البحر في رواية أغانتا بورينا بوريناتا لـِهاليكارناس باليكجيسي والشّراع والعاصفة لِـحَنّا مينة

Yıl 2021, Sayı: 27, 65 - 84, 15.12.2021

İbrahim Alşibli

https://doi.org/10.35415/sirnakifd.992616

Öz

يهدف البحث إلى الوقوف على جماليات تشكيل صورة البحر في رواية "أغانتا بورينا بوريناتا" لهاليكارناس باليكجيسي ورواية "الشراع والعاصفة" لحنا مينة دراسة أدبية مقارنة، وقد اتخذ البحث من أسس المدرسة الأمريكية في الأدب المقارن منهجاً لإظهار جماليات التشابه والاختلاف في صورة البحر بين الروايتين؛ التي تركز على المشترك الجمالي بين آداب الأمم المختلفة، ولا تلقي بالاً لمسألة التأثير والتأثُّر.
وجاء البحث في أربعة مباحث، تناول أولها اللغة السردية ودورها في رسم صورة البحر بشكل تخييلي في الروايتين بوساطة الكلمات والجمل والمقاطع السردية، ووقفَ على اللغة السردية في الروايتين من حيث تصوير حياة البحَّارة وعُمَّال الميناء والصيادين، وتناولَ الدور الوظيفي للغة السردية في تصوير الشخصيات والأحداث، وإظهار أشكال الصراع بين الإنسان والطبيعة، ووقفَ المبحث الثاني على تحليل دور المكان في تشكيل فضاء البحر، وأشكال حضور الأمكنة بنوعيها المغلقة والمفتوحة في الروايتين، وأثر الأمكنة المفتوحة في منح الرؤية السردية قدرةً على التعبير عن فضاء البحر الذي تجري فيه أحداث الروايتين، كما قارن المبحث الثالث بين تقنيات الزمن السردي في الروايتين، كالاسترجاع ودوره في إضاءة ماضي الشخصيات، والاستباق الذي يعني استشراف بعض الأحداث المستقبلية لإثارة فضول القارئ، ووقف المبحث الرابع على صورة البحر من منظور بطلي الروايتين (محمود) في رواية "أغانتا بورينا بوريناتا"، و(الطروسي) في رواية "الشراع والعاصفة"، والمقارنة بين أشكال تعبير الرؤية السردية لدى بطلي الروايتين عن موضوع البحر، ووجهة نظر كلٍ منهما في التعامل معه، وانتهى البحث إلى أن اللغة السردية متشابهة في الروايتين من حيث تصوير حياة البحَّارة وعُمَّال الميناء والصيادين، كما أسهمتْ في منح الشخصيات والأحداث مسحةً واقعيةً عكست طبيعة الحياة في البحر وأشكال الصراع بين الإنسان والطبيعة، وأظهرَ البحث أنَّ الأمكنة المفتوحة كانت أكثر حضوراً من الأمكنة المغلقة، وهو أمر يتماشى والبحر الذي تجري فيه أحداث الروايتين، كما ظهر البحر بوصفه ملاذاً يلجأ إليه بطلا الروايتين هرباً من عالم البر وتناقضاته والصراعات التي تحدث فيه نتيجة أطماع البشر، ورغبتهم في تطويع الطبيعة لتحقيق غاياتهم، في حين كان البحر مجالاً للبحث عن الذات، والحلم، والتأمل.

Anahtar Kelimeler

اللغة العربية, الأدب المقارن, الرواية, البحر, هاليكارناس باليكجيسي, حنا مينة

Halikarnas Balıkçısı'nın Aganta Burina Burinata ve Hannâ Mîna'nın Yelken ve Fırtına Romanında Deniz İmgesi

Öz

Bu Makale, Halikarnas Balıkçısı’nın Aganta Burina Burinata romanı ile ‎Hanna Mina'nın Yelken ve Fırtına adlı romanında deniz imgesini karşılaştırmalı bir şekilde izah etmeyi amaçlamaktadır. Bu anlamda ‎çalışmada Amerikan Edebiyat Okulu'nun temellerinden, iki anlatı arasındaki deniz ‎imgesindeki benzerlik ve farklılığın estetiğini gösteren yaklaşım esas alınmıştır. Bunun ‎nedeni, Amerikan okulunun farklı ulusların edebiyatları arasındaki estetik ‎ortaklığa odaklanması ve etkiyle etkilenme konularına önem vermemesidir.‎ Makale dört bölüm halinde olup, birincisi anlatı dili ve iki romanda ‎deniz imgesinin söz, cümle ve anlatı pasajları üzerinden kurgusal bir şekilde tasvir ‎etmedeki rolünü ve insan ve doğa arasındaki çatışma biçimlerini ele almaktadır. ‎İkinci kısım deniz alanını şekillendirmede yerin rolünü, iki romandaki kapalı ve ‎açık alanların varlık biçimlerini ve açık alanların etkisini analiz etmeye ‎odaklanırken anlatı üslubunu her iki romandaki olayların geçtiği deniz alanını ‎ifade etme yeteneği üzerinde durulmuştur. Üçüncü kısım iki romandaki anlatı zamanının ‎teknikleri, karakterlerin geçmişine ışık tutmada geri getirme (hazır bulundurma) rolü ‎ile okuyucunun merakını uyandırmak için gelecekteki bazı olayları öngörmek ‎anlamına gelen tahmin etme gibi teknikler karşılaştırılmıştır. Dördüncü kısım ise ‎Purinata ve Al-Tarousi'nin Yelken ve Fırtına adlı romanında ve iki romanın ‎kahramanlarının deniz ve nokta konusundaki anlatı vizyonunun ifade ‎biçimlerinin karşılaştırılması üzerinde durulmuştur. Bu araştırma iki romandaki anlatım ‎dilinin denizcilerin, liman işçilerinin ve balıkçıların hayatlarını anlatması açısından ‎benzerliğini ortaya koymuş ve aynı zamanda tarihin anlaşılmasına katkıda ‎bulunmuştur. ‎ Bu makale açık alanların kapalı alanlardan daha net olduğu, denizin her iki ‎romanda geçen olayların arasındaki önemini gösterdiği gibi denizin ‎özelliğinden dolayı her iki roman kahramanının yeryüzü aleminden, insanların ‎hırs, çelişki, çatışma ve aç gözlülüğünden kaçışını ve onlara barınak olduğu ve ‎tabiatı gayelerine ulaşmak için kullandıkları ve denizin özlem, hayal ve ‎kendilerini bulmak için apaçık bir alan olduğunu göstermiştir.‎

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belagatı, Karşılaştırmalı Edebiyat, Roman, Deniz, Halikarnas Balıkçısı., Hanna Mina

Teşekkür

Derginin editör kuruluna teşekkür ederim.

The Sea in the Novels Aganta Burina Burinata by the Fisherman of Halicarnassus and Sail and Storm by Hanna Mina

Öz

This research aims to explain the sea image in‎‎Aganta Burina Burinata by the Fisherman of Halicarnassus and Sail and Storm by Hanna Mina in a comparative way. In this sense, the American Literature School approach, which shows the aesthetics of the similarities and differences between the sea images in the two ‎narratives, was taken as a basis in this study. The reason for this is that the American school focuses on the aesthetic cooperations between the literatures of different nations and does not attach importance to the issues of influence. The research is in four parts, the first of which is the narrative language and the role of the sea image in the fictional depiction of words, sentences, and narrative passages in two novels, and the forms of conflict between man and nature. The second part discusses the role of the land in shaping the sea territory while analyzing the existence of closed and open spaces and the effect of open spaces in the two novels. The focus is on the ability of the narrative style to express the sea territory where the events in both novels take place. The third part compares the techniques of the narrative time, the role of flashbacks in shedding light on the background of the characters, and the techniques such as foreshadowing, which means predicting some future events to arouse the reader's curiosity. The fourth part focuses on the comparison of the sea vision from the perspectives of the protagonists in the novels Purinata and Sail and Storm. This article reveals the similarity of the narrative in the two novels in terms of describing the lives of sailors, dockers and fishermen, ‎and also contributed to the understanding of history. The research showed th analyzing at the open places were more present than the closed ones, and the sea appeared as a haven for the hero of the two novels to resort to escape from the world of land and its contradictions and conflicts that occur in it as a result of human greed, and their desire to adapt nature to achieve their goals, while the sea was a field for self-search, dreaming, and contemplation.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Rhetoric, Comparative Literature, Novel, Sea, The Fisherman of Halicarnassus, Hanna Mina.

Kaynakça

• Aktaş, Şerif. Anlatma Esasına Bağlı Edebi Metinlerin Tahlili ve Uygulama. Ankara: Kurgan Edebiyat, 2015.
• ‘Allûş, Sâid. Medarisü’l-Edebil-Mukâran Dirasatü’n-Manhaciyye. Beyrut el-Merkezü's-Sekâfiyyu’l-‘Arabî, 1987.
• Atiye, Ahmed Muhammed. Adabü'l- Bahr. Kahire: Dâru'l-Mâârif, 1981.
• Bahravî, Hasan. Bünyetu'ş-Şekli'r-rRvâî. Beyrut: el-Merkezü's-Sekâfiyyu’l-‘Arabî, 1990.
• Brens, Cirald. Kamûsu’s-'Sardiyyat. Çev. es-Seyyid İmam. Kahire: Mirit Tıbâa‘ ve’n-Neşr ve’t-Tevzî’, 2003.
• Demirdağ, Refika. “Halikarnas Balıkçısı’nın Doğa-İnsan İkilemi Felâketler Romanı: Aganta Burina Burinata”, Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu. Adana: Çukurova Üniversitesi, 2012.
• Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap, 2013.
• Çelik, Mehmet ''Türk- İslam Edebiyatında Deniz İmgesi'' Türkler ve Deniz. ed. Özlem Kumrular, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2007.
• Halikarnas Balıkçısı. Aganta Burina Burinata. Ankara: Bilgi Yayınevi, 1997.
• İleri, Selim. Türk Romanından Altın Sayfalar. İstanbul: Doğan Kitap, 2010.
• Kâdî, Muhammed vd. Muʿcemü's-Sardiyat. Tünüs: Dâru Muhammed Ali, 2010.
• Mina, Hanna. Eş’-Şira ve’l-Asifa. Beyrut: Dâru’l-Adab, 1999.
• Obaid, Ahmed Muhammed. Şu‘arâ-Oman. Abudabi: el-Mücamma‘u’s-Sakafi, 2000.
• Orma, Hatice. Merhaba Halikarnas Balıkçısı. Ankara: Bilgi Yayınevi, 2005.
• Taştan, Zeki. “Halikarnas Balıkçısı’nın Öykülerinde Deniz”, Türkler ve Deniz. ed. Özlem Kumrular, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2007.
• Saatçıoğlu, Ece. “Halikarnas Balıkçısı'nın Aganta Burina Burinata Romanını Eleştirel Bakışla Okumak”, Manisa Celal Bayar Sosyal Bilimler Dergisi 14/1 (Mart 2016), 581-600.