İslam Hukukunda İddet

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 8, 161 - 190, 01.12.2013

Fatih Karataş

Öz

Boşanma, boşanan taraflara hukukî olarak birtakım haklar sağlamakta ve görevler getirmektedir. Boşanmanın sonuçlarından en önemlisi iddet bekleme görevidir. Evliliğin sona ermesi halinde kadının başka biriyle evlenmeden önce beklemesi gereken süre, İslam hukukunda iddet adıyla incelenmiştir. Hemen bütün hukuk sistemlerinin kabul ettiği ve çoğu toplumda var olan iddet, evliliği sona eren kadının ilk ve en önemli dinî ve hukukî görevidir. Bu görev yerine getirildiği takdirde boşanan taraflar, onların yakınları ve toplum adına birçok maslahat elde edilecektir. Şu var ki günümüzde bazı çevrelerce iddet olgusuna yeteri kadar önem verilmemektedir. Evliliğin sona ermesiyle, kadının hamile olmadığı tıbben ispatlanarak, iddet beklemenin gerekli olmadığı ileri sürülmekte; önceki evliliğin sona ermesiyle birlikte iddet beklemeksizin ikinci bir evliliğin yapıldığı görülmektedir. Bunun yanı sıra kadın, boşanmayla birlikte derhal eşinin evini terk edebilmektedir. Bu makale, iddet olgusunun önemine vurgu yapmayı, gerekli yerlerde medenî hukukumuzla da mukayese yaparak, konuyla ilgili genel bilgi vermeyi hedeflemektedir. Ayrıca çalışmada toplumda görülebilen bu tür uygulamaların İslam dini ve hukuku açısından uygun olmadığına dikkat çekilecektir

Anahtar Kelimeler

İddet, boşanma, evlenme, ric’i talak, bain talak

Kaynakça

• Abdulhamit, Muhammed Muhyiddin, Ahvâluş-Şahsiyye fiş-Şerîatil-İslâmiyye, (Darul-Ki- tabil-Arabi, tsz.). Atar, Fahrettin, Fıkıh Usulü, (İstanbul: İFAV Yayınları, 1992).
• Aydın, Mehmet Akif, “Aile Hayatı”, İlmihal, 2 (2006), s.195-249.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmet b. Hüseyin, Sünenu-Beyhakiyyil-kübra, (Mekke: Mektebet-u Daril-Baz, 1996).
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, (İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1968).
• Buharî, Muhammed b. İsmail, Sahih, (İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992).
• Cessâs, Ebu Bekir Ahmet b. Ali, Ahkâmul-Kur’ân, (Beyrut: Darul-Fikr, 1993).
• Cezirî, Abdurrahman, Dört Mezhebe Göre İslam Fıkhı, Çev. Mehmet Keskin, (İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992).
• Dihlevî, Veliyyullah, Huccetullâhil-bâliğa, Thk. Seyyid Sabık, (Beyrut: Darul-Cil, 2005).
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as, Sünen, (İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992).
• Ebû Zehra, Muhammed, Ahvâluş-şahsiyye, (Kahire: Darul-Fikril-Arabi, tsz). Erdoğan, Mehmet, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, (İstanbul: Ensar Neşriyat, 2005).
• Hallaf, Abdulvehhab, Ahkâmul-ahvâliş-şahsiyye, (Kuveyt: Darul-Kalem, 1990).
• İbn Abdisselam, İzzuddin, İslami Hükümlerin Esas ve Hikmetleri, Çev.: Süleyman Kaya- Soner Duman, (İstanbul: İz Yayıncılık, tsz). İbn Hanbel, Ahmet, Müsned, (İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992).
• İbn Kudame, Muvaffakuddin Abdullah b. Ahmed, el-Kâfî, (Riyad: Dar-u Hicr, 1997). , el-Muğnî ‘alâ Muhtasaril-Hıraki, (Beyrut: Darul-Kütübil-İlmiyye, 1994).
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezid, Sünen, (İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992).
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem, Lisânul-‘Arab, (Beyrut: Dar-u Sader, 1994).
• İbn Rüşd, Muhammed b. Ahmet, Bidâyetul-müctehid ve nihâyetul-muktesıd, (Beyrut: Darul-Fikr, tsz.). Kaçak, N., Yeni İçtihatlarla Türk Medeni Kanunu, (Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2007).
• Karaman, Hayrettin, İslam Hukuk Tarihi, (İstanbul: İz Yayıncılık, 1999).
• Kâsânî, Alauddin Ebubekr b. Mesud, Bedâi‘u’s-sanâi fî tertîbiş-şerâ‘i, Thk. Ali Muhammed Muavvid, Adil Ahmet, (Beyrut: Darul-Kütübil-İlmiyye, 1997).
• Köksal, İsmail, Teğayyurul-ahkâm fî’ş-şerî‘atil-İslâmiyye, (Beyrut: Müessesetür-Risale, 2000).
• Kudûrî, Ebu Hüseyin Ahmet b. Muhammed, Muhtasarul-Kudûrî (el-Kitâb), (Beyrut: Mü- essesetur-Rayyan, 2005).
• Kurtûbî, Ebû Abdillah Muhammes b. Ahmed, Câmi‘u’l-ahkâmil-Kur’ân, (Kahire: Darul- Hadis, 1996).
• Merğinânî, Ebu Hasan Burhanuddin Ali b. Ebi Bekir, el-Hidaye Şerhu Bidâyetil-mübtedî, (Kahire: Darus-Selam, 2000).
• Mavsılî, Mecduddin Abdullah b. Mahmud, el-İhtiyâr li t‘alîlil-muhtâr, Thk. Muhammed Adnan Derviş, (Beyrut: Darul-Erkam b. Ebil-Erkam, tsz.). Meydânî, Abdulgani el-Ganîmî, el-Lübâb fî Şerhil-Kitâb, (Beyrut: Darul-Kitabil-Arabi, 1997).
• Müslim, Ebul-Hüseyin b. Haccâc, Sahih, (İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992).
• Nesaî, Ebû Abdirrahman b. Şuayb, Sünen, (İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992).
• Nevevî, Ebû Zekeriyya Muhyiddin b. Şeref, el-Mecmû, Thk. Muhammed Necib el-Mutii, (Beyrut: Daru İhyait-Turasil-Arabi, 1995).
• Sabık, Seyyid, 2002, Fıkhus-Sünne, (Beyrut: Daru İbn-i Kesir, Dımaşk-Beyrut, 2002).
• Sâbûnî, Muhammed Ali, Tefsiru âyâtil-ahkâm minel-Kur’ân, (Beyrut: Darul-Kur’anil- Kerim, 2004).
• Sâyis, Ali vd, 1999, Tefsîru âyâtil-ahkâm, (Dımaşk-Beyrut: Dar-u İbn Kesir, 1999).
• Semerkandî, Alauddin Muhammed b. Ahmet, Tuhfetul-fukahâ, (Beyrut: Darul-Kütübil- İlmiyye, tsz.). Sibaî, Mustafa, Şerhu kânunil-ahvâliş-şahsiyye, (Beyrut: Darul-Varrak, 2000).
• Şaban, Zekiyyüddin, İslam Hukuk İlminin Esasları, Çev. İbrahim Kafi Dönmez, (Ankara: TDV Yayınları, 2000).
• Şâfiî, Muhammed b. İdris, el-Ümm, (Beyrut: Darul-Kütübil-İlmiyye, 1993).
• Şelebî, Muhammed Mustafa, Ahkâmul-usra fî’l-İslâm, (Beyrut: Darun-Nehdatil-Arabiyye, 1977).
• Şirbinî, el-Hatib, Muğnil-muhtâc ilâ marifeti me‘ânî elfâzı’l-minhâc, (Beyrut: Darul-Fikr, 1998).
• Tirmizî, Muhammed b. İsa, Sünen, (İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992).
• Yaman, Ahmet, İslam Aile Hukuku, (Konya: Post ajans a.ş., 1998).
• Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, (İstanbul: Azim Dağıtım, tsz.). Zebidî, Muhammed Murtaza, Tâcul- ‘arus min cevâhir’i’l-kâmûs, (Beyrut: Darul-Fikr, 1994).
• Zeydân, Abdulkerim, el-Medhal li dirâseti’ş-Şerî‘ati’l-İslâmiyye, (Beyrut: Müessesetur-Ri- sale, 2009).
• Zihni Efendi, Mehmet, Nimet-i İslam, (İstanbul: Milsan a.ş., 1986).
• Zuhaylî, Vehbe, el-Fıkhu’l-İslâmî ve edilletuhu, (Dımaşk: Darul-Fikr, 2007).