TÜRKİYE’DE UYGULANAN KALKINMA PLANLARININ TURİZM SEKTÖRÜ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 475 - 490, 30.11.2024

İsmail Kılınç

https://doi.org/10.30692/sisad.1541379

Öz

İnsanlar için çoğu zaman eğlenme, dinlenme, yeni yerler ve kültürler keşfetme aracı olarak görülen turizm faaliyetleri ülkeler için önemli bir döviz kaynağı ve kalkınma aracıdır. Ekonomi ve istihdam üzerindeki olumlu katkılarından dolayı turizm sektörüne kalkınma planlarında geniş yer verilmiş; turizmin geliştirilmesi iktisadi ve sosyal kalkınmanın temel amaçları arasında yer almıştır. Çalışmada 1963-2028 döneminin kapsayan kalkınma planları incelenerek kalkınma planları çerçevesinde Türkiye’nin turizm politika ve hedeflerine yönelik bakış açısının tespit edilmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda 12 kalkınma planı ‘içerik analizi’ yöntemiyle ele alınmıştır.
1963-1983 dönemini kapsayan ilk dört kalkınma planının kitle turizmi odağında tanıtım, altyapı yatırımları, konaklama tesislerinin inşasına odaklandığı gözlenir. Bu dönemde sektörde kamusal faaliyetler etkin ve belirleyicidir. 1980 sonrasında çeşitli mevzuat düzenlemesi yapılarak ve teşvik politikaları hayata geçirilerek özel sektör öne çıkarılmıştır. On Birinci ve On İkinci Kalkınma planlarının da içinde bulunduğu son kalkınma planlarında turizmin çeşitlendirilmesi, koruma-kullanma dengesinin korunması, sürdürülebilirlik, dijital dönüşüm, fiyat avantajı yerine kalite odağında gelişim, nitelikli pazarlara ve turistlere ulaşılması gibi stratejik konuların öne çıktığı gözlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kalkınma Planları, Turizm, Turizm Politikası

Etik Beyan

Türkiye’de Uygulanan Kalkınma Planlarının Turizm Sektörü Açısından İncelenmesi başlıklı çalışmamda akademik etik kurallarına riayet ettiğimi, bununla ilgili tüm ahlaki ve yasal sorumlulukları üstlendiğimi beyan ederim . İsmail KILINÇ

Teşekkür

,

Examination of Development Plans Implemented in Turkey from the Perspective of the Tourism Sector

Öz

Tourism activities, often seen as a means of entertainment, relaxation, and discovering new places and cultures for people, are an important source of foreign exchange and a development tool for countries. Due to its positive contributions to the economy and employment, the tourism sector has been extensively included in development plans; the development of tourism has become one of the fundamental goals of economic and social development. This study aims to identify and evaluate Turkey's perspective on tourism policies and objectives within the framework of development plans by examining the development plans covering the period from 1963 to 2028. In this context, 12 development plans were analyzed using the 'content analysis' method.
It is observed that the first four development plans covering the period from 1963 to 1983 focused on mass tourism, promotion, infrastructure investments, and the construction of accommodation facilities. During this period, public activities in the sector were active and decisive. After 1980, various legislative regulations were made, and incentive policies were implemented to highlight the private sector. In the latest development plans, including the Eleventh and Twelfth Development Plans, strategic issues such as the diversification of tourism, maintaining the balance between conservation and utilization, sustainability, digital transformation, development with a focus on quality instead of price advantage, and reaching qualified markets and tourists have come to the forefront.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Tourism Politics, Development Plans

Kaynakça

• AKIN, G. ve KOZAK, M. (2021). Turizm Politikası ve Turizm Planlaması. O. Emir (Ed.) içinde, Genel Turizm Bilgisi (ss.191-202). Eskişehir : Anadolu Üniversitesi.
• CAN, İ. İ. ve EMİR, O. (2021). Beş Yıllık Kalkınma Planları Kapsamında Kitle Turizmine ve Alternatif Turizme Bakışın Değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 6 (1), 125-155.
• ÇİÇEKDAĞI, M. (2020). Kalkınma Planlarında Turizm : İçerik Analizi Yöntemi ile Türkiye Kalkınma Planlarının Analizi. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (5), 1-11.
• ERTUĞRAL, S. M. ve ARSLAN, Ö. Ü. S. G. (2022). Planlı Kalkınma Döneminde Turizm Plan ve Politikaları. İstanbul : Yalın Yayıncılık.
• GÜÇLÜ, A. (2021). Türkiye’de Turizm Politikaları Kapsamında Yerel Yönetimlerin Turizm Sektörüne Yönelik Uygulamalarına Turizm İşletmelerinin Bakış Açısı : Alanya Örneği, (Basılmamış Doktora Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÜRBÜZ, S. ve ŞAHİN, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem Analiz. Ankara : Seçkin Yayıncılık.
• KAN, N. ve KULEYİN, B. (2017). Kalkınma Planları Çerçevesinde Türkiye’nin Deniz Turizmi Stratejilerinin Tarihsel Gelişimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 51-64.
• KREFTING, L. (1991). Rigor in Qualitative Research : The Assessment of Trustworthiness. The American Journal of Occupational Therapy, 45(3), 214-222.
• RONEY, S. A. (2011). Turizm : Bir Sistemin Analizi. Ankara : Detay Yayıncılık.
• SÖZEN, M. (2007). 1982 Sonrasında Türkiye'de Uygulanan Turizm Politikalarının Çanakkale Turizmine Etkileri. Sosyoekonomi, 6(6), 63-87.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1963). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1963-1967, Ankara : Devlet Planlama Teşkilatı.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1968). İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1968-1972, Ankara : Devlet Planlama Teşkilatı.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1972). Yeni Strateji ve Kalkınma Planı : Üçüncü Beş Yıl 1973-1977, Ankara : Devlet Planlama Teşkilatı.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1979-1983, Ankara : Devlet Planlama Teşkilatı.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1985). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1985-1989, Ankara : Devlet Planlama Teşkilatı.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1990). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı 1990-1994, Ankara : Devlet Planlama Teşkilatı.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1996). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1996-2000, Ankara : Devlet Planlama Teşkilatı.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (2000). Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005), Ankara : Devlet Planlama Teşkilatı.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (2007). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Ankara : Devlet Planlama Teşkilatı.
• TUNCEL, V. (2019). Kalkınma Planlarının Turizm Politikaları Perspektifinde Değerlendirilmesi. Tourism and Recreation, 1(2), 58-66.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB). (2019). On Birinci Kalkınma Planı : 2019-2023, Ankara : Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB). (2023). On İkinci Kalkınma Planı : 2024-2028. Ankara : Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı.
• Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı (KB). (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-1018). Ankara.
• TÜZÜNKAN, D. (2015). Türkiye’de Uygulanan Beş Yıllık Kalkınma Planlarının İstihdam Politikaları Açısından Değerlendirilmesi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 90-117.