SOSYAL MEDYANIN YARATTIĞI FARKINDALIĞIN GÖÇ’E ETKİSİ ÜZERİNE BİR TARTIŞMA

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 3, 421 - 446, 30.11.2025

Mim Sertaç Tümtaş , Yaren Korkmaz

https://doi.org/10.30692/sisad.1771665

Öz

Göç, tarih boyunca toplumsal değişim ve dönüşümün en önemli dinamiklerinden biri olmuştur. Bireyler ve topluluklar daha iyi yaşam koşullarına ulaşma amacıyla göç ederken, göçün gerekçesi sürecin sonuçlarını doğrudan etkilemektedir. En yaygın göç türü sosyo-ekonomik nedenlerle gerçekleşen göçlerdir ve bu tür göçler, göç alan bölgeler için işgücü kaynağı oluşturmaktadır. Sanayi Devrimi, göç hareketlerini hızlandıran kritik bir süreçken, günümüzde küreselleşme benzer etkiyi sürdürmektedir. Özellikle ulaşım ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler göçü kolaylaştırmışken, günümüz dünyasında sosyal medya bu sürece farklı bir boyut getirmiş, bireylerin göç kararlarını etkileyen yeni ve önemli faktörlerden biri olmuştur. Zira sosyal medya içerikleri, bireylerin yaşam koşulları, istihdam fırsatları ve bürokratik süreçler hakkında bilgi edinmesini sağlamakta ve göç sürecini daha planlı hale getirmektedir. Bu çalışmada, Instagram’da kamuya açık 45 video ve görsel paylaşım içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Elde edilen bulgular, sosyal medya platformlarının göçü teşvik eden, bilgilendirici ve yönlendirici içeriklerle bireylerde farkındalık yarattığını göstermektedir. Özellikle iş, eğitim, vize ve yaşam olanaklarına dair paylaşımlar, bireylerin daha planlı ve stratejik göç kararları almasına katkı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Göç, , Sosyal Medya , Farkındalık , Dijital Etki

A Discussion on the Impact of Social Media Awareness on Migration

Öz

: Migration has been one of the most important dynamics of social change and transformation throughout history. While individuals and communities migrate in pursuit of better living conditions, the reasons for migration directly affect the outcomes of the process. The most common type of migration is driven by socio-economic factors, and such migrations provide a source of labor for the receiving regions. The Industrial Revolution was a critical process that accelerated migration movements, while globalization continues to have a similar impact today. Particularly, advancements in transportation and communication technologies have facilitated migration, whereas social media has emerged as a new and significant factor influencing individuals’ migration decisions. Social media content enables individuals to obtain information about living conditions, employment opportunities, and bureaucratic procedures, making the migration process more planned. In this study, 45 publicly available videos and visual contents on Instagram were examined using the qualitative content analysis method. The findings show that social media platforms create awareness among individuals with content that encourages, informs, and guides migration. In particular, posts about job opportunities, education, visas, and living conditions contribute to individuals making more planned and strategic migration decisions.

Anahtar Kelimeler

Migration , Social Media , Awareness , Digital Impact

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Y. (2016). Göç Sosyolojisi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• AKINCI, B., Nergiz, A., ve Gedik, E. (2015). “Uyum Süreci Üzerine Bir Değerlendirme: Göç ve Toplumsal Kabul”. Göç Araştırmaları Dergisi, (2), 58-83.
• AKKAYAN, T. (1996). Göç ve Değişme, İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1979, No:2573
• AKSOY, Z. (2012). “Uluslararası Göç ve Kültürlerarası İletişim”. Journal of International Social Research, 5(20), 292-303.
• AKTEPE, İ., ve Tolan, Ö. (2020). “Bilinçli Farkındalık: Güncel Bir Gözden Geçirme”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 12(4), 534-561.
• ALANKA, D. (2024). “Nitel Bir Araştırma Yöntemi Olarak İçerik Analizi: Teorik Bir Çerçeve” e. Kronotop İletişim Dergisi, 1(1), 64-84.
• BALTACI, A. (2019). “Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• BİLGİ, S. (2007). “Fotogrametri ve Uzaktan Algılamada Veri Elde Etme Yöntemlerinin Gelişimi ve Kısa Tarihçeleri”. Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi, (96), 48-55.
• CASTLES, S. ve MILLER, M. J. (2008). Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. (Çev. B. U. Bal ve İ. Akbulut), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• ÇELİK, F. (2006). “İç Göçlerin İtici ve Çekici Güçler Yaklaşımı ile Analizi”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (27), 149-170.
• DENİZ, O., ve ETLAN, E. (2009). “Kırdan Kente Göç ve Göçmenlerin Uyum Süreci Üzerine Bir Çalışma: Van Örneği”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 472-498.
• EKİCİ, S., ve TUNCEL, G. (2015). “Göç ve İnsan”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 9-22.
• ERDEM, A. Y. (2023). “Türk Anayasa Mahkemesinin Sosyal Medya Kullanımı: Twitter Paylaşımlarının İçerik Analizi.” Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(25), 76-97.
• FIRAT, N. (2021). “Küreselleşmenin Tarihi ve Bilgi”. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 16(2), 165-171.
• GÜLLÜPINAR, F. (2012). ”Göç Olgusunun Ekonomi-Politiği ve Uluslararası Göç Kuramları Üzerine Bir Değerlendirme” Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 53-85.
• GÜNAY, E., ATILGAN, D., ve SERİN, E. (2017). ”Dünya’da ve Türkiye’de Göç Yönetimi”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 37-60.
• GÜNEŞ, A. (2013). “Kil Tabletlerden Elektronik Tabletlere: İletişim Araçlarının Tarihsel Gelişim Süreci”. Humanities Sciences, 8(3),277-300.
• KARATAŞ, Z. (2015). “Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri”. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• KAYABAŞI, A., DEMİRAĞ, F., ve SÖYLEMEZ, C. (2025). “Bireylerin Sosyal Medya Kullanım Motivasyonlarının İncelenmesi: Ölçek Geliştirme Çalışması”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (83), 163-185
• KAYMAZ, E., ve ŞAKİROĞLU, M. (2020). “Bilinçli Farkındalık ve Bilişsel Esnekliğin Problemli Akıllı Telefon Kullanımı Üzerindeki Etkisi: Öz-Kontrolün Aracı Rolü”. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(38), 79-108.
• KISAÇ, İ., ve ŞENSOY, M. E. M. (2017). “Gençlerde Sosyal Medya Algısı ve Kullanma Davranışı”. In Mediterranean International Conference on Social Sciences by UDG 365- 379.
• KOÇAK, A., ve ARUN, Ö. (2006). İçerik Analizi Çalışmalarında Örneklem Sorunu. Selçuk İletişim, 4(3), 21-28
• KOÇAK, Y. ve TERZİ, E. (2012). “Türkiye’de Göç Olgusu, Göç Edenlerin Kentlere Olan Etkileri ve Çözüm Önerileri, Kafkas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 3 (3): 3-19
• MANGALAM, J. J. (1968) “Human Migration: A Guide to Migration Lite- rature in English 1955-1962”. Lexington: The University of Kentucky Press.
• MASLOW, A. H. (1943). “A Theory of Human Motivation”. Psychological Review, 50(4), 360-370.
• NAGHİYEVA, L. (2019). “Azerbaycan`dan Türkiye’ye Göçün Sosyal Medya Üzerinden Organizasyonu: Ankara Örneği”, Kadim Akademi SBD, C. 3, S. 1, s.65-78.
• ÖCAL, D. (2018). “Instagram Örneğinde Sosyal Medyadan Yansıyanlar”. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 3(1), 23-36.
• ÖZCAN, E. D. E. (2017). “Çağdaş Göç Teorileri Üzerine Bir Değerlendirme”. İş ve Hayat, 2(4), 183-215.
• ÖZKAN, R. (2019). “Göç Olgusu ve Toplumsal Yapıya Etkisi”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33(47), 127-145.s. 433-450.
• SAĞLAM, S. (2006). “Türkiye'de İç Göç Olgusu ve Kentleşme”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (5), 33-44.
• SONGUR, H. ve SIRTKAYA F. (2022). “Türk Hukuk Tarihi ve Tefekkürü Bakımından Osmanlı’dan Cumhuriyete Göç Olgusu”. 21 Yüzyılda Uluslararası Göç ve Mülteciler: Bir Türkiye Perspektifi. (Edt.) Hasan Hüseyin Aygül ve Erdal Eke. 2. Baskı, Nobel Yayınları, Ankara
• ŞEN, M. (2014). “Türkiye’de İç Göçlerin Neden ve Sonuç Kapsamında İncelenmesi”. Çalışma ve Toplum, 1(40), 231-256
• TAŞCI, F. (2009). “Bir Sosyal Politika Sorunu Olarak Göç”. Kamu-İş Dergisi, 10(4), 177-204.
• TUNÇ, A. (2015).” Mülteci Davranışı ve Toplumsal Etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere İlişkin Bir Değerlendirme”. TESAM Akademi Dergisi, 2(2), 29-63.
• TÜİK, (2024) Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. Erişim adresi (01.12.2024): data.tüik.gov.tr, 2024.
• TÜMTAŞ, M. S. (2014). “Yoksulluktan Yoksunluğa Göç: Marmaris ve Mersin Örnekleri”. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 3(5), 111-134.
• TÜMTAŞ, M. S. (2020). Nöbetleşe Dışlanma: Göç ve Sosyal Dışlanma Döngüsü, Ankara. İletişim Yayınları.
• TÜMTAŞ, M. S., ve ERGUN, C. (2014). “Göç ve Yoksulluk Kıskacında Yıkılan Bir Kent” Van. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(2), 1-23.
• USTA, E., ve Yükseler, M. (2021). “Afetlerde Sosyal Medya Kullanımı ve Etik İkilemler: İzmir Seferihisar Depremi Örneği”. Afet ve Risk Dergisi, 4(2), 249-269.
• YILDIRIM BAŞOĞLU, M. (2023). “Medya ve Toplumda Göçmen Algısı”. Muhakeme Dergisi, 6(2), 58-67.
• YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 8. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YILMAZ, A. (2014). “Uluslararası Göç: Çeşitleri, Nedenleri ve Etkileri” Electronic Turkish Studies, 9(2), 1685-1704.