أثر اللجوء في الأدب العربي المعاصر المأساة السورية أنموذجاً

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 24, 260 - 280, 15.06.2020

Majed Haj Mohammad

https://doi.org/10.35415/sirnakifd.683331

Öz

الأدب مِرآة تصوّر الواقع وتعكسه بصدق وشفافيّة،
والأديب ابن بيئته ومجتمعه، فهو من يُصوِّر ويرصِد ويحلِّل ويعايِن الأزمات
والمشكلات والثّورات والحروب التي يواجهها بلده ومجتمعه، انطلاقاً ممّا تقدّم،
جاءت هذه الدّراسة للوقوف على مأساة العصر(اللجوء) التي شهدتها العديد من البلدان العربيّة والإسلاميّة
وعلى رأسها سوريّة فتحدّثتِ الدّراسة عن (اللجوء) وأشكاله وبيَّنتْ دوافعه، ثم تحدّثت
عن أثر اللجوء في الأدب السّوري، فبيّنت الأثر الذي تركه اللجوء على الفنون الأدبيّة
من رواية، ومسرح، وقصة، وشعر، وقدَّمت نماذجَ عن كلّ منها، ثم بيّنت آراء النّقاد
في النّتاج الأدبيّ السوريّ الذي ظهر أثناء المأساة؛ لتصل الدّراسة إلى نتائج توضح
ماهيّة الآثار التي تركتها المأساة على الأدب السوريّ، ومدى استفادة الأخير من هذه
المأساة لتقديم أشكال أدبيّة جديدة.

Anahtar Kelimeler

اللغة العربية وآدابها, اللجوء, الأدب, المأساة, السورية, الرواية, المسرح, الشعر

Suriye Trajedisi Örneğinde Çağdaş Arap Edebiyatında Göç ve İltica

Öz

Edebiyat gerçekliğin ve toplumsal
olayların aynasıdır. Vakıa ve gerçeklik edebiyatta şeffaf ve açık olarak
yansımaktadır bu yüzden edebiyatçı yaşadığı toplumun ve çevrenin ürünüdür.
Edebiyatçı yaşadığı toplumun karşılaştığı devrimleri, savaşları, krizleri ve
sorunları gözlemleyen, tasvir eden, tahlil eden ve bunlara çözüm arayan
kimsedir. Kimi edebiyatçılar yaşadıkları sorunlardan bizzat etkilenirler ve bu
etkilenme aynı zamanda daha etkili eserler vermesini sağlayabilir. Nitekim
dünya edebiyatında bunun birçok örneği de vardır. Bu bağlamda çalışmamız başta
Suriye olmak üzere birçok İslam Arap ülkesinin günümüzde karşılaştığı iltica ve
göçten kaynaklı trajedilerine değinmektedir. Bu noktada iltica ve göçün
mülteciler ve onların iltica ettikleri ülkeler üzerindeki etkisi; iltica ve
göçün nedenleri, mültecilerin karşılaştığı zorluklar ve ihtiyaçları
irdelenecektir. Bu Çalışmada Çağdaş Arap Edebiyatının Suriyeli mültecilerin
trajedilerini uluslararası ve Arap okuyuculara tasvir etme ve aktarma
konusundaki etkisi Suriye Edebiyatının farklı örnekleri (roman hikâye, şiir)
çerçevesinde ele alınmaktadır. Daha sonra bu acılarla yoğrulan Suriye edebiyatı
ile ilgili eleştirmenlerin görüşleri incelenerek üzerindeki etkileri ortaya
çıkarılacak ve yeni edebiyat türlerine ışık tutacaktır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belagatı, Göç, Edebiyat, Suriye Trajedisi, Roman, Tiyatro, Şiir

Migration and Asylum in Contemporary Arabic Literature with the Example of Syrian Tragedy

Öz

Literature is a mirror of verity and
the facts. The fact and the verity are reflected in literature in a sheer and
explicit manner. Author is the product of the society and environment in which
he lives. Author is the person who observes, depicts, analyzes and seeks
solutions to the revolutions, wars, crises and problems faced by the society in
which he located in. In this context, our study refers to the tragedies of
asylum and immigration, which are now faced by many Islamic Arab countries,
especially Syria. At this point, the impact of asylum and migration on refugees
and their asylum countries; the causes of asylum and migration, arduousnesses
faced by refugees and their needs will be discussed. In this study, the impact of
contemporary Arabic literature on portraying and transferring the tragedies of
Syrian refugees to both international readers and Arab readers is discussed
within the framework of different examples of Syrian literature (novel, story,
poetry). Afterwards, the views of critics about the Syrian literature, which is
impasted with these griefs, will be examined and their effects on this
literature will be revealed and will shed light on the new types of literature.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Rhetoric, Migration, Literature, Syrian Tragedy, Novel, Theater, Poetry

Kaynakça

• Abdelî, Secâ. eş-Şu’arâ es-Sûriyyûn Hîne Yekûnu el-Vatan Cerîhu’n-Nass. Mecelletü’l-Mecelle, 2013. http://arb.majalla.com/
• Âbid, Tevfik. el-Ğuref es-Sağîra Mesrahiyyetun Ân Hayâti’s-Sûriyyin. Makaletun Me’hûzetun Min Mevk’i’l-Cezîre, 2019. http://www.aljazeera.net/news
• Akîl, Hanân. Rivâiyyun Yektûbune et-Tirâcediya el-İnsaniyye Alâ Vak’i Kazâifi’l-Havan. Londra: Cerîdetü’l-Arab, 2014.
• Ali, Mebrûke. İsa eş-Şeyh Hasan “el-Kasîde Tâirun Sariku’l-Hana’ ve Ene Erkudu verâehâ. Londra: Sahîfetü’l-Arab, 2015.
• Âzavî, Abdulvehhab. el-Edeb es-Sûriyy el-Meârıd fî Me’zekıhi. Dımeşk-Londra: Mecelletu Delta Nûn, 2014.
• Câsim, Mahmud. Nüzûhu Meryem. Lübnan: Dâru’t-Tenvîr, 2015.
• Câsim, Mahmud. Gufrâneke Yâ Ummî. ed-Dâru’l-Arabiyyetu li’l-‘Ulûm Nâşirûn, 2014.
• Câsim, Mahmud. Lâcietun Beyne Zevceyn. Dâru’l-Âdâb, 2016.
• Fahri, Es’ad. er-Rivâyetu’s-Sûriyye ve’s-Sevre. Suriye: Mecelletü’l-Hirmal, 2015.
• Ferzat, Adnan. Kâne’r-Reîsu Sadîkî. Kuveyt: Dâru’l-Mebde’, 2013. www.dailysabah.com
• Hamîde, Muaz. el-Edeb fî Zemeni’s-Sevreti Suriye Nemûzecen. Mevk’iu Arabi 21, 2017. https://arabi21.com/story/
• Halîfe, Halid. Lâ Sekkâkîn fî Metâbihi hâzihi’l-Medîne. Beyrut: Dâru’l-Âdâb, 2013.
• Halîfe, Halid. Medîhu’l-Kerâhiyye. Beyrut: Dâru Emsiyâ, 2006.
• Halîfe, Mustafa. el-Kavki’a. Beyrut: Dâru’l-Âdâb, 2012.
• Hasan Meha. Hîne Tenhi’l-Harb al-Suriyyetu Setatfu’l-Hikâyât ‘Ala’s-Sathi. Cerîdetü’l-Hayât, 2017. www. alhayat.com
• Hekkâr, Firas. el-Harrâku’s-Sakafî es-Sûriyy fî Zılli’l-Ezmeti Mabeyni’l’akmi’l-Fikrî ve Tescilü’l-Mevkif. Mecelletü’Tahavvulat, 2013.
• Hıdır, Âna Azîz. Vâk’iu ve Mes’uliyyâtu’l-İbda’i’l-Mesrahi fî Suriye. Cerîdetü’s-Sevre: Dımaşk, 2017. http://thawra.sy/_print_veiw. asp56.
• Hüseyin, Heysem. eş-Şi’ri’l-Mefkûd ve’l-Menşûd fî Zemeni’s-Sevre. Mevki’u’l-Cezîre, 2017. http://www.aljazeera.net/news/cultureandart
• İsmâil, Sâmir. eş-Şi’ri’s-Sûri Beyne Dâhili ve Hârici Kasîdetin Vâhidetin Mektûbetin Bikalemi’l-Harb. Riyâd: Mecelletü’l-Faysal, 2016.
• Matrûd, Muhammed. Rivâyetun Kane’r-Reîsu Sadîkî”, es-Sevretu Dıdda’r-Reîs es-Sadîk. Mecelletü Evrâk, Râbıtatü’l-Kitabi’s-Sûriyyin, 2014.
• Meksûr, Abdullah. Eyyam fî Babi Amr. Amman: Dâru’l-Fadaât, 2013.
• Mengestu, Dinaw. The Beautiful Things That Heaven Bears. Riverhead Books: New York, 2007.
• Necm, Müfîd. Rivâyetun Tekra’u’l-Ecrâs fî Sımti’l-Alem. Londra: Cerîdetü’l-Arab, 2014.
• Osman, Nerimân. Kâne’r-Reîsu Sadîkî. Cerîdetü’l-Umenâ, 2014.
• Sagîr, Muhlis. Nuzûhu Meryem Vasfu’l-Kıyâme. Cerîdetü’l-Arabi’s-Sekafi, 2016.
• Salîha, Nihad. el-Mesrah Beyne’l-Fenni ve’l-Hayât. Mektebetü’l-Üsre, el-İskenderiyye, 2000.
• Şehîd, Cemâl. Rivâyetü’-Sevreti’s-Suriyyeti Müdhişeten. Mevk’iu Dıffeti Sâliseti Minberin Sekâfiyyin Arabiyyin, 2019. https://www.alaraby.co.uk/diffah/editorialteam
• Selâme, Sâre. Beyne’l-Harbi ve’s-Silmi Vak’iu’l-Mesrahi’s-Sûriyy. Suriye: Sahîfetü’l-Vatan, 2017.
• Süleymân, Nebîl. Fevretün Rivâiyyetün ve Esmâun Tetenâfesu Âla Sirdi’l-Me’sât Bicüzûriha ve Tefâsîliha. Cerîdetü’l-Hayât, 2019. http://www.alhayat.com
• Yezbek, Semr. Takâtu’u Nîran. Beyrut: Dâru’l-Âdâb, 2012.