An Evaluation of NATO's Strategic Value and the USA's Dilemmas in Its 75th Anniversary

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 43 - 60, 25.03.2025

Büşra Uzuner , Levent Yiğittepe

https://doi.org/10.30692/sisad.1565988

Öz

NATO was established after World War II with the principle of pursuing common values and acting together with member states against threats. Founded as a collective security organization, NATO has been able to continue its existence to this day by adapting to the changes that have occurred in the structure of the international system since its establishment. In this regard, it has undertaken the mission of developing US-based Trans-Atlantic relations and conducting out-of-area operations. However with the end of the Cold War, it went through a serious testing phase. The validity of the alliance is going through a painful process because the US ignores it. It can be seen that the US's political preferences in the multipolar system have caused NATO's popularity to be shaken. The study focused on the decline in the attractiveness of NATO as it entered its 75th year, having gone through a successful transformation process. The problems experienced and likely to be experienced during this process were analyzed from an analytical perspective. At this point, it has been emphasized that US hegemony also has a negative impact on NATO. Although the of NATO's strategic value continues in its 75th year, it has been seen that the USA faces serious problems for its future due to its dilemmas. At the same time, it has been claimed that these problems will increase. In order to make a correct analysis on the subject, a sample of information including opposing views was used. In summary, this qualitative study utilized previously published scientific sources. It is thought that the study will contribute to the field by examining the US-NATO relationship from a critical perspective.

Anahtar Kelimeler

USA, Collective Security, NATO Attraction, Trans-Atlantic Relations, International System.

75. YILINDA NATO’NUN STRATEJİK DEĞERİ VE ABD’NİN İKİLEMLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

NATO, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ortak değerlerin güdülmesi prensibine ve tehditler karşısında üye devletler ile birlikte hareket etme amacı ile kurulmuştur. Kolektif güvenlik örgütü olarak kurulan NATO, kurulduğundan itibaren uluslararası sistemin yapısında meydana gelen değişikliklere uyum sağlayarak bugüne kadar varlığını devam ettirebilmiştir. Bu doğrultuda ABD merkezli Trans-Atlantik ilişkilerin geliştirilmesi ve alan dışı operasyonlarda bulunma misyonlarını edinmiştir. Fakat Soğuk Savaş’ın sona ermesi ile ciddi bir sınanma evresinden geçmiştir. ABD’nin ittifakı göz ardı etmesinden dolayı ittifakın geçerliliği sancılı bir süreçten geçmektedir. ABD’nin çok kutuplu sistemdeki politik tercihlerinin, NATO’nun popülerliğinin sarsılmasına neden olduğu görülmektedir. Çalışmada, başarılı bir dönüşüm süreci yaşayan NATO’nun 75. Yılına girerken cazibesindeki kırılmalar üzerinde durulmuştur. Bu süreç içerisinde yaşadığı ve yaşanması muhtemel sorunlar analitik bakış açısı ile analiz edilmiştir. Gelinen bu noktada ABD hegemonyasının NATO üzerinde olumsuz bir etkisinin de olduğu vurgulanmıştır. NATO’nun stratejik değeri, 75. Yılında devam ediyor olsa da ABD’nin ikilemleri yüzünden geleceği için ciddi problemlerle karşılaştığı görülmüştür. Aynı zamanda bu problemlerin artacağı iddia edilmiştir. Konu ile ile ilgili doğru analizin yapılması için karşıt görüşlerin de yer aldığı bilgi örneklemi kullanılmıştır. Özetle nitel nitelikte olan bu çalışmada daha önce yayınlanan bilimsel nitelikli kaynaklardan faydalanılmıştır. Çalışmada ABD-NATO ilişkisinin eleştirel bakış açısı ile ele alınmasının alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

ABD, Kolektif Güvenlik, NATO Cazibesi, Trans-Atlantik İlişkiler, Uluslararası Sistem.

Kaynakça

• AKŞEMSETTİNOĞLU, G. (2005). Transatlantic Relations: A Political Appraisal. Ankara: Dış Politika Enstitüsü Yayınları.
• ALKAN, M. N. (2015). Küba Krizi. H. Çakmak (Ed.), içinde Türk Dış Politikasında 41 Kriz 1924-2014 (ss.95-99). Ankara: Kripto Yayıncılık.
• ARMAOĞLU, F. (2010). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi. İstanbul: Alkım Yayınları.
• BAĞBAŞLIOĞLU, A. (2020). İnsan Güvenliği ve NATO: NATO’nun Ege Misyonu Örneği, TASAM, 511-524.
• BAĞBAŞLIOĞLU, A. (2022). NATO Dayanışması Bağlamında Son NATO Zirvesine Dair Bir Değerlendirme. https://www.turkgun.com/nato-dayanismasi-baglaminda-son-nato-zirvesine-dair-bir-degerlendirme, (Erişim Tarihi: 11.05.2024).
• BALDWIN, D. A. (1997). “The Concept of Security”. Review of International Studies, 23, 5-26.
• BBC NEWS. (2019). NATO alliance experiencing brain death, says Macron. https://www.bbc.com/news/world-europe-50335257, (Erişim Tarihi: 05.02.2024).
• BIDEN, J. (2020). America is Back. https://www.youtube.com/watch?v=EeIkv8ri3UI, (Erişim Tarihi: 09.02.2024).
• BİRSEL, H. (2012). Başlangıçtan Günümüze NATO Sorunsalı “Madalyonun İki Yüzü”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2012(25), 109-124.
• BUZAN, B. (1991). People, States and Fear: An Agenda for International Security Studies in the Post-Cold War Era. New York: Harvester Wheatsheaf.
• ÇAYHAN, E., GÜNEY, N. A. (1996). Avrupa’da Yeni Güvenlik Arayışları, NATO-AB-Türkiye. İstanbul: AFA Yayıncılık.
• ÇAYLI, Ş., MEMİŞ, E. (2024). NATO ve Şanghay İşbirliği Örgütü Üzerinden ABD ve Çin Rekabetinin Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 15(41), 102-120.
• DEDEOĞLU, B. (2020). Uluslararası Güvenlik ve Strateji. İstanbul: Yeniyüzyıl Yayınları.
• DOĞAN, N. (2003). Avrupa Güvenliğinde Son Gelişmeler ve Türkiye: Güvenlik ve Savunma Endişeleri açısından Türkiye’nin AB üyeliğinin Önemi. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (29), 63-78.
• DOĞAN, N. (2005). NATO’nun Örgütsel Değişimi, 1949-1999: Kuzey-Atlantik İttifakından Avrupa-Atlantik Güvenlik Örgütüne. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(3), 70-108.
• DUNNE, T., WHEELER N. (2004). We The Peoples: Contending Discourses of Security in Human Rights Theory and Practice. International Relations, 18(1), 7-23.
• ERENEL, F. (2019). NATO’nun yapısal sorunları ve NATO-Türkiye ilişkileri üzerine düşünceler. https://www.indyturk.com/node/30206/t%C3%BCrkiyeden-sesler/nato%E2%80%99nun-yap%C4%B1sal-sorunlar%C4%B1-ve-nato-t%C3%BCrkiye-ili%C5%9Fkileri-%C3%BCzerine, (Erişim Tarihi: 11.05.2024).
• EROL, M. S., BAŞARAN, D. (2022). Rusya-Ukrayna Savaşı Bağlamında Polonya’nın Artan Jeopolitik Önemi. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 6(1), 13-39.
• EURONEWS. (2022). Beyin Ölümü Gerçekleşti Denilen NATO Yeniden Hayat mı Buldu?. https://tr.euronews.com/2022/03/05/beyin-olumu-gerceklesti-denilen-nato-yeniden-hayat-m-buldu, (Erişim Tarihi: 07.06.2024).
• EVRENSEL HABER. (2017). Trump Brüksel’de NATO’yu Eleştirdi. https://www.evrensel.net/haber/321119/trump-brukselde-natoyu-elestirdi. (Erişim Tarihi: 03.02.2024).
• FRASER, D. (2023). The QUAD: A Backgrounder. Asia Society Policy Instıtute. https://asiasociety.org/policy-institute/quad-backgrounder, (Erişim Tarihi: 21.02.2024).
• GÖZEN, R. (2006). NATO: ABD Patentli Savunma Örgütü. Ş. H. Çalış, B. Akgün ve Ö. Kutlu (Ed.) içinde Uluslararası Örgütler ve Türkiye, (ss. 173-215). Konya: Çizgi Kitabevi.
• GÜLTEN, Z. T. (2023). Rusya-Ukrayna Savaşı Bağlamında Polonya-Almanya İlişkilerinde Güvenlik Kaygısı. ANKASAM, https://www.ankasam.org/rusya-ukrayna-savasi-baglaminda-polonya-almanya-iliskilerinde-guvenlik-kaygisi/, (Erişim Tarihi: 13.05.2024).
• GÜZEL, A. O. (2009). NATO’nun Yeni Misyonu: Soğuk Savaş Sonrası Güvenlik Algılamaları (Basılmış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı.
• GÜZELDAĞ, F., AKYIL, L. (2022). Avrupa Birliği’nin İkinci Dünya Savaşı Sonrası Savunma ve Güvenlik Politikaları, Tarsus Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 102-118.
• HALLAMS, E. (2009). The Transatlantic Alliance renewed: the United States and NATO since 9/11. Journal of Transatlantic Studies, 7(1), 38-60.
• HOOK, S. W., SPAINER, J. (2016). Amerikan Dış Politikası. (Ö. Zihinoğlu, Çev.). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• HOWORTH, J., KEELER, J. (2003). The EU, NATO and the Quest for European Autonomy. J. Howorth, J. Keeler (Ed.), Defending Europe: The EU, NATO and the Quest for European Autonomy içinde (ss. 3-25). New York: Palgrave Macmillan.
• İLHAN, S. (2019). Jeopolitik Güç Odağı Kuramı. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• KARABULUT, B. (2014). Uluslararası Örgütlerin Güvenlik Boyutu. Ankara: Barış Kitabevi.
• KARABULUT, B. (2015). Uluslararası İlişkilerde Anahtar Kavramlar Serisi II: 'Güvenlik' Küreselleşme Sürecinde Güvenliği Yeniden Düşünmek. Ankara: Barış Kitabevi.
• KARADENİZ, D. (2020). Karadeniz, Sovyetler Birliği Ekseninden Avrupa Birliği Üyeliğine: Doğu Avrupa Ülkelerinde Ekonomik ve Siyasal Dönüşümün Analizi, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 6(1), 1-21.
• KASHMERI, S. A. (2011). NATO 2.0: Reboot or Delete?. Potomac Books, Washington. Aktaran: Ali L. Karaosmanoğlu, NATO’nun Dönüşümü, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2012.
• KİBAROĞLU, M. (2023). NATO ve Türkiye. Atatürk Ansiklopedisi. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/nato-ve-turkiye/, (Erişim Tarihi: 26.12.2024).
• KOÇ, M. A. (2024). Finlandiye ve İsveç’in NATO’ya katılımı: Birkaç Eleştirel Not. Perspektif. https://www.perspektif.online/finlandiya-ve-isvecin-natoya-katilimi-birkac-elestirel-not/, (Erişim Tarihi: 08.06.202).
• KORKMAZ, K. (2018). Trans-Atlantik İlişkilerinin Savunma Boyutunun Değerlendirilmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilgiler Dergisi, 8(1), 157-186.
• KRAHMANN, E. (2005). From State to Non-State Actors: The Emerge of Security Governance, E. Krahmann (Ed.), New Therats and New Actors in International Security içinde (ss.3-19). London: Macmillan Press.
• LEFEBVRE, M. (2005). Amerikan Dış Politikası. (İ. Yerguz, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• MEDYASCOPE, (2024). Trans-Atlantik: Biden Toparlıyor mu? https://medyascope.tv/2024/02/29/transatlantik-biden-toparliyor-mu-putinin-savas-hesaplari-batinin-gozu-imamoglunda/, (Erişim Tarihi: 12.05.2024).
• MERMER, C.T. (2022). QUAD’ın Güney Pasifik’teki Tamamlayıcı Halkası; AUKUS. TASAM, 1-13.
• NATO Handbook. (2006). Public Diplomacy Division, Brussels.
• NATO. (2018). Brussels Declaration on Transatlantic Security and Solidarity. https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_156620.htm, (Erişim Tarihi: 06. 04. 2024).
• NATO. (2021). What Is NATO 2030. https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/2021/6/pdf/2106-factsheet-nato2030-en.pdf, (Erişim Tarihi: 06.04.2024).
• NATO. (2022). Defence Expenditures of NATO Countries (2014-2022). https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_197050.htm, (Erişim Tarihi: 06.04.2024).
• NATO. (2022). ISAF's mission in Afghanistan (2001-2014). https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_69366.htm, (Erişim Tarihi: 07.03.2024).
• NATO. (2024). Foreign Ministers mark NATO’s 75th anniversary, meet with Ukraine, Indo-Pacific partners, European Union. https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_224204.htm, (Erişim Tarihi: 06.04.2024).
• NYE, J. (2002). Limits of American Power. Political Science Quarterly, 117(4), 545-559.
• OĞUZLU, T. (2019). NATO ve Yeni Dünya Düzeni. Güvenlik Yazıları Serisi, (20), 1-9.
• ÖNDER, E. (2022). Ukrayna-Rusya Savaşının Politik Yansımaları. Avrasya Dosyası Dergisi, 13(2), 38-59.
• ÖZEN, Ç. (2002). ESDP-NATO Relations: Considerations on the Future of European Security Architecture. Ankara Üniversitesi SBF, (33), 231-255.
• ÖZLEM, K. (2012). Soğuk Savaş Sonrası Dönemde ABD’nin ve Türkiye’nin Balkanlar Politikalarının Bosna-Hersek, Kosova ve Makedeonya Krizleri Örneğinde İncelenmesi. Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 1(1), 23-39.
• ÖZTÜRK, A. O. (2024). Eski Amerika, Yeni Başkan: Joe Biden ve Amerika Rüyası. Cihannüma Dergisi, (5), 4-11.
• PİRİNÇÇİ, F. (2011). ABD Dış Politikasında Dinamizm ve Başkanlar: Retorik ve Uygulama. C. Çakmak, C. Dinç ve A. Öztürk (Ed.) içinde, Yakın Dönem ABD Dış Politikası: Teori ve Pratik (ss, 79-115). Ankara: Nobel Yayınları.
• POLAT, D.Ş. (2020). NATO’nun Geleceği ve ABD Etkisi. TASAM, 333-347.
• PURTAŞ, F. (2005). Soğuk Savaş Sonrası NATO'nun Dönüşümü ve Genişlemesi Çerçevesinde Türk Amerikan Askeri İlişkileri. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 1(2), 7-30.
• RINGSMOSE, J. (2010). NATO Burden-Sha ring Redux: Continuity and Change after the Cold War. Contemporary Security Policy, 31(2), 319-338.
• RUPP, M. (2002). Avrupa Birligi’nin Ortak Dısisleri ve Güvenlik Politikası ve Türkiye’nin Uyumu-Kitap 13, H. Cansevdi (Ed.), İstanbul: İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları.
• SINGH, A. (2021). India is not a Bystander in the AUKUS Saga. https://www.thehindu.com/opinion/op-ed/india-is-not-a-bystander-in-the-aukus saga/article62105443.ece, (Erişim Tarihi: 20.02.2024).
• SMITH, S. A. (2021). The QUAD in the Indo-Pacific: What to Know. Council on Foreign Relations. https://www.cfr.org/in-brief/quad-indo-pacific-what-know, (Erişim Tarihi: 21.02.2024).
• SOKULLU, E. C. (2019). Savaş Türleri. Güvenlik Yazıları Serisi, (22), 1-14.
• StudySmarter. Cominform Definition. https://www.studysmarter.co.uk/explanations/history/cold-war/cominform/, (Erişim Tarihi: 18.03.2024).
• TEZCAN, İ. E. (2012). 21. Yüzyılda NATO (Basılmış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı.
• THE WHITE HOUSE. (1991). The National Security Strategy of the United States. https://nssarchive.us/wp-content/uploads/2020/04/1991.pdf, (Erişim Tarihi: 07.04.2024).
• THE WHITE HOUSE. (2002). The National Security Strategy of the United States. https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/nsc/nss/2002/, (Erişim Tarihi: 07.04.2024).
• TOKATLI, S. G. (2022). NATO'nun Sistem İçerisindeki Geleceği ve Dönüşümü. UPA Strategic Affairs , 61-84.
• TRANI, E. P., DAVIS, D. E. (2017). Woodrow Wilson and The Origins of the Cold War. World Affairs, 180(4): 25-46. TÜRKER, H. (2021). Çin’in Yükselişinin Trans-Atlantik İlişkilere Etkisi. BAAM Akademik, 26-30.
• U.S. DEPARTMENT OF STATE. (2023). AUKUS: A Commitment to the Future https://www.state.gov/aukus-a-commitment-to-the-future/, (Erişim Tarihi: 06.04. 2024).
• YİĞİTTEPE, L. (2017). NATO'nun güvenlik Algılaması ve Türkiye Tartışmaları. International Journal of Academic Value Studies, 3(9), 344-359.
• YİĞİTTEPE, L. (2018). Küreselleşmeyle Birlikte İvme Kazanan Yeni Güvenlik Algısı: Siber Güvenlik/Savaş ve Etkileri. L. Yiğittepe ve Y. A. Güzelipek (Ed.) içinde, Küresel Güven(liksiz)lik Eski Kavramların Yeni Yorumları, (ss. 171-194). İstanbul: Hiperyayın.
• YİĞİTTEPE, L. (2020a). NATO: Güvenlik Politikaları ve Terörle Mücadele Stratejileri, İstanbul: Cinius Yayınları.
• YİĞİTTEPE, L. (2020b). Uluslararası İlişkiler Güvenlik: Kavramsal Analiz ve Teorik Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• QUAD. (2022) What Is QUAD?. https://www.business-standard.com/about/what-is-quad, (Erişim Tarihi: 21.02.2024).