Migration, Citizenship and Social Inequalities: An Analysis of Sasa Stanišić's Novel of Origin

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 991 - 1021

Evşen Altun Aslan

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1633811

Öz

Since the beginning of the spread of human mobility, individuals have been migrating to a different country from the state they are a citizen of, either compulsorily or voluntarily. In this context, these transnational mobilities bring about many changes for individuals. These changes can occur in two different ways; objective and subjective. Objective consequences are related to changes in the legal bond established between the individual and the state, while subjective consequences are related to changes in belonging, responsibilities and social positions. Pierre Bourdieu states that the positioning of individuals in social space is shaped according to the intensity of their economic, cultural, social and symbolic capital and that the differentiation in the intensity of these capitals is the source of social inequalities. However, citizenship status, which is one of the objective outcomes of migration, emerges as an important factor affecting the social positioning of individuals. On this line, in this axis, the study problematizes the role of citizenship status in the construction of the social positioning of migrant individuals and aims to discuss the role of citizenship status in the reproduction of inequalities in the social sphere through its interaction with other forms of capital and its role in the reproduction of inequalities in the social sphere in the global world where migration is widespread. In this regard, the study tries to provide a different perspective to the studies in the field by revealing the context between citizenship status and social inequalities. Using Pierre Bourdieu's concept of capital, the data source of the study is the novel Origin (Herkunft) written by Saša Stanišić. In the article, in which document analysis, one of the qualitative research methods, is used, the narratives of a family who had to leave their country due to war, regarding their immigration experiences are analyzed with the technique of descriptive analysis.

Anahtar Kelimeler

Citizenship , Asylum , Social Inequalities , Capital.

Göç, Yurttaşlık ve Toplumsal Eşitsizlikler: SAŠA STANİŠİĆ'in Köken Romanı Ekseninde Bir Analiz

Öz

İnsan hareketliliğinin yaygınlaşmaya başladığı tarihten bugüne uzanan bir sürede bireyler zorunlu veya rızaya bağlı olarak yurttaşı oldukları devletten farklı bir ülkeye göç etmektedirler. Bu bağlamda yaşanan bu ulusötesi hareketlilikler bireyler için pek çok değişikliği de beraberinde getirmektedir. Bu değişiklikler nesnel ve öznel olmak üzere iki farklı biçimde ortaya çıkabilir. Nesnel sonuçlar, birey ve devlet arasında kurulan hukuki bağın değişikliği iken öznel sonuçlar ise aidiyet ve sorumluluklar ile toplumsal konumların değişmesi ile ilgilidir. Pierre Bourdieu bireylerin toplumsal uzamdaki konumlanışlarının sahip oldukları ekonomik, kültürel, toplumsal ve simgesel sermayenin yoğunluğuna göre şekillendiğini belirtmektedir. İşte bu sermaye yoğunlukları arasındaki farklılar da toplumsal eşitsizlikleri ortaya çıkarmaktadır. Göçün nesnel sonuçlarından biri olan yurttaşlık statüsüne sahip olup olmamak da son yıllarda özellikle göç eden bireylerin toplumsal konumlanışlarının yeniden inşasında önemli bir etken haline gelmektedir. Bu eksende çalışma, göç eden bireylerin toplumsal konumlanışlarının inşasında yurttaşlık statüsünün rolünü sorunsallaştırmakta ve yurttaşlık statüsünün sadece hukuki bir statü olmanın ötesinde, göçlerin yaygınlaştığı küresel dünyada bireyin toplumsal alanda konumlanışlarını belirlediğini ve diğer sermaye türleri ile etkileşimi üzerinden toplumsal alandaki eşitsizliklerin yeniden üretimindeki rolünü tartışmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda çalışma yurttaşlık statüsü ile toplumsal eşitsizlikler arasındaki bağlamı ortaya koyarak alandaki çalışmalara farklı bir perspektif kazandırmaya çalışmaktadır. Pierre Bourdieu’nün sermaye kavramını kullanan çalışmanın veri kaynağı Saša Stanišić tarafından kaleme alınan Köken (Herkunft) romanıdır. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizinin kullanıldığı çalışmada savaş nedeniyle ülkesini terk etmek durumunda kalmış bir ailenin göçmenlik deneyimlerine ilişkin anlatıları betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yurttaşlık , Sığınmacı , Toplumsal Eşitsizlikler , Sermaye

Etik Beyan

İngilizce metinde kolay okunurluğu sağlamak ve dilin güzelleştirilmesi için yapay zeka uygulamalarından yararlanılmıştır.

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2015). Avrupa’da Geçici Koruma Rejimi Örnekleri. Araştırma ve Politika Serisi 30, Ankara.
• Akyol, E. (2021). Vatandaşlığın Kazanılması, Küreselleşme ve Uluslararası Göç Üzerinden Bir Değerlendirme. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 495-526. https://doi.org/10.33399/biibfad.932644
• Alpan, B. (2016). Kimlik ve Vatandaşlık Tartışmaları. F. Acar ve H. F. Uslu (Ed.). Siyaset Sosyolojisi (s. 273-291). İstanbul: Dipnot Yayınları.
• Altun Aslan, E. (2020). Toplumsal Statü ve Okul Seçimleri: Kültürel Sermaye Yatırımı Olarak Özel Okullar. Alternatif Politika, 12 (2), 382-423.
• Azarkan, E. (2011). Slovenya, Hırvatistan ve Bosna’nın Bağımsızlık Mücadeleleri ve Yugoslavya’nın Dağılışı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (2), 52-91.
• Barutciski, M. (1994). EU States and the Refugee Crisis in the Former the Yugoslavia, Refuge: Canada’s Journal on Refugees, 14(3), 32-36.
• Bauder, H. (2008). Citizenship as Capital: The Distinction of Migrant Labor. Alternatives 33, 315-333. Bhandari, H. ve Yasunobu, K. (2009). What is Social Capital? A Comprehensive Review of the Concept, Asian Journal of Social Science, 37 (3), 480-510.
• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (1998), Sığınma ve Mülteci Konularındaki Uluslararası Belgeler ve Hukuki Metinler, Ankara: Damla Matbaası.
• Birleşmiş Milletler (1948). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. 11.01.2025 tarihinde chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://multeci.org.tr/wp-content/uploads/2021/07/Insan-Haklari-Beyannamesi-1.pdf adresinden alındı.
• Boccagni, P., Vargas-Silva, C. (2021). Feeling at Home Across Time and Place: A Study of Ecuadorians in three European Cities. Population, Space and Place 27(6), 1-13. https://doi. org/10.1002/psp.2431
• Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital, Ed. John Richardson. Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241-258). New York, Greenwood.
• Bourdieu, P. ve Wacquant L. (2014). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar. Çev. Nazlı Ökten. 7. Baskı İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım. Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. Çev. Ayşe Günce Berkkurt ve Derya Fırat Şannan. Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Cederberg, M. (2017). Social Class and International Migration: Female Migrants’ Narratives of Social Mobility and Social Status, Migration Studies, 5 (2), 149-167.
• Creswell, J.W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Çev. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çelik, F. E. (2023). Göç ve Vatandaşlık İlişkisinde Ulus-Ötesi Bir Formülasyon Olarak Jus Nexi Esasi ve İşlevselliği. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi (53), 363-396.
• Demir, H. (2013). Federalizm-Üniterizm İkileminde Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı’nda Siyasal Yaşam (1918-1929). Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2(2), 91-114.
• Ellermann, A. (2020). Discrimination in Migration and Citizenship. Journal of Ethnic and Migration Studies 46 (12), 2463-2479. doi:10.1080/1369183X.2018.1561053.
• Ennes M. A. (2020). Bourdieu and the ‘Migrant-Body’: Embodiment in the Migratory Context, Revista Brasileira de Sociologia, 8 (19), 26-58.
• Erel, U. (2010). Migrating Cultural Capital: Bourdieu in Migration Studies. Sociology, 44(4), 642-660.
• Erel, U., ve Ryan, L. (2019). Migrant Capitals: Proposing a Multi-Level Spatio-TemporalAnalytical Framework. Sociology 53(2), 246-263. https://doi.org/10.1177/003803851878529
• Faist, T. (2016). Cross-Border Migration and Social Inequalities. Annual Review of Sociology (42), 323-346.
• Ganiyeva, S. (2014). Türk ve Rusya Federasyonu Hukukunda Mülteci ve Sığınmacı Kavramları Arasındaki Ayrım. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16(2), 45-82.
• Garip F. (2008). Social Capital and Migration: How Do Similar Resources Lead to Divergent Outcomes? Demography, 45(3), 591-617.
• Göker, E. (2014). Ekonomik İndirgemeci mi Dediniz?. Güney Çeğin, Emrah Göker, Alim Arlı ve Ümit Tatlıcan, Ocak ve Zanaat (s. 277-302). 3. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları
• Göztepe, E. (2003). Yurttaşlığın Kamusal ve Ulusüstü Boyutu: Avrupa Yurttaşlığı ve Göçmen Forumu Örnekleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(4), 229-248).
• Güllüpınar, F. (2012), Eşitsizlik ve Toplumsal Tabakalaşma Açısından Vatandaşlık Üzerine Sosyolojik Bir Analiz, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 67(1), 81-109.
• Güllüpınar, F. (2014). Almanya’da Göçmen Politikaları ve Türkiyeli Göçmenlerin Trajedisi: Yurttaşlık, Haklar ve Eşitsizlikler Üzerine. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 1-16. https://doi.org/10.18037/ausbd.37339
• Gündoğdu, Y. (2004). Avrupa Birliği Yurttaşlığı, Avrupa Kimliği Sorununa Çözüm Oluşturabilir mi?, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 3(2), 11-27.
• Güngör, M., ve Açıkyer, M. (2023). Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyelilerin Sosyal Uyum ve T.C. Vatandaşlığına İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi: Mersin Örneği. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 7(1), 180-194. https://doi.org/10.38015/sbyy.1310538
• Grønseth, A.S. ve Thorshaug, R.Ø., (2022). Struggling For Home Where Home Is Not Meant To Be. Journal Global of Historical Anthropology. 92, 15-30. https://doi.org/10.3167/ fcl.2022.920102.
• Haas, H. (2010) The Internal Dynamics of Migration Processes: A Theoretical Inquiry, Journal of Ethnic and Migration Studies, 36(10), 1587-1617.
• Hua, Z. ve Wei, L. (2016). “Where Are You Really From?”: Nationality and Ethnicity Talk (NET) in Everyday Interactions. Applied Linguistics Review, 7(4), 449-470. https://doi.org/10.1515/applirev-2016-0020