Yeşeya:58 Bağlamında Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam’da Makbul Orucun Anlamı

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 23, 607 - 629, 15.12.2019

İlbey Dölek

https://doi.org/10.35415/sirnakifd.600512

Cited By: 2

Öz

Makbul orucu, Tanrı’nın
kullarından istediği ve bundan hoşnut olacağı gerçek ya da doğru oruç olarak
tarif etmek mümkündür. Bakara suresi 183. ayette geçen “oruç size farz
kılındığı gibi sizden öncekilere de farz kılınmıştır” ifadesinden hareketle
İslam’dan önce Yahudileri ve Hristiyanları içine alan diğer din mensupları için
de oruç tutmanın emredildiği anlaşılmaktadır. Bu makale, Kuran’ın dışında
Yahudi ve Hristiyan kutsal metinlerinde oruç nasıl anlatılmaktadır? Söz konusu
dinlerin kutsal metinlerinde makbul oruç tasvirleri arasında ne tür benzerlik
ve farklar bulunmaktadır? Tanah’ın Yeşaya Kitabı, 58. bölümündeki “Gerçek
Oruç” bağlamında oruç ibadetinin özünde ne vardır? ve Rab’bin hoşnut
olacağı makbul orucun fenomenolojik anlamda özellikleri nelerdir? sorularına
odaklanmaktadır.  Kadim bir geçmişi olan
oruç ibadetinin gizli ve gösterişten uzak yapılması kutsal metinlerin ortak
tavsiyesidir.  Bunun yanında hem insanın
kendi nefsini terbiye etmede bir araç hem de Tanrı ile olan ilişkisinde
yakınlaşmayı sağlayan bir ibadet olarak orucun, Tanrı katında makbul bir değere
sahip olması için ahkâmı yanında adabının ve esrarının (hikmet) da gözetilmesi
gerektiği kutsal metinlerde ifade edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dinler tarihi, Oruç, Kutsal Metin, Yahudilik, Hristiyanlık, İslam

The Meaning of Acceptable Fasting in Judaism, Christianity and Islam in the Context of Isaiah:58

Öz

It is possible to
describe a favorable fast as a true or right fast, which God wants and pleases
from his servants. Quran says (al-Baqarah 2/183) “Fasting is prescribed to
you as it was prescribed to those before you”. From this point of view, it
is understood that fasting is also ordered for members of other religions,
including Jews and Christians before Islam. This article focus on how is
fasting described in the Holy Quran, Jewish and Christian scriptures? What
similarities and differences exist between the depictions of acceptable fasting
in the sacred texts?  What is the essence
of fasting in the context of “True Fasting” described in Isaiah's Book 58, and
what are the characteristics of the favorable fasting that the Lord will be
pleased with in the phenomenological sense?  
the fasting worship, which had an ancient history, was a secret
recommendation of the sacred texts. In addition, it is stated in the sacred
texts that in order to have a favorable value in the sight of God, fasting
should be observed in addition to manners and mysteries (wisdom), both as a means
of nurturing one's own self and as a worship that provides closer convergence
in his relationship with God.

Anahtar Kelimeler

The History of Religion, Fasting, HolyText, Judaism, Christianity, Islam

Kaynakça

• Adam, Baki. “Yahudiliğin Hristiyanlığa ve İslam’a Bakışı”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37 (1997): 333-358.
• Alalu, Suzan- Arditi, Klara- Asayas, Eda- Basmacı, Teri- Ender, Fani- Haleva, Beki- Maya, Dalia- Pardo, Nimet- Yanarocak, Sara. Yahudilikte Kavram ve Değerler (Dinsel Bayramlar, Kavramlar ve Gereçler). Haz. Yusuf Altıntaş, 3. Baskı. İstanbul: Gözlem Yayıncılık, 2018.
• Arslan, Hammet. “Budizm”. Doğu’dan Batı’ya Düşüncenin Serüveni: Aklî Düşünce ve Felsefenin Doğu’dan Doğuşu: Babil-Keldani-Çin-Hint-İran-İbranî Gelenekleri. 1: 675-722. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2015.
• Arslan, Hammet. Kutsal Metinlere Göre Budizm’de Manastır Hayatı. İzmir: Tibyan Yayınları, 2015.
• Ateş, Süleyman. “Oruç”, Kur’an Mesajı: İlmi Araştırmalar Dergisi 1/3 (1998): 3-26.
• Büyükkaya, Hasan. İlahi Dinlerde Oruç. Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, 2018.
• Cerrahoğlu, İsmail. “Kur'ân-ı Kerîmde Oruç”, Diyanet İlmi Dergi [Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi] 10/ 101-102 (1970): 263-271.
• Copeland, Mark. A. A Survey of Fasting in the Old and New Testament. Executable Outlines, 2001.
• Cündioğlu, Dücane. Hz. İnsan, 18. Baskı. İstanbul: Kapı Yayınları, 2019.
• Çalışkan, Muhammed Selman. “Ramazan Orucunun Teşrii”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/6 (2017): 157-192.
• Demir, Recep. “Diğer İnanç Sistemlerinde ve İslam’da Oruç: Karşılaştırmalı Bir Analiz”. Uluslararası Ramazan Sempozyumu: Ramazan ve Oruç Sempozyum Bildirileri (İstanbul- Ümraniye, 13-15 Temmuz 2012). Ed. Berat Açıl-Fahrettin Altun. 79-103. İstanbul: Ümraniye Belediyesi Kültür Yayınları, 2015.
• Dindi, Emrah. “Cahiliye Araplarında Ramazan Ayı, İtikaf ve Oruç”. Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi 3/2 (2017): 27-55.
• Dönmez, İbrahim Kafi. “Oruç”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33: 416-425. Ankara: TDV Yayınları, 2007.
• Eliade, Mircae - Couliano, Ioan P. “Caynizm”. Dinler Tarihi Sözlüğü. Ed. İsmail Taşpınar, Trc. Ali Erbaş. İstanbul: İnsan Yayınları, 1997.
• Firth, David G. Ester’in Mesajı: Görünmeyen Ama Var Olan Tanrı. Trc. Nimet Yıldırım Neal. İstanbul: Haberci Basın Yayıncılık, 2015.
• Frazer, James, G. Altındal II Dinin ve Folklorun Kökleri. Trc. Mehmet H. Doğan. İstanbul: Payel Yayıncılık, 1992.
• Gazzali, İmam. İhyaü’lUlumi’d- Din. Trc. Ahmet Serdaroğlu. İstanbul: Bedir Yayıncılık, 2019.
• Goodman, Robert. Teaching Jewish Holidays: History, Values and Activities. Denver, Colorado: A.R.E. Publishing, 1997.
• Göktaş, Vahit. “İlk Dönem Müellif Sufilerinden Kelâbâzî’nin Oruçla İlgili Yorumları”. Ramazan ve Oruç. Ed. Berat Açıl v.dğr. İstanbul: Belikan Basım, 2015.
• Güç, Ahmet. Dinlerde Mabed ve İbadet. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2005.
• Güç, Ahmet. “Yahudilikte Defin ve Sonrasına Ait Gelenekler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/1 (2001): 63-78.
• Gündüz, Şinasi. “Oruç”. Din ve İnanç Sözlüğü. Ankara: Vadi Yayıncılık, 1998.
• Gündüz, Şinasi. Son Gnostikler Sâbiîler, İnanç Esasları ve İbadetleri. Ankara: Vadi Yayıncılık, 1995.
• Hamidullah, Muhammed. “Niçin Oruç Tutarız?”. Trc. Osman Keskioğlu. Diyanet İşleri Reisliği 1960 Yıllığı (1960): 8-14.
• İlhan, Mehmet – Arslan, Hammet. “Bîrûnî’nin “Kitâbu Batenceli’l-Hindî” İsimli Risalesi Yogasutra’nın Bir Çevirisi midir?”. Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 10/3 (2013): 25-84.
• Islam, Thowhidul. “Hinduizm, Budizm ve İslam’da Oruç: Mukayeseli Bir Çalışma”. Ramazan ve Oruç. Ed. Berat Açıl v.dğr. 63-78. İstanbul: Belikan Basım, 2015.
• İzzetbegoviç, Aliya. Özgürlüğe Kaçışım-Zindandan Notlar. Trc. Hasan Tuncay Başoğlu. 33. Baskı. İstanbul: Klasik Yayınevi, 2018.
• Kahraman, Ahmet. “Eski Dinlerde ve İslam’da Oruç”, Diyanet İlmi Dergi [Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi] 10/112-113 (1971): 318-319.
• Kazimov, Saleh. “İslamdan Əvvəlki Dinlərdə Oruc”, БакыДювлятУниверситетиИлащиййатФакцлтясини. Bakü Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi 9 (Nisan 2008): 381-393.
• Keskioğlu, Osman. “Tefsire Göre Oruç”. Diyanet İlmi Dergi [Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi] Ramazan Özel Sayısı. 4/1-2 (1965): 3-6.
• Kutsal Kitap. Kitab-ı Mukaddes Şirketi (Yeni Çeviri). İstanbul, 2018.
• Öztürk, Nermin. "Hinduizm'de Ganga Arti Ritüeli". Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 40 (Aralık 2018): 71-98.
• Piper, John. A Hunger for God: Desiring God though Fasting and Prayer. Crossway: Wheaton, Illionois, 1997.
• Selbie John. A. –Gray, Louis H. “Fasting”. Encyclopedia of Religion and Ethics. Ed. James Hastings. Edinburg: T.&T Clark, 1912.
• Şener, Mehmet. “İ’tikaf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 23: 457-459. Ankara: TDV Yayınları, 2001.
• Tosun, Aybiçe. “Bir Din Eğitimi Uygulaması Olarak Kuzey Amerika Yerlilerinde Oruç: Mi’kmaq Kabilesi Örneği”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3 (2015): 89-106.
• Uludağ, Süleyman. “Takva”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39: 484-486. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
• Webb, Barry. Yeşaya’nın Mesajı. İstanbul: Haberci Yayınevi, 2010.
• Yitik, Ali İhsan. “Oruç”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33: 414-416. Ankara: TDV Yayınları, 2007.
• Yüksel, Fatma “İlâhî Dinlerde Oruç”. Din ve Hayat: İstanbul Müftülüğü Dergisi 5 (2008): 34-37.
• Jewish Holidays: Fasting & FastDays, Erişim: 13.05.2019.
• https://www.jewishvirtuallibrary.org/fasting-and-fast-days#1