Paul F. Knitter’in Tanrı Merkezli Dini Çoğulculuk Modeli ve Hıristiyanlık Yorumu

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 12, 7 - 34, 31.12.2015

Mehmet Şükrü Özkan

Öz

Bu çalışma Paul F. Knitter’in Tanrı merkezli dini çoğulculuk hipotezini ve bu hipotez bağlamındaki Hıristiyanlık yorumunu incelemektedir. Knitter, Tanrı merkezli dini çoğulculuk hipotezini oluştururken, birleştirici çoğulculuk teorisini ve göreceli hakikat düşüncesini temel almaktadır. Ayrıca dini çeşitlilik karşısındaki mevcut Hıristiyan tutumlardan vazgeçilmesi ve yeni hakikat düşüncesiyle birlikte Tanrı merkezli çoğulcu modelin kabul edilmesi gerektiğini savunmaktadır. Bu sebeple özellikle Hıristiyanlık üzerinde durarak, yeni bir kristoloji oluşturma gayreti içine girmiştir. Bu çalışmada temel amaç hem kurulan hipotezin tutarlı olup olmadığını hem de yeni kristoloji anlayışının Hıristiyanlar tarafından kabul edilebilirlik imkânını irdelemektir.

Anahtar Kelimeler

Çeşitlilik, çoğulculuk, hakikat, Hıristiyanlık, kristoloji

Kaynakça

• Adam, Baki, Yahudilik ve Hıristiyanlık Açısından Diğer Dinler, İstanbul: Pınar Yayınları, 2002.
• Albayrak, Mevlüt, “Dini Çoğulculuk Hipotezi Kendinde Gerçeklik ve Algılanan Tanrı”, Tabula Rasa, 2003, ss. 77-102.
• Ali İsra Güngör, Vatikan, Misyon ve Diyalog, Ankara: Alperen Yayınları, 2002.
• Aydın, Mahmut, Dinler Arası Diyalog Mahiyet, İlkeler ve Tartışmalar, İstanbul: Pınar Yayınları, 2008.
• Aydın, Mahmut, İsa Tanrı mı İnsan mı?, İstanbul: İz Yayıncılık, 2002.
• Aydın, Mahmut, Monologdan Diyaloga Çağdaş Hıristiyan Düşüncesinde Hıristiyan-Müslüman Diyalogu, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2001.
• Aydın, Mahmut, ”Müslüman-Hıristiyan Diyalogunun Geleceği”, II. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri, İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2003, ss. 96-108.
• D’Costa, Gavin, “Dinlerle İlgili Çoğulcu Bakış Açısının İmkansızlığı”, Hıristiyan, Yahudi ve Müslüman Perspektifinden Dinsel Çoğulculuk ve Mutlaklık İddiaları, der. M. Aydın, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2005.
• D’Costa, Gavin, ”Te Pluralist Paradigm in the Christian Teology of Religions”, Scotting Journal of Teology, Vol. 39, ss. 211-224.
• Geivett, R. D., & Phillips, W. G. “A Pluralist View (Response)”, Four Views on Salvation in a Pluralistic World, ed. D. L. Okholm, & T. R. Phillips, Michigan: Zondervan Publishing House, 1996, ss. 71-81.
• Gilkey, Langdon, “Çoğulluk ve Teolojik İmaları”, Hıristiyan, Yahudi ve Müslüman Perspektifinden Dinsel Çoğulculuk ve Mutlaklık İddiaları, der. M. Aydın, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2005, ss. 129-149.
• Hick, John, “A Particularist View: A Post-Enlightenment Approach (Response)”, Four Views on Salvation in a Pluralistic World, ed. D. L. Okholm, & T. R. Phillips, Michigan: Zondervan Publishing House, 1996, ss. 181-186.
• Hick, John, An Interpretation of Religion Human Responses to the Transcendent, London: Macmillian Academic and Professional LTD, 1991.
• Hick, John, Dialogues in the Philosophy of Religion, New York: Palgrave Macmillan, 2001.
• Hick, John, God and Universe of Faith (4 b.). Oxford: Oneworld Pablications Ltd., 1993.
• Hick, John, İnançların Gökkuşağı, çev. M. Aydın, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Hick J. & Hebblethwaite B., Christianity and Other Religions, Oxford: Oneworld Publication, 2001.
• Knitter, Paul F. “Çoğulcu Model Batı Kaynaklı Bir Dayatma Mı? Beş Kesimin Sesiyle Yanıt”, Hıristiyan Yahudi ve Müslüman Perspektifinden Dinsel Çoğulculuk ve Mutlaklık İddiaları, der. M. Aydın, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2005, s. 173-193.
• Knitter, Paul F. “Five Tesis on the Uniqueness of Jesus”, Te Uniqueness of Jesus: A Dialogue with Paul F. Knitter, Marknoll: Orbis Books, 1997, s. 3-16.
• Knitter, Paul F. One Earth Many Religion: Multifaith Dialogue & Global Responsibility, Marknoll: Orbiss Books, 1995.
• Knitter, Paul F. No Other Name? A Critical Survey of Christian Attitudes Toward the World Religions, New York: Maryknoll: Orbis Books, 1994.
• Knitter, Paul F. "Toward a Liberation Teology of Religion”, Te Myth of Christian Uniqueness, ed.
• J. Hick, & P. F. Knitter, London: SCM Press, 1988, s. 178-200.
• Köylü, Mustafa, Dinler Arası Diyalog (2 b.). İstanbul: İnsan Yayınları, 2007.
• Küng, Hans, “Is Tere One True Religion? An Essay in Establishing Ecumenical Criteria”, Christianity and Other Religions, ed. J. Hick & B. Hebblethwaite, Oxford: Oneworld Publacition, 2001, ss. 118-146.
• Plantinga Alvin, “Response”, Dialogues in the Philosophy of Religion, ed. J. Hick, New York: Palgrave Macmillan, 2001, s. 52-56.
• Race, Alan, Christians and Religious Pluralism: Patterns in the Christian Teology of Religions, London: SCM Press, 1983.
• Rahner, Karl, “Christianity and the Non-Christian Religions”, Christianity and Other Religions, ed. J. Hick, & B. Hebblethwaite,Oxford: Oneworld Publications, 2001, ss. 19-39.
• “Vatikan II: Declaration on the Relation of the Church to Non-Christian Religions”, Christianity and Other Religions, ed. J. Hick, & B. Hebblethwaite, Oxford: Oneworld Publication, 2001, s. 39-44.