SOSYOLOJİ TEORİLERİNE AKTÖRLER-FAKTÖRLER BAĞLAMINDA BİR BAKIŞ DENEMESİ

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 17 - 28, 15.05.2017

Fatih Aman

https://doi.org/10.30561/sinopusd.269153

Cited By: 1

Öz

Toplum araştırmaları
‘söz konusu toplumsa hiçbir şey göründüğü gibi değildir’ kabulüyle başlar ve
‘öyleyse neler oluyor?’ sorusunun cevabı olarak toplumun katmanlarını işaret
eder. Ekonomi, rasyonalizasyon, işbölümü, teknoloji… gibi temel
katmanlar sosyologlarca
belirlenmiştir ve bu katmanların insanlar tarafından mı kullanıldığı yoksa o
katmanların mı insanları kullandığı sorusuna verilen cevap sosyoloji
teorilerini şekillendirmiştir. Bir başka deyişle ‘toplumda etkin aktör bireyler
midir yoksa toplum, temel katmanlar olan faktörlerin etkisinde midir?’ Bu
bağlamda aktörlerle faktörler arasındaki ayırım sosyoloji akımlarını kökten
ikiye bölmektedir: Bir tarafta aktör olan bireyler diğer tarafta faktörlerin
etkisindeki bireyler. Makalede, temel bazı sosyoloji teorileri (Fonksiyonalizm,
Çatışmacılık, Sembolik etkileşimcilik ve Fenomenoloji) genel olarak tanıtılacak
ve aktörler-faktörler bağlamında yerleri tespit edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Sosyoloji, Teori, Aktörler, Faktörler

Kaynakça

• Abercrombie, N. vd., Phenomenological Sociology, The Penguin Dictionary of Sociology, London, 1988.
• Abrahamson, Mark, İşlevselcilik, Çev.: Nilgün Çelebi, Konya: Toplum Kitabevi, 1990.
• Berger, Peter - Luckman, Thomas, The Social Consruction of Reality, Doubleday, New York, 1966.
• Blumer, Herbert, Symbolic İnteractionism: Persrective and Method, New Jersey: Prentice-Hall İnc., Englewood Cliffs, 1969.
• Canatan, Kadir, İslam Sosyolojisi, Beyan Yay., İstanbul, 2005.
• Coleman, James, Foundations of Social Theory, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, 1990.
• Çiftçi, Adil, Sosyolojiye Giriş: Ya da Bir Özgürlük Tarzına Çağrı, Ankara, 2012.
• Davis, Kingsley, The Myth of Functional Analysis As a Special Method in Sociology and Antropology, American Sociology Rewiev, Vol.24, December 1957.
• Garfinkel, Harold, Studies in Ethnomethodology, Englewood Cliffs, New Jersey, 1967.
• Haviland, William A. ve diğerleri, Kültürel Antropoloji, Çev. İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu, Kaknüs Yay., İstanbul, 2008.
• Homans, George, Social Behavior:Its Elemantary Forms, Harcourt Brace and World, New York, 1961.
• Kızılçelik, Sezgin, Sosyoloji Teorileri, Emre Yay., Konya, 1994.
• Marshall, Gordon, Sosyoloji Sözlüğü, Çev. Osman Akınhay-Derya Kömürcü, Bilim-Sanat Yay., Ankara, 1999.
• Marx, Karl - Engels, Friedrich, The Commünist Manifesto, Penguin Books, Harmondworth, 1967.
• Mead, George Herbert, Mind, Self and Society, University of Chicago Press, Chicago, 1934.
• Paloma, Margaret M., Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev. Hayriye Erbaş, Eos Yay., Ankara, 2007.
• Parsons, Talcott, The Social System, The Free Press, New York, 1951.
• Soloman, Robert C., From Rationalism to Existantialism, Harper and Row, London, 1972.
• Theodorson, George A. - Theodorson, Achilles S., A Modern Dictionary of Sociology, Thomas Y. Crowell Co., New York, 1969.
• Wallace, Ruth A. - Wolf, Alison, Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev. Rami Ayas-Leyla Elburuz, Punto Yay., İzmir, 2004.