YETİŞKİN BİREYLERDE CİNSİYET VE KRONOLOJİK DOĞUM SIRASINA GÖRE KİŞİLİĞİN KARANLIK YÖNLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 549 - 562, 30.11.2023

Öner Çelikkaleli , Gülay Özsoy

https://doi.org/10.30692/sisad.1377683

Öz

Bu çalışmanın amacı, yetişkin bireylerin cinsiyet ve kronolojik doğum sırasına göre kişiliğin karanlık yönlerini (Makyevlizm, psikotizm ve narsizim) incelemektir. Araştırmanın çalışmanın grubunu 104’ü (%34.8) erkek, 195’i (%65.2) kadın, toplam 299 yetişkin oluşturmaktadır (Yaşort=34.32, ss=9.46) . Çalışma kapsamında araştırmacılar tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu ve Kişiliğin Karanlık Yönü Ölçeği veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22.0 paket programından yararlanılmıştır. Verilerin istatistiksel olarak analizinde, çok faktörlü MANOVA yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda elde edilen bulgulara göre, yetişkinlerin cinsiyetlerine göre Makyavelizm, psikopati ve kişiliğin karanlık yönüne ilişkin toplam puanları erkekler lehine farklılaşırken; narsisizm puanı anlamlı bir biçimde farklılaşmamaktadır. Diğer taraftan kronolojik doğum sırasına göre, yetişkinlerin kişiliğin karanlık yönü toplam puanı ve alt boyutlarından elde edilen puanların anlamlı olarak farklılaşmadığı görülmektedir. Son olarak, cinsiyet/kronolojik doğum sırası etkileşimine göre yetişkinlerin toplam kişiliğin karanlık yönü puanları ve alt boyutları açısından anlamlı bir fark elde edilememiştir. Elde edilen bulgular alan yazını ışığında tartışılmış, yorumlanmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

cinsiyet, kişiliğin karanlık yönleri, doğum sırası

Etik Beyan

Bu çalışmada etik ilkelere uyulmuştur.

Investigation of the Dark Triad of Personalities in Adult Individuals According to Gender and Chronological Birth Order

Öz

The aim of this study is to examine the dark aspects of personality (Machievalism, psychoticism and narcissism) according to the gender and chronological birth order of adult individuals. The study group of the research consists of a total of 299 adults, 104 (34.8%) of whom are men and 195 (65.2%) of whom are women (Ash=34.32, SD=9.46). Within the scope of the study, the Personal Information Form and the Dark Side of Personality Scale created by the researchers were used as data collection tools. SPSS 22.0 package program was used to analyze the data. Multi-factor MANOVA method was used in statistical analysis of the data. According to the findings obtained as a result of the analysis of the data, while the total scores of adults regarding Machiavellianism, psychopathy and the dark side of personality differ according to their gender, in favor of men; narcissism score does not differ significantly. On the other hand, it is seen that the total score and sub-dimensions of the dark side of personality of adults do not differ significantly according to chronological birth order. Finally, no significant difference was found in terms of adults' total personality dark side scores and subscales according to the gender/chronological birth order interaction. The findings were discussed, interpreted and suggestions were made in the light of the literature.

Anahtar Kelimeler

sex, birth order, dark traid

Kaynakça

• ADLER, A. (1928). Characteristics of the First, Second, and Third Child. Children, 3(5), s. 14-52.
• ADLER, A. (1933). First Childhood Recollection. International Journal of Individual Psychology, 11, s. 81-90.
• ADLER, A. (1985). Yaşamın Anlam ve Amacı (Çev. K. Şipal). Ankara: Say.
• AKAT, M., ARSLAN, C. & HAMARTA, E. (2023). Dark Triad Personality and Phubbing: The Mediator Role of Fomo. Psychological Reports, 126(4), s. 1803-1821. doi:10.1177/0033 2941221109119
• ARGYS, L. M., REES, D. I., AVERETT, S. L. & WITOONCHART, B. (2006). Birth Order and Risky Adolescent Behavior. Economic Inquiry, 44(2), s. 215-233. doi:10.1093/ei/cbj 011
• ASHBY, J. S., LOCICERO, K. A. & KENNY, M. C. (2003). The Relationship of Multidimensional Perfectionism to Psychological Birth Order. The Journal of Individual Psychology, 59(1), s. 10-42.
• ASLAN-AKIN, N. & KARTOPU, S. (2021). Dindarlık Eğiliminin Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri ile İlişkisi. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(20), s. 477-531.
• BERTL, B., PIETSCHNIG, J., TRAN, U. S., STIEGER, S. & VORACEK, M. (2017). More or less than the Sum of Its Parts? Mapping the Dark Triad of Personality Onto a Single Dark Core. Personality and Individual Differences, 114, s. 140-144. doi:10.1016/j.paid.2017. 04.002
• CAMPBELL, W. K., MILLER, J. D. & BUFFARDI, L. E. (2010). The United States and the “Culture of Narcissism”: An Examination of Perceptions of National Character. Social Psychological & Personality Science, 1, s. 222–229. doi: 10.1177/1948550610366878
• CAMPBELL, J., SCHERMER, J. A., VILLANI, V. C., NGUYEN, B., VICKERS, L. & VERNON, P. A. (2009). A Behavioral Genetic Study of the Dark Triad of Personality and Moral Development. Twin Research and Human Genetics, 12(2), s. 132-136. doi: 10.1375 /twin.12.2.132
• CANEL ÇINARBAŞ, D. & NİLÜFER, G. (2019). Adler ve Sulloway'ın Doğum Sırası Kuramları ve Görgül Bulgular İle İlgili Bir Derleme. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 59(1), s. 125-151. doi: 10.33171/dtcfjournal.2019.59.1.7
• COREY, G. (2008). Psikolojik Danışma Kuram ve Uygulamaları. (Çev.T. Ergene). Ankara: Mentis.
• CRAKER, N. & MARCH, E. (2016). The Dark Side of Facebook: The Dark Tetrad, Negative Social Potency, and Trolling Behaviours. Personality and Individual Differences, 102, s. 79-84. doi.org/10.1016/j.paid.2016.06.043
• CRAPARO, G., SCHIMMENTI, A. & CARETTI, V. (2013). Traumatic Experiences in Childhood and Psychopathy: A Study on a Sample of Violent Offenders from Italy. European Journal of Psychotraumatology, 4(1), 21471. doi:10.3402/ejpt.v4i0.214 71
• CRYSEL, L. C., CROSIER, B. S. & WEBSTER, G. D. (2013). The Dark Triad and Risk Behavior. Personality and Individual Differences, 54(1), s. 35-40. doi:10.1016/j.paid. 2012.07.029
• ÇELİKKALELİ, Ö., KARABABA, A. & ADIGÜZEL, A. (2022). Direct and İndirect Relationships between Dark Personality Traits and Loneliness among Emerging Adults: The Mediating Role of Empathic Tendency Article. Psycho-Educational Research Reviews, 11(1), s. 341-354. doi: 10.52963/PERR_Biruni_V11.N1.22
• ERNST, C. & ANGST, J. (1983). Birth Order: Its Influence on Personality. Berlin, Germany: Springer–Verlag.
• FURNHAM, A., RICHARDS, S. C. & PAULHUS, D. L. (2013). The Dark Triad of personality: A 10 year review. Social and Personality Psychology Compass, 7(3), s. 199-216. doi:10.1111/spc3.12018
• GEÇTAN, E. (2008). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Metis.
• GFROERER, K. P., GFROERER, C. A., CURLETTE, W. L., WHITE, J. & KERN, R. M. (2003). Psychological Birth Order and the BASIS-A Inventory. Journal of Individual Psychology, 59(1), s. 31-41.
• GLUCK, M., HEESACKER, M. & CHOI, H. D. (2020). How much of the Dark Triad is Accounted for by Sexism?. Personality and Individual Differences, 154, 109728. doi.org/ 10.1016/j.paid.2019.109728
• GORI, A., CRAPARO, G., SARERI, GI, CARETTI, V., GIANNINI, M. & MERINGOLO, P. (2014). Bağımlı Deneklerden Oluşan Bir Örneklemde Antisosyal ve Psikopatik Kişilikler: Psikolojik Kaynaklar, Semptomlar, Aleksitimi ve Dürtüsellikteki Farklılıklar. Kapsamlı Psikiyatri, 55 (7), s. 1580-1586.
• HARE, R. D. (1991). The Hare psychopathy Checklist-Revised . Toronto, Ontario: Multi-Health Systems.
• HYDE, J., GRIEVE, R., NORRIS, K., & KEMP, N. (2020). The Dark Side of Emotional Intelligence: The Role of Gender and the Dark Triad in Emotional Manipulation at Work. Australian Journal of Psychology, 72(4), s. 307-317. doi:10.1111/ajpy.12294
• JAKOBWITZ, S. & EGAN, V. (2006). The Dark Triad and Normal Personality Traits. Personality and Individual Differences, 40(2), s. 331-339. doi:10.1016/j.paid. 2005.07.006
• JAMES, S., KAVANAGH, P. S., JONASON, P. K., CHONODY, J. M., & SCRUTTON, H. E. (2014). The Dark Triad, Schadenfreude, and Sensational Interests: Dark Personalities, Dark Emotions, and Dark Behaviors. Personality and Individual Differences, 68, s. 211-216. doi:10.1016/j.paid.2014.04.020
• JAUK, E. & DIETERICH, R. (2019). Addiction and the Dark Triad of Personality. Frontiers in Psychiatry, 10, s. 662-668. doi:10.3389/fpsyt.2019.00662
• JEFFERSON JR, T., HERBST, J. H. & MCCRAE, R. R. (1998). Associations between Birth Order and Personality Traits: Evidence from Self-Reports and Observer Ratings. Journal of Research in Personality, 32(4), s. 498-509.
• JONASON, P. K. & DAVIS, M. D. (2018). A Gender Role View of the Dark Triad Traits. Personality and Individual Differences, 125, s. 102-105. doi:10.1016/j.paid. 2018. 01.004
• JONASON, P. K., KOENIG, B. L. & TOST, J. (2010). Living a Fast Life: The Dark Triad and Life History Theory. Human Nature, 21, s. 428-442. doi:10.1007/s12110-010-9102-4
• JONASON, P. K., LI, N. P., WEBSTER, G. D. & SCHMITT, D. P. (2009). The Dark Triad: Facilitating a Short‐Term Mating Strategy in Men. European Journal of Personality: Published for the European Association of Personality Psychology, 23(1), s. 5-18.
• JONASON, P. K., LYONS, M., BETHELL, E. J. & ROSS, R. (2013). Different Routes to Limited Empathy in the Sexes: Examining the Links between the Dark Triad and Empathy. Personality and Individual Differences, 54(5), s. 572-576.
• JONASON, P. K., LYONS, M. & BLANCHARD, A. (2015). Birds of a “Bad” Feather Flock together: The Dark Triad and Mate Choice. Personality and Individual Differences, 78, s. 34-38. doi:10.1016/j.paid.2015.01.018
• JONASON, P. K. & WEBSTER, G. D. (2010). The Dirty Dozen: A Concise Measure of the Dark Triad. Psychological Assessment, 22(2), s. 420-432. doi:10.1037/a0019265
• JONES, D. N. & FIGUEREDO, A. J. (2013). The Core of Darkness: Uncovering the Heart of the Dark Triad. European Journal of Personality, 27(6), s. 521-531. doi: 10.1002/per.1893
• JONES, D. N. & PAULHUS, D. L. (2010). Different Provocations Trigger Aggression in Narcissists and Psychopaths. Social Psychological and Personality Science, 1(1), s. 12-18. doi:10.1177/1948550609347591
• JONES, D. N. & PAULHUS, D. L. (2011). The Role of Impulsivity in the Dark Triad of Personality. Personality and Individual Differences, 51(5), s. 679-682. doi:10.1016 /j.paid.2011.04 .011
• KARASAR, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi (27. Baskı). Ankara: Nobel Yayın.
• KALKAN, M. & EPLİ-KOÇ, H. (2008). Psikolojik Dogum Sırası Bireylerin Stresle Basa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?. Türk Psikolojik Danışma Rehberlik Dergisi, 3(30), s. 45-59.
• KALKAN, M. & ODACI, H. (2010). Psikolojik Doğum Sırası ve Ana Babaya Bağlanma: Okul Öncesi Öğretmen Adayları Üzerine Bir Çalışma. Education Sciences, 5(3), s. 810-819.
• KÖK, H. (2023). Yaşam Pozisyonları ile Kişiliğin Karanlık Yönleri Arasındaki İlişki (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• LAWSON, D. M. & BROSSART, D. F. (2004). The Association between Current Intergenerational Family Relationships and Sibling Structure. Journal of Counseling & Development, 82(4), s. 472-482. doi:10.1002/j.1556-6678.2004.tb00336.x
• LEMAN, K. (2011). Kazanmak İçin Doğanlar (1. Baskı). İstanbul: Final Kültür Sanat Yayınları.
• LEVY-WASSER, N. & KATZ, S. (2004). The Relationship between Attachment Style, Birth Order and Adjustment in Children who Grow Up with a Sibling with Mental Retardation. British Journal of Developmental Disabilities, 50(99), s. 89–98. doi:10.1179/096979 504799103921
• MATTHEWS, E. (2014). Psychopathy and Moral Rationality. Being a Moral: Psychopathy and Moral Incapacity. Cambridge: MIT Press
• MURIS, P., MERCKELBACH, H., OTGAAR, H. & MEIJER, E. (2017). The Malevolent Side of Human Nature: A Meta-Analysis and Critical Review of The Literature on the Dark Triad (Narcissism, Machiavellianism, and Psychopathy). Perspectives on Psychological Science, 12(2), s. 183-204.
• OKTAN, V., ODACI, H. & BERBER-ÇELİK, Ç. (2014). Psikolojik Doğum Sırasının Psikolojik Sağlamlığın Yordanmasındaki Rolünün İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), s. 140-152.
• ÖZSOY, E. & ARDIÇ, K. (2020). Çalışanların Karanlık Kişilik Özelliklerinin Tükenmişliğe Etkisinde Genel Öz-Yeterliliğin Düzenleyici Rolü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), s. 144-154.
• ÖZSOY, E., RAUTHMANN, J. F., JONASON, P. K. & ARDIÇ, K. (2017). Reliability and Validity of the Turkish Versions of Dark Triad Dirty Dozen (DTDD-T), Short Dark Triad (SD3-T), and Single Item Narcissism Scale (SINS-T). Personality and Individual Differences, 117, s. 11-14. doi:10.1016/j.paid.2017.05.019
• PAULHUS, D. L. & WILLIAMS, K. M. (2002). The Dark Triad of Personality: Narcissism, Machiavellianism, and psychopathy. Journal of Research in Personality, 36(6), s. 556-563.
• RAHAFAR, A., RANDLER, C., CASTELLANA, I. & KAUSCH, I. (2017). How Does Chronotype Mediate Gender Effect on Dark Triad?. Personality and Individual Differences, 108, s. 35-39.
• RAUTHMANN, J. F. & WILL, T. (2011). Proposing a Multidimensional Machiavellianism Conceptualization. Social Behavior and Personality: An International Journal, 39(3), s. 391-403. doi:10.2224/sbp.2011.39.3.391
• ROESER, K., MCGREGOR, V. E., STEGMAIER, S., MATHEW, J., KÜBLER, A. & MEULE, A. (2016). The Dark Triad of Personality and Unethical Behavior at Different Times of Day. Personality and Individual Differences, 88, s. 73-77. doi:10.1016/j.paid. 2015.09.002
• SAHER, N., KHAN, R. M. & SALEEM, M. (2022). Relationship between Birth Order and Personality Trait (Extroversion). Canadian Journal of Educational and Social Studies, 2(1), s. 1-15.
• SATICI, S. A., KAYİŞ, A. R., YILMAZ, M. F. & ERASLAN-ÇAPAN, B. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri ile Dürtüsellik ve Heyecan Arama Davranışları arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(54), s. 857-881.
• SEMENYNA, S. W. & HONEY, P. L. (2015). Dominance Styles Mediate Sex Differences in Dark Triad Traits. Personality and Individual Differences, 83, s. 37-43.
• SHULMAN, B. H. & MOSAK, H. H. (1977). Birth Order and Ordinal Position: Two Adlerian Views. Journal of Individual Psychology, 33(1), s. 114-121.
• SIMONTON, D. K. (2008). Gender Differences in Birth Order and Family Size Among 186 Eminent Psychologists. Journal of Psychology of Science and Technology, 1(1), s. 15–22. doi:10.1891/1939-7054.1.1.15
• STEWART, A. E. (2004). Can Knowledge of Client Birth Order Bias Clinical Judgment? Journal of Counseling and Development, 82(2), s. 167-176. doi:10.1002/j.1556-6678.2004.tb00 298.x
• STEWART, A. E., STEWART, E. A. & CAMPBELL, L. F. (2001). The Relationship of Psychological Birth Order to the Family Atmosphere and to Personality. Journal of Individual Psychology, 57(4), s. 363-387.
• TABACHNICK, B. G., FIDELL, L. S. & ULLMAN, J. B. (2014). Using Multivariate Statistics (6. Press). United States of America: Pearson Education Limited.
• TAKAMATSU, R. & TAKAI, J. (2019). With or Without Empathy: Primary Psychopathy and Difficulty in Identifying Feelings Predict Utilitarian Judgment in Sacrificial Dilemmas. Ethics & Behavior, 29(1), s. 71-85. doi:10.1080/10508422.2017.1367684
• UNGER, R. K. (1990). Imperfect reflections of Reality: Psychology constructs gender.
• WAI, M. & TILIOPOULOS, N. (2012). The Affective and Cognitive Empathic Nature of the Dark Triad of Personality. Personality and Individual Differences, 52(7), s. 794-799. doi:10.1016/j.paid.2012.01.008
• WHITE, B. A. (2014). Who Cares When Nobody is Watching? Psychopathic Traits and Empathy in Prosocial Behaviors. Personality and Individual Differences, 56, s. 116–121.
• VAN GEEL, M., GOEMANS, A., TOPRAK, F. & VEDDER, P. (2017). Which Personality Traits are Related to Traditional Bullying and Cyberbullying? A Study with the Big Five, Dark Triad and Sadism. Personality and Individual Differences, 106(2017), s. 231-235. doi:10.1016/j.paid.2016.10.063
• VERNON, P. A., VILLANI, V. C., VICKERS, L. C. & HARRIS, J. A. (2008). A Behavioral Genetic Investigation of the Dark Triad and the Big 5. Personality and Individual Differences, 44(2), s. 445-452. doi:10.1016/j.paid.2007.09.007
• ZHENG, A. H. & MACCANN, C. (2023). Happiness is Associated with Higher Narcissism but Lower Psychopathy: A Systematic Review and Meta-Analysis of the Relationship between Happiness and the Dark Triad. Personality and Individual Differences, 215(2023), 112381. doi:10.1016/j.paid.2023.112381.