To recite the salawat when the name of the prophet is being heard
is an encouraged act according to the Sunnah and has become a strong tradition
in Islam. The act of salawat has reached far and wide in the islamic world and
has become a part of every social and individual activity as a way of
interacting with the Prophet (pbuh). The foundation of the Salawat has been
laid by the teaching of the Prophet(pbuh) that every salawat will reach and be
known to him without a matter of time or place. However there is a group of
people who have given the salawat only a symbolic meaning and have denied any
other significance this has been given to it. They argue that any other
interpretation of the salawat has lead to negligence and inertia. While this
opinion has been backed up by research through giving ‘Salat’ another meaning
than familiar like service, pursuit and responsibility, it does not encompass
the passion and the emotion that the salawat generates and produces. This paper
will look at the original meaning of the salawat as is defined by the Quran and
Sunnah, furthermore it will analyse the extend that the salawat follows the
Sunnah as it is and has been conducted, and the critique that has been made to
the way it has been implemented.
İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdillâh en-Nemerî. et-Temhîd limâ fi'l-Muvatta' mine'l-ma'ânî ve'l-esânîd. Fas: Vizâretu'l-Evkâf ve'ş-Şuûni'l-İslâmiyye, 1982.
İbn Hacer, Ahmed b. Alî el-Askalânî. Fethu’l-bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 13 cilt. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1960.
İbn Hacer el-Heytemî, Şihâbuddîn Ahmed b. Muhammed b. Ali. ed-Dürerü’l-mendûd fi’s-salâti ve’s-selâmi alâ sâhibi’l-makâmi’l-mahmûd. Beyrût: Dâru’l-Minhâc, 2005.
İbn Kayyim, el-Cevziyye. Dav’ul Munîr ale’t-Tefsîr. 6 cilt. Thk. Alî Ahmed Muhammed es-Sâlih. Riyâd: Mektebetü Dâru’s-Selâm, ts.
İbn Kayyim, el-Cevziyye. Celâu’l-İfhâm fî Fadli’s-Salâti ve’s-Selâmi ala Muhammmedin Hayri’l-Enâm. Thk. Zaid b. Ahmed en-Nüşeyrî. Mekke: Dâru Âlemi’l Fevâid, 2005.
İbn Kayyim, el-Cevziyye. el-Fevâid, Riyâd: Mektebetu’r-Riyâd el-Hadîse, ts.
İbn Kutluboğâ, Nureddîn Kasım. Ğarîbu’l-Kur’ân, Thk. Abdulmu’min Ebû’l-Ayneyn Alî Hufeyş.Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2012.
İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd İbn Mâce el-Kazvînî. Sünenü İbn Mâce. 2 cilt. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, ts.
İsfahani, Ebi Musa Muhammed b. Ebi Bekr b. Ebi İsa el-Medeni. Mecmu’ul –Muğis fi Ğaribi’l-Kur’ani ve’l-Hadis. 3 cilt. Thk. Abdülkerim el-Azbavi. Cidde: Daru’l-Medeni, 1988.
Isfahânî, Râğıb el-Huseyn b. Muhammed. Müfredâtü elfâzı’l-Kur’an. Şam/Beyrût: Daru’l-kalem/Daru’ş-Şamiye, 2014.
İslamoğlu, Mustafa. Hayat Kitabı Kur’ân. İstanbul: Düşün Yayınları, 2012.
İslamoğlu, Mustafa. Üç Muhammed. İstanbul: Düşün Yayınları, 2015.
Karaalp, Cahit. Türkçe Meallerde Kavram Çevirileri Sorunu: Salât Kavramı Örneği. Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2017.
Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi li Ahkâmi’l-Kur’an. 20 cilt. Thk. Ahmed el-Berdûnî, İbrahim Atfîş, Kâhire: Dâru’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1964.
Hz. Peygamber’e salavat getirmek, sünnetin teşvik ettiği, gelenekselleşmiş
bir uygulamadır. Nitekim İslam coğrafyasına bakıldığında salavat pratiğinin
geniş bir çerçeveye yayıldığı, ferdî veya sosyal birçok etkinliğin parçası
kılınarak bir tür Hz. Peygamber ile ünsiyet kurmanın vasıtası kabul edildiği
görülmektedir. Esasen Hz. Peygamber yer ve zaman kaydı koymaksızın getirilecek
her bir salavatın kendisine arz edileceğini haber vererek bu bilinci ümmetine
bizzat kendisi telkin etmiştir. Söz konusu geleneğin böyle bir algıyla
biçimlenip yaygınlık kazanması, salavatın Hz. Peygamber’e duyulan sevginin bir
tezahürü görülmesiyle de ilgilidir. Zira Allah sevgisi ve peygamber sevgisi
bütün sevgilerden daha güçlü hissedilmesi istenen birer mükellefiyet olup Allah
sevgisi bağlamında zikrin gördüğü işlevi peygamber sevgisi bağlamında salavat
görmektedir. Diğer taraftan salavata sadece sembolik değer atfedip uygulamaya
bunun ötesinde anlamlar yüklemeyi yanlış görenler de bulunmaktadır. Bu
yaklaşıma göre şimdiki haliyle salavat geleneği, kişiyi atalete ve asıl
sorumluluklarını ihmale sevk eden bir yapıdadır. Ülkemizde yapılan bazı
çalışmalarda “salât” kelimesine bilinen anlamlarından farklı olarak yardım,
destek, görev ve sorumluluk gibi anlamlar verilmesi de bu algıyı destekler
niteliktedir. Kanaatimizce bu yaklaşım, çokça salavat getirmeyi şeklî yönüyle değerlendirmekte,
uygulamanın Hz. Peygamber sevgisi üreten işlevini göz ardı etmektedir. Bu
makale salavatın şerî naslarla ortaya çıkan anlamını, keyfiyetini ve işlevini
tespit etmeyi; bu bağlamda ortaya çıkan uygulama biçimlerinin sünnete uygun
olup olmadığını ele almayı, ayrıca konu hakkında yapılan bazı güncel çalışma ve
eleştirileri de değerlendirmeyi hedeflemektedir.
İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdillâh en-Nemerî. et-Temhîd limâ fi'l-Muvatta' mine'l-ma'ânî ve'l-esânîd. Fas: Vizâretu'l-Evkâf ve'ş-Şuûni'l-İslâmiyye, 1982.
İbn Hacer, Ahmed b. Alî el-Askalânî. Fethu’l-bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 13 cilt. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1960.
İbn Hacer el-Heytemî, Şihâbuddîn Ahmed b. Muhammed b. Ali. ed-Dürerü’l-mendûd fi’s-salâti ve’s-selâmi alâ sâhibi’l-makâmi’l-mahmûd. Beyrût: Dâru’l-Minhâc, 2005.
İbn Kayyim, el-Cevziyye. Dav’ul Munîr ale’t-Tefsîr. 6 cilt. Thk. Alî Ahmed Muhammed es-Sâlih. Riyâd: Mektebetü Dâru’s-Selâm, ts.
İbn Kayyim, el-Cevziyye. Celâu’l-İfhâm fî Fadli’s-Salâti ve’s-Selâmi ala Muhammmedin Hayri’l-Enâm. Thk. Zaid b. Ahmed en-Nüşeyrî. Mekke: Dâru Âlemi’l Fevâid, 2005.
İbn Kayyim, el-Cevziyye. el-Fevâid, Riyâd: Mektebetu’r-Riyâd el-Hadîse, ts.
İbn Kutluboğâ, Nureddîn Kasım. Ğarîbu’l-Kur’ân, Thk. Abdulmu’min Ebû’l-Ayneyn Alî Hufeyş.Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2012.
İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd İbn Mâce el-Kazvînî. Sünenü İbn Mâce. 2 cilt. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, ts.
İsfahani, Ebi Musa Muhammed b. Ebi Bekr b. Ebi İsa el-Medeni. Mecmu’ul –Muğis fi Ğaribi’l-Kur’ani ve’l-Hadis. 3 cilt. Thk. Abdülkerim el-Azbavi. Cidde: Daru’l-Medeni, 1988.
Isfahânî, Râğıb el-Huseyn b. Muhammed. Müfredâtü elfâzı’l-Kur’an. Şam/Beyrût: Daru’l-kalem/Daru’ş-Şamiye, 2014.
İslamoğlu, Mustafa. Hayat Kitabı Kur’ân. İstanbul: Düşün Yayınları, 2012.
İslamoğlu, Mustafa. Üç Muhammed. İstanbul: Düşün Yayınları, 2015.
Karaalp, Cahit. Türkçe Meallerde Kavram Çevirileri Sorunu: Salât Kavramı Örneği. Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2017.
Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi li Ahkâmi’l-Kur’an. 20 cilt. Thk. Ahmed el-Berdûnî, İbrahim Atfîş, Kâhire: Dâru’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1964.
Başaran, Serkan. “Anlamı, Keyfiyeti Ve İşlevi Bakımından Hz. Peygamber’e Salavat Getirme Hakkında Bir Değerlendirme”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/23 (Aralık 2019), 747-778. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.618578.