Ayetler Işığında Bireysel Ve Toplumsal Fesad Sebepleri

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 13, 123 - 147, 15.04.2016

Duran Ali Yıldırım

Öz

“Fesad” kavramı Kur’an’da genel olarak, fert ve toplumun yeryüzü ve çevrenin, barış ve huzur ortamının, mal, can ve namus güvenliğinin bozulmasını ve yok olmasını, iman, ibadet, ahlâk, hak ve istikâmetten sapılmasını, şirk, küfür, nifak ve isyan olan inanç, söz, fil ve davranışları ifade eder. Fesad, başta insanın kendisi olmak üzere her alanda meydana gelen bozulma, çözülme, ölçü ve dengeden sapma, faydalı olma özelliğini kaybetme, fıtrattan uzaklaşma gibi olumsuz anlamların tamamını kapsamaktadır. Kur’an’a göre yeryüzüne yayılan fesadın temel sebebi, küfür ve şirkin topluma yayılmasıdır. İnsanın zaafyetleri, kalbindeki kötülük duyguları, nefsi, hevası, cehâlet, şeytan, tağutlar, adâlet duygularını yitirmiş liderler/mütrafûn, sahip olduğu imkânlarla şımaran müstekbirler bireysel ve toplumsal fesadın en önemli faktörleridir. Fesat, psikolojik ve sosyolojik bir problem olduğu için, fesadı önlemeye yönelik çözüm yollarını da birey ve topluma saf bir tevhîd inancı, evrensel ahlâkî değerler kazandırmak gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, İnsan, Fesat, Kötülük

Kaynakça

• Aydın, Hayati, Kur’an’da İnsan Psikolojisi, Timaş Yayınları, İstanbul, 1999
• Ahmed ibn Hanbel, Müsned, (ı-v) el-Mektebetü’l-İslamî, Beyrut, trs.
• el-Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. Abdillah b. Sehl, Kitâbu’l-Furûk, b.y.y. trs.
• el-Beydâvî, Nâsuri’d-dîn ebî Saîd Abdillah b. Amr b. Muhammed eş-Şirâzî, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, Dımeşk-Beyrut, 2000
• El-Cürcanî, es-Seyyid ali b. Muhammed, Kitâbu’t-Ta’rîfât, Mektebet-ü Lübnan, Beyrut, 1990
• Çağrıcı, Mustafa, İslam Düşüncesinde Ahlâk, Birleşik Yay. İstanbul, 2000
• Çağrıcı, Mustafa, “Cehâlet” md., DİA, İstanbul, 1993, VII, 219.
• Çelik, Celalettin, Kur’an’da Toplumsal Değişim, İnsan Yay. İstanbul, 1996
• Ed-Dâmeğânî, Hüseyin b Muhammed, Kâmûsu’l-Kur’an,Dâru’l-ilm, Beyrut, 1983
• Demirci, Muhsin, Kur’an’ın Ana Konuları, İfav Yayınları, İstanbul, 2008
• Demirci, Muhsin, Kur’an’a Göre İnsan ve Sorumlulukları, İfav Yay. 4. Baskı, İstanbul, 2008
• Düzenli, Yaşar, Kur’an Işığında Evrensel Dengeler ve İnsan, İfav Yay. İstanbul, 2000
• Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı, İşaret Yay. İstanbul, 1420/1999
• Fazlurrahmân, Ana Konularıyla Kur’an, Fecr Yay. 2. Baskı, Ankara, 1993
• Gazalî, Ebû Hamid Muhammed b. Muhammed, İhyâ-i Ulûmi’d-Dîn, Şeriket-u ve Mektebetu ve Matbat-u Musdafa, Mısır, 1939
• Güven, Şahin, Erdemli Toplum İnşası Hucurât Suresi Tefsiri, Düşün Yay. İstanbul, 2012
• Izutsu, Toshıhıko, Kur’an’da Dinî ve Ahlâkî Kavramlar, çev.. (M. Kürşat Atalar), Pınar Yay. İstanbul, 2011
• Izutsu, Toshıhıko, Kur’an’da Tanrı ve İnsan, Çev. M Kürşat Atalar, İstanbul, 2012
• İbn Âşûr, Muhammed b. Tâhir, Tefsiru’t-tenvîr, ve’t-Tahrîr, (ı-xxx) Dâru’t-Tûnusiyye, Tunus, 1974
• İbnul-Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman,Nüzhetü’l-‘Aynu’n-Nevâzir fî İlmi’l-Vücûh ve’nNezâir, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1407/1987
• İbn Manzûr, Cemâluddin Muhammed b. Mükerrem en-Nesârî (el-Afrikî el-Mısrî), Lisânul-Arap,(ı-xv)Dâr-u Sâdır, Beyrut, 1990/1410
• İbn Kayyım, el-Cevziyye, Kitabu’r-Rûh, Çev. Şaban Haklı, İz Yay. İstanbul, 1993
• Koç, Ahmet, Kur’an’da İnsan ve Hz. Muhammed, Rağbet Yay. İstanbul, 2005
• Kuşeyrî, a. Kerim, Kuşeyrî Risâlesi, (Hazırlayan: Süleyman Uludağ), Dergâh Yay. İstanbul, 2003
• Mevdudî, Mevlanâ, Tefimu’l-Kur’an, (ı-vıı), Trc. Heyet, İnsan Yay. İstanbul, 1986
• El- Mevlevî, Tâhir, Mesnevî Şerhi, Selam Yay. İstanbul, 1969
• Mukatil b. Süleyman, Ebi’l-Hasen b. Beşîr,el-Eşbâh ve’n-Nezâirfi’l-Kur’ani’l-Kerim,elHey’etü’l-Mısriyyeti’l-Âmme li’l-Kitab, Kahire, 1994
• Necati, M. Osman, Kur’an ve Psikoloji, (Çev. Hayati Aydın), Fecr Yay. Ankara, 2004
• Ögke, Ahmet, Kur’an’da Nefs Kavramı, İnsan Yay. İstanbul, 1997
• Öğmüş, Harun, Kur’an Yorumunda Şiirin Yeri, İsam Yay. İstanbul, 2010
• Öğmüş, Harun, Câhiliye Döneminde Araplar, İz Yayıncılık, İstanbul, 2013
• Râğıp, el-İsfahâni, el Müfredât fi Garîbi’l-Kur’an, Dâr-u Kahraman, İstanbul, 1986
• Er-râzî, Fahreddin, Mefâtihu’l-Ğayb (et-Tefsiru’l-Kebir),(ı-xxx), Dâru’l-Îhyâi’t-Turâsi’lArabi, Beyrut, 1417/ 1997
• Şimşek, M. Sait, Hayat Kaynağı Kur’an Tefsiri, (ı-v), Beyan Yay. İstanbul, 2012
• Ünal, Ali, Kur’an’da Temel Kavramlar, Akademi Yay. İzmir, 2008
• Yar, Erkan, Ruh-Beden İlişkisi Açısından İnsan Bütünlüğü, Ankara Okulu Yay. Ankara, 2000
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, (ı-x), Eser Neşriyat, b.y.y. Trs.
• Ez-Zebîdî, es-Seyyid Muhammed Murtada, Tâcu’l-Arûs, Min Cevâhiri’l-Kâmûs, (ı-x), Matbaay-ı Hayriye, b.y.y. 1306
• Zemahşerî, Ebi’l-Kâsım Cârullâh Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf, (ı-ıv),Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1995.