncesinin gülmenin felsefesiyle birlikte düşünülmesinin önünü açmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gülmek,, Karnavalesk,, Sosyal Teori,, İroni,, Henri Bergson,, Film felsefesi

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Bakhtin, M. (2001). Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar. (Çev.). S. Irzık. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bergson, H. (2019). Gülme-Gülüncün Anlamı Üzerine Deneme. (Çev.). Çetinkasap, D. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Critchley, S. (2020). Mizah Üzerine. (Çev.). S. Sam. İstanbul: Monokl Yayınları.
• Descartes, R. (2013). Ruhun İhtirasları. (Çev.). M. Özdil. İstanbul: Sayfa Yayınları.
• Demiriş, B. (2007). ‘’Terentius’un Adelphi Komedyası ve Dönemindeki Güncelliği’’ Navisalvia Sina Kabaağaç’ı Anma Toplantısı 2005, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, pp. 64- 73.
• Eagleton, T. (2020). Mizah. (Çev.). M. Pekdemir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fenoglio, I., Georgeon, F. (2000). Doğu’da Mizah. (Çev.). A. Berktay. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Jacoby, R. (1996). Belleğini Yitiren Toplum: Adler’den Laing’e Konformist Psikolojinin Eleştirisi. (Çev.). H. Atalay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Jankélévitch, V. (2020). İroni. (Çev.). Y. Çetin. İstanbul: Metis Yayınları.
• Koestler, A. (1997). Mizah Yaratma Eylemi. (Çev.). Kabakçıoğlu, S., Kabakçıoğlu, Ö., İstanbul: İris Yayıncılık. Morreal, J. (1997). Gülmeyi Ciddiye Almak. (Çev.). K., Aysevener, Ş. Soyer, İstanbul: İris Yayınları.
• Özbayoğlu, E. (2007). ‘’Felsefe ile Komedya Arasında Epikharmos’’, Navisalvia Sina Kabaağaç’ı Anma Toplantısı 2005, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, pp. 14- 23.
• Öztürk, S. (2020). ‘’Yeşilçam Sinemasında Felsefeyi Aramak’’, SineFilozofi Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 10, pp. 764- 768. Parvulescu, A. (2017). Gülme: Bir tutkuya Dair Notlar. (Çev.). M. Doğan. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Pye, D. (2003). The Western, Genre and Movies. (Ed.). B. K. Grant. In Film Genre Reader III.USA: University of Texas Press, pp. 203- 218. Smadja, E. (2013). Gülmek. (Çev.). S. N. Arım. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Stam, R. (2021). Yıkıcı Film: Medya Estetiğinde Anahtar Sözcükler. (Çev.). O. Orhangazi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tunç, M. Ş. (2019). Gülmek Nedir ve Kime Gülüyoruz? (Ed.). C. Solak. İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Zupančič, A. (2011). Komedi: Sonsuzun Fiziği. (Çev.). T. Birkan. İstanbul: Metis Yayınları. Film Künyesi:
• Akpınar, N. (Yapımcı), & Açıktan, O. (Yönetmen), (2017). Aile Arasında, [Sinema Filmi]. Türkiye: BKM Yapım Şirketi, Mars Dağıtım.