Cargo Company Selection for Last Kilometer Logistics of E-commerce Companies: Application of Integrated Entropy, Aras, Moora and Grey Relational Analysis Mehhods

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 219 - 241, 31.07.2025

Hakan Özkan

Öz

The process of delivering the goods arriving at the last distribution point to the final customer for delivery is referred to as last mile logistics. Problems arising from the cargo companies that e-commerce companies partner with in the last mile logistics process create dissatisfaction among customers and create a significant problem in customer satisfaction, which is among the main objectives of supply chain management. Therefore, e-commerce companies need to work with the right cargo company for the last mile logistics activities they outsource. In this study, which focuses on the selection of the most suitable cargo company in the last mile logistics process in order for e-commerce companies as well as supply chain management to achieve the goal of customer satisfaction; the initial matrix or decision matrix was reached as a result of the literature review. Using this initial/decision matrix and ENTROPI method, criteria weights were calculated and integrated with ARAS, MOORA and Gray Relational Analysis methods to obtain three preference rankings. These three preference rankings were evaluated with Borda Count Management and an integrated preference ranking was obtained. This result shows that the most suitable cargo company is A2 cargo company.

Anahtar Kelimeler

Outsourcing , E-commerce , Logistics Management , Last Mile Logistics , Supply Chain Management

E-TİCARET FİRMALARININ SON KİLOMETRE LOJİSTİĞİ İÇİN KARGO FİRMASI SEÇİMİ: BÜTÜNLEŞİK ENTROPI, ARAS, MOORA VE GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİ UYGULAMASI

Öz

Son dağıtım noktasına gelen malların, teslim edilmek üzere nihai müşteriye ulaştırılması süreci son kilometre lojistiği olarak ifade edilmektedir. E-ticaret firmalarının son kilometre lojistiği sürecinde iş ortaklığı yaptığı kargo firmalarından kaynaklanan sorunlar müşterilerde memnuniyetsizlik yaratmakta ve tedarik zinciri yönetiminin ana hedefleri arasında yer alan müşteri memnuniyeti konusunda önemli bir sorun yaratmaktadır. Dolayısıyla e-ticaret firmalarının dış kaynak yöntemiyle satın aldıkları son kilometre lojistik faaliyetleri için doğru kargo firmasıyla çalışması gerekmektedir. E-ticaret firmalarının yanısıra tedarik zinciri yönetiminin müşteri memnuniyeti hedefine ulaşabilmesi için son kilometre lojistiği sürecinde en uygun kargo firması seçimine odaklanan bu çalışmada; başlangıç matrisine veya karar matrisine literatür taraması sonucunda ulaşılmıştır. Söz konusu başlangıç/karar matrisinden ve ENTROPI yönteminden yararlanarak kriter ağırlıkları hesaplanmış ve ARAS, MOORA ve Gri İlişkisel Analiz yöntemlerine entegre edilerek üç adet tercih sıralaması elde edilmiştir. Bu üç tercih sıralaması Borda Sayım Yönetimiyle değerlendirmiş ve bütünleşik bir tercih sırlaması elde edilmiştir. Ulaşılan bu sonuç en uygun kargo firmasının A2 kargo firması olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Dış Kaynak , E-ticaret , Lojistik Yönetimi , Son Kilometre Lojistik , Tedarik Zinciri Yönetimi

Kaynakça

• AKÇAKANAT, Ö., EREN, H., AKSOY, E., & ÖMÜRBEK, V. (2017). Bankacılık Sektöründe ENTROPİ ve WASPAS Yöntemleri İle Performans Değerlendirmesi. Süleyman Demirel İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 285-300. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1004369
• AKYÜZ, G., & AKA, S. (2017). Çok kriterli karar verme teknikleriyle tedarikçi performansı değerlendirmede toplamsal bir yaklaşım. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(2), 28-46. https://doi.org/10.11611/yead.277893
• ASOĞLU, İ., & EREN, T. (2018). AHP, TOPSIS, PROMETHEE Yöntemleri ile Bir İşletme İçin Kargo Şirketi Seçimi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 102-122. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yalovasosbil/issue/37841/440451
• BIÇAKÇI , P. S., & ÜRETEN, S. (2017). Tedarik Zinciri Yönetimi Uygulamalarının Zincir Performansı Üzerindeki Etkileri: Bir Uygulama. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 367-386. https://doi.org/https://dergipark.org.tr/tr/pub/gaziuiibfd/issue/36470/417528
• BKM. (2022). Bankalar Arası Kart Merkezi. https://bkm.com.tr/yerli-banka-kartlarinin-yurt-ici-kullanimi/
• BKM. (2023). Bankalar Arası Kart Merkezi. https://bkm.com.tr/yerli-banka-kartlarinin-yurt-ici-kullanimi/
• ÇAKIR, S., & PERÇİN, S. (2013a). AB Ülkeleri'nde Bütünleşik Entropi Ağırlık - TOPSİS Yöntemiyle AR-GE Performansının Ölçülmesi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXXII(1), 77-95. https://acikerisim.uludag.edu.tr/items/0ad2b6d1-3f85-4ac1-9df6-09651af69077
• ÇAKIR, S., & PERÇİN, S. (2013b). Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü. EGE AKADEMİK BAKIŞ, 13(4), 449-459. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/559959
• DESTE, M., & GÜL SAVAŞKAN, A. (2021). E-Ticaret İşletmelerinin Kargo Firması Seçimi Üzerine VIKOR Yöntemiyle Bir Uygulama. UluslarArası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 4-21. https://doi.org/10.47525/ulasbid.818878
• ECER, F., & GÜNAY, F. (2014). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi. Anatolia: Journal of Tourism Research, 25(1), 35-48. https://doi.org/10.17123/atad.vol25iss195016
• ECEVİT, M. Z. (2023). Son Adım Teslimat Yöntemi Olan Otonom Teslimat Araçlarının Tüketiciler Tarafından Kabulü: Teknolojiye Hazırlığın Düzenleyici Rolü. Journal of Intelligent Transportation Systems and Applications, 6(1), 166-183. https://doi.org/https://doi.org/10.51513/jitsa.1256291
• ELİTAŞ, C., ELEREN, A., YILDIZ, F., & DOĞAN , M. (2012). Gri İlişkisel Analiz İle Sigorta Şirketlerinin Performanslarının Belirlenmesi. 16. Finans Sempozyumu, 10-13 Ekim 2012, (s. 521-530). Erzurum.
• ERDEM, A. T., & AKOLAŞ, D. A. (2020). Müşteri Memnuniyetinin Lojistik Yönetimi Bağlamında İncelenmesi: Bir Kargo Şirketi Örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 139-159. https://dergipark.org.tr/tr/pub/husbdergi/issue/56407/703895
• ERSÖZ, F., & ATAV, A. (2011). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinde MOORA Yöntemi. 05-07 Temmuz 2011 YAEM 2011 Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği 31.Ulusal Kongresi, (s. 78-87). Sakarya Üniversitesi.
• ETİCARETYAP. (2020). Ödeme Yöntemlerinden Hangileri En Fazla Tercih Ediliyor?. https://eticaretyap.com/eticaret-odeme-sistemleri-en-cok-kullanilan-odeme-yontemleri-nelerdir
• GERGİN, R. E. (2024). Bütünleştirilmiş AHP-ARAS Yaklaşımıyla Lojistik Partner Seçimi Otomotiv Yan Sanayi Yedek Parça Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 15(41), 77-101. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1274666
• GIUFFRIDA, N., FAJARDO-CALDERIN, J., MASEGOSA, A. D., WERNER, F., STEUDTER, M., & PILLA, F. (2022). Optimization and Machine Learning Applied to Last-Mile Logistics: A Review. Sustainability, 14(9). https://doi.org/10.3390/su14095329
• GÜZEL, D., & KAVALCI, K. (2023). Lojistik Son Adım Teslimat Hizmetinde Tüketicilerin Akıllı Dolapları Benimseme Niyeti Üzerine Bir Araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(1), 379-398. https://doi.org/10.31671/doujournal.1173502
• HA, N. T., AKBARI, M., & AU, B. (2023). Last mile delivery in logistics and supply chain management: a bibliometric analysis and future directions. Benchmarking: An International Journal, 30(4), 1137-1170. https://doi.org/https://doi.org/10.1108/BIJ-07-2021-0409
• KANIK, Z. B., ÖMÜRGÖNÜLŞEN , M., & SOYSAL, M. (2023). Son Kilometre Koli Teslimatı Literatür Taraması: Yükselen Eğilim ve İlgili Teknolojilere Bir Bakış. Journal of Productivity, 57(2), 393-324. https://doi.org/10.51551/verimlilik.1200766
• KÖKÇAM, A. H., UYGUN, Ö., & KILIÇASLAN, E. (2018). Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Optimum Lastik Seçimi. Zeki Sistemler Teori ve Uygulamaları Dergisi, 1(1), 31-35. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/548316
• KURU, B., & PIRTINI, S. (2024). Son Kilometre Teslimatta Yeşil İşbirliğinin Yeşil Satın Almaya Etkisi: İşlem Maliyeti Teorisi İle Kavramsal Bir Çerçeve. Beykoz Akademi Dergisi, 12(1), 261-272. https://doi.org/10.14514/beykozad.1439981
• MÜSİAD. (2013). Lojistik Sektör Raporu 2013. Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği.
• NAKIBOĞLU, G. (2020). Drone Taşımacılığı ve Son-Adım Teslimatta Kullanımı. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 24(2), 285-298. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1441880
• NEBATİ, E. E. (2024). Lojistik Taşımacılığında ANP ve CODAS Yöntemleri İle Kargo Firması Seçimi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 23(45), 52-69. https://doi.org/10.55071/ticaretfbd.1397476
• OLSSON, J., HELLSTOM, D., & PALSSON, H. (2019). Framework of Last Mile Logistics Research:. Sustainability, 11(24). https://doi.org/10.3390/su11247131
• ÖZ, T., & TORAMAN, Y. (2024). Teslimatlarda Drone Kullanımı. Dans F. Merdivenci, & N. Koç Ustalı (Éds.), Lojistiğin Geleceği - 3 (pp. 146-160). Duvar Yayınları. https://www.researchgate.net/profile/Nesrin-Koc-Ustali/publication/387557867_Kitle_Kaynak_Lojistigi/links/6773e3c4117f340ec3e9ebc4/Kitle-Kaynak-Lojistigi.pdf#page=147
• ÖZBEK, A., & EROL, E. (2016). COPRAS ve MOORA Yöntemlerinin Depo Yeri Seçim Problemine Uygulanması. Ekonomi İşletme Siyaset ve UluslarArası İlişkiler Dergisi, 2(1), 23-42. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kkujebpir/issue/33253/370160
• ÖZDEMİR, D. (2022). Kentsel Lojistikte Son Kilometre Teslimat ve Uygulamaları. H. A. Kutlu, M. İ. Çubukcu, A. F. Aydemir, & E. Karabacak (Dü) içinde, UluslarArası Ticaret ve Lojistikte Güncel Yaklaşımlar ve Değerlendirmeler -3 (s. 139-158). İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• ÖZTÜRKÇÜ, N., & ÖZCAN, S. (2023). Bütünleşik ANP, MARCOS, WASPAS ve MAIRCA Yöntemleri Kullanılarak Proje Lojistiği Operasyonlarında Üçüncü Parti Lojistik Hizmet Sağlayıcı Seçimi. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(27), 98 - 125. https://doi.org/10.53092/duiibfd.1308549
• TANYAŞ, M. (2019). The Prowess.net. Tedarik Zinciri Yönetimi. https://www.theprowess.net/yazilar/tedarik-zinciri-yonetimi
• TORAMAN, Y., MERDİVENCİ, F., & TEKİN, M. (2023). Son Kilometre (Adım) Teslimatta Blokzincir Teknolojisinin Kullanımı. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1), 159-169. https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1195981
• TURGUT, M. (2024). E-Ticaret Faaliyetlerinde Son Adım Teslimat Yapan Kargo İşletmelerinin Müşteri Şikayetlerinin Değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(82), 26-46. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1476884
• TURĞUT, M., & ŞEKER, B. (2022). İnsansız Hava Araçlarının (İHA) Taşımacılıkta Kullanımına Yönelik Keşfedici Bir Araştırma: Drone Taşımacılığı ve Uygulamaları. Akıllı Ulaşım Sistemleri ve Uygulamaları Dergisi, 169-187. https://doi.org/10.51513/jitsa.1146992
• TÜİK. (2023).Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407
• TÜRKİYE CUMHURİYETİ TİCARET BAKANLIĞI (2019). Dijital Ticaret Tanım ve Kavramlar. https://ticaret.gov.tr/hizmet-ticareti/elektronik-ticaret/dijital-ticaret-tanim-ve-kavramlar#:~:text=%C3%9Clkemizde%20ise%20e%2Dticaret%2C%206563,her%20t%C3%BCrl%C3%BC%20faaliyet%E2%80%9D%20olarak%20tan%C4%B1mlanmaktad%C4%B1r.
• ULUTAŞ, A. (2020). SWARA Tabanlı CODAS Yöntemi İle Kargo Şirketi Seçimi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1640 - 1647. https://doi.org/10.33206/mjss.559351
• YILDIRIM, B. F. (2015). Çok Kriterli Karar Verme Problemlerinde ARAS Yöntemi. KAÜ İİBF Dergisi, 285-296. https://www.kafkas.edu.tr/dosyalar/iibfdergi/file/09/15_.pdf