YAPILANDIRMACI EĞİTİM PERSPEKTİFİYLE DESCARTES'İN "AKLIN YÖNETİMİ İÇİN KURALLAR" ESERİNİN EĞİTİMSEL DEĞERİNİN ANALİZİ

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 1241 - 1267

Murat Öztürk

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1749889

Öz

Öz
Bu çalışmada, Descartes’ın ‘Aklın Yönetimi İçin Kurallar’ adlı eserinde, aklın doğru ve sağlam yargılara ulaşacak şekilde yönetilmesi için belirlediği kurallar incelenmiştir. Yapılan inceleme, Descartes'ın ilkeleri ile yapılandırmacı eğitimin temel prensipleri arasında dikkate değer paralellikler ortaya koymaktadır. Bu benzerliklerin en belirgini, yürütülecek çalışmaların nihai amacına ilişkin ortak vizyondur. Her iki yaklaşım da eğitimin hedefini, öğrenciyi olası durumlar hakkında bilgilendirmek veya genel kabul görmüş yargıları aktarmak yerine, bireyin karşılaştığı her durumu doğru değerlendirip sağlam yargılara varmasını sağlayacak bilişsel yapılarını geliştirmek olarak tanımlamaktadır. Bu bağlamda, hazır yargıların aktarılmasının, bireyin kendi yargı gücünü artırmadığı, aksine köreltebileceği görüşü her iki felsefede de ortaktır. Bunun temel nedeni, bir becerinin ancak o beceriyi kullanacak kişi tarafından aktif olarak ve tekrar tekrar uygulanmasıyla geliştirilebileceği ilkesidir. Yapılandırmacı eğitimin "öğrenci merkezli" olarak tanımlanması ile Descartes’ın, "Platon'un ve Aristoteles'in bütün akıl yürütmelerine hâkim olsak da filozof ola-mayız" şeklindeki ifadesi, tam da bu bireysel ve aktif katılım zorunluluğuna işaret etmektedir. Bir diğer önemli paralellik, zihinsel becerilerin veya işlemsel yapıların ancak bol ve tutarlı deneyimlerle geliştirilebileceği fikridir. Bu nedenle, her iki anlayış da bu becerilerin inşası için öncelikle basit, kesin ve açık olgulara yönelinmesi gerektiğini; bu temel yetkinliklerde ustalık kazanılmadan karmaşık konularla meşgul olunmaması gerektiğini kuvvetle vurgulamaktadır. Eğitimde "basitten karmaşığa" ilkesi olarak bilinen bu yaklaşımın sıklıkla ihmal edildiği ve bu durumun, tutarlı zihinsel yapıların oluşumunu geciktirdiği belirtilmektedir. Nitekim karmaşık konularla doğrudan ilgilenmek, entelektüel bir beceri gösterisi olarak daha cazip görünse de, asıl gereken, bu temel becerilerin basit olgular üzerinde akıcı bir şekilde uygulanıncaya kadar tekrar edilmesidir. Ancak bu şekilde, birçok basit unsurun birleşiminden oluşan karmaşık olgular arasındaki ilişkiler bütüncül bir şekilde kavranabilir ve daha isabetli yargılara ulaşılabilir. Sonuç olarak, üst düzey düşünme becerilerini geliştirmeyi hedefleyen çağdaş eğitim yaklaşımlarının, yaklaşık dört yüzyıl önce aynı amacı taşıyan Descartes gibi bir düşünürün belirlediği evrensel ilkelere kulak vermesi, eğitim uygulamalarının felsefi zeminini güçlendirmesi açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Descartes , Yapılandırmacı Eğitim , Eğitim Felsefesi , Aklın Yönetimi İçin Kurallar , İşlemsel Yapılar

An Analysis of the Educational Value of Descartes's "Rules for the Direction of the Mind" From A Constructivist Education Perspective

Öz

Abstract
This study examines the rules Descartes established in his work, 'Rules for the Direction of the Mind,' for directing the mind to arrive at sound and true judgments. The analysis reveals notable parallels between Descartes's principles and the fundamental tenets of constructivist education. The most significant of these similarities is the shared vision for the ultimate aim of intellectual endeavors. Both approaches define the purpose of education not as informing the student about potential situations or teaching generally accepted judgments, but as developing the individual's cognitive structures to enable them to accurately evaluate and form sound judgments about any situation they encounter. In this context, the view that transmitting ready-made judgments does not enhance but rather may diminish an individual's own power of judgment is common to both philosophies. The primary reason for this is the principle that a skill can only be developed through its active and repeated use by the person seeking to develop it. The characterization of constructivist education as "student-centered" and Descartes's statement that " We would not become philosophers even if we had read all the reasonings of Plato and Aristotle." both point to this necessity for individual and active participation. Another important parallel is the idea that mental skills or operational structures can only be developed through abundant and consistent experience. Therefore, both frameworks strongly emphasize the need to first focus on simple, certain, and clear facts for the development of these skills, and to avoid engaging with complex matters until mastery in these basic competencies is achieved. It is noted that this approach, known in education as the "from simple to complex" principle, is often neglected, which in turn delays the formation of coherent mental structures. Indeed, while engaging directly with more complex subjects may be more appealing as an intellectual display of skill, what is truly required is the repetition of these basic skills on simple matters until they can be applied fluently. Only in this way can the relationships within complex phenomena, which are combinations of many simple elements, be grasped holistically, leading to more accurate judgments. Consequently, it is important for contemporary educational approaches aiming to develop higher-order thinking skills to heed the universal principles established nearly four centuries ago by a philosopher like Descartes, who shared the same objective, as this can strengthen the philosophical foundation of educational practices.

Anahtar Kelimeler

Descartes , Constructivist Education , Philosophy of Education , Rules for the Direction of the Mind , Operational Structures

Kaynakça

• Applefield, J. M., Huber, R., & Moallem, M. (2000). Constructivism in theory and practice: Toward a better understanding. The High School Journal, 84(2), 35–53.
• Aristoteles. (1996). Metafizik [Metaphysics] (A. Arslan, Trans.). Sosyal.
• Baki, A., & Bell, A. (1997). Orta öğretim matematik öğretimi [Secondary school mathematics teaching] (Vol. 1). Yükseköğretim Kurulu (YÖK).
• Brooks, J. G., & Brooks, M. G. (1993). In search of understanding: The case for constructivist classrooms. Association for Supervision and Curriculum Development.
• Caine, R. N., & Caine, G. (2002). Beyin temelli öğrenme [Making connections: Teaching and the human brain] (G. Ülgen, O. Turgut, H. Ergen & O. Y. Uğur, Trans.). Nobel.
• Defhlefs, T. M. (2002). Relationship of constructivist learning environment to student attitudes and achievement in high school mathematics and science [Unpublished doctoral dissertation]. University of Nebraska.
• Descartes, R. (2019). Akıl yönetimi için kurallar [Rules for the direction of the mind] (M. S. Cüce, Trans.). Say. Dewey, J. (1998). Deneyim ve eğitim [Experience and education] (S. Akşin, Trans.). Say.
• Erdem, E. (2001). Program geliştirmede yapılandırmacılık yaklaşımı [Constructivist approach in curriculum development] [Unpublished master's thesis]. Hacettepe University.
• Fosnot, C. T. (Ed.). (2007). Oluşturmacılık: Teori, perspektifler ve uygulama [Constructivism: Theory, perspectives, and practice] (S. Durmuş, Trans.). Nobel.
• Fox, R. (2001). Constructivism examined. Oxford Review of Education, 27(1), 23–35. https://doi.org/10.1080/03054980020031122
• Garrod, R., & Marr, A. (Eds.). (2021). Descartes and the ingenium: The embodied soul in Cartesianism. Oxford University.
• Gray, A. (1997). Constructivist teaching and learning. SSTA Research Centre Report, 97-07.
• Jonassen, D. H. (1999). Designing constructivist learning environments. In C. M. Reigeluth (Ed.), Instructional-design theories and models: A new paradigm of instructional theory (pp. 215–239). Lawrence Erlbaum Associates.
• Karadağ, E., Deniz, S., Korkmaz, T., & Deniz, G. (2008). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı: Sınıf öğretmenleri görüşleri kapsamında bir araştırma [Constructivist learning approach: A research on primary school teachers' views]. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 383–402.
• Kılıç, G. B. (2001). Oluşturmacı fen öğretimi [Constructivist science teaching]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(1), 7–22.
• Koç, G., & Demirel, M. (2008). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının duyuşsal ve bilişsel öğrenme ürünlerine etkisi [The effect of constructivist learning approach on affective and cognitive learning outcomes]. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 629–661.
• Marlowe, B. A., & Page, M. L. (2005). Creating and sustaining the constructivist classroom: Forging a way back to the future. Corwin Press.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve öğretme [Learning and teaching]. Pegem A.
• Palabıyık, M. H. (2004). Bilim ve eğitim paradigmamız üzerine [On our paradigm of science and education]. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 327–337.
• Piaget, J. (1984). Genetik epistemoloji [Genetic epistemology] (A. Cengizkan, Trans.). Birey ve Toplum. Platon. (1986). Diyaloglar [Dialogues] (M. Gökberk, Trans.). Remzi Kitabevi.
• Richardson, V. (2003). Constructivist pedagogy. Teachers College Record, 105(9), 1623–1640. https://doi.org/10.1111/j.1467-9620.2003.00303.x
• Rousseau, J. J. (2009). Emile ya da eğitim üzerine [Emile, or on education] (İ. Yergüz, Trans.). Say.
• Saban, A. (2000). Öğrenme ve öğretme süreci [The learning and teaching process]. Nobel.
• Şahin, A. (2001). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dinleme becerisi farkındalıklarının sosyo-ekonomik düzeye göre incelenmesi [A study on 6th grade students’ self-awareness on listening skills according to their socio-economic level]. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 178–188.
• Şaşan, H. H. (2002). Yapılandırmacı öğrenme [Constructivist learning]. Yaşadıkça Eğitim, 74, 49–53.
• Tezci, E., & Gürol, A. (2003). Oluşturmacı öğretim tasarımı ve yaratıcılık [Constructivist instructional design and creativity]. The Turkish Online Journal of Educational Technology (TOJET), 2(1). http://www.tojet.net/articles/v2i1/218.pdf
• Ünal, G., & Akpınar, E. (2006). To what extent science teachers are constructivist in their classrooms. Journal of Baltic Science Education, 5(2), 40–50.
• Von Glasersfeld, E. (1995). Radical constructivism: A way of knowing and learning. The Falmer.
• Wood, E. (2007). Reconceptualising child-centred education: Contemporary directions in policy, theory and practice in early childhood. Forum, 49(1-2), 119–133. https://doi.org/10.2304/forum.2007.49.1.119
• Yanpar, T. (2006). Etkili ve anlamlı öğrenme için kuramsal yaklaşımlar ve yapılandırmacılık [Theoretical approaches and constructivism for effective and meaningful learning]. In C. Öztürk (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi [Life studies and social studies teaching] (pp. 85–109). Pegem A.
• Yaşar, Ş. (1998). Yapısalcı kuram ve öğrenme-öğretme süreci [Constructivist theory and the learning-teaching process]. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1-2), 68–75.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in the social sciences]. Seçkin.