Analysis of Physical Geography Features of Arac Using Geographic Information Systems (GIS)

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 129 - 151, 28.07.2015

Gülşen Sarıcı Beyza Ustaoğlu

Öz

The purpose of this study is to examine physical geography features of Arac using Geographic Information Systems (GIS). Arac (40° 14� K, 33° 19� D) is a district of Kastamonu which is located on the Western part of the Black Sea Region. Arac is located 650 meters above the sea level and the total area is 1639 km². Recent studies in Turkey on land cover show that natural environment has been destroyed by human geography factors. 72.6% of Arac that is designated as the study area is covered by forest and it has been observed that natural environment of the area has undergone partial degradation. In this study which aims to define the physical geographical features of Arac with its noting natural environment, geology, geomorphology, climate, hydrography, soil and vegetation characteristics are analyzed. Geographic İnformation Systems (GIS) ArcMap 10.0 software, Spatial Analyst (Modules of ArcMap) and on screen digitizing methods were used for the implementation of data and methods. Obtained results from analysis were interpreted with the help of the field study

Anahtar Kelimeler

Arac, Kastamonu, Physical Geography, Geographical Information System (GIS)

Araç’ın (Kastamonu) Fiziki Coğrafya Özelliklerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Analizi

Öz

Bu çalışmanın amacı Araç’ın fiziki coğrafya özelliklerini Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanarak analiz etmektir. Araç ilçesi (40° 14ˋ K, 33° 19ˋ D), Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz bölümünde Kastamonu ili sınırları içerisinde yer almaktadır. Deniz seviyesinden 650 metre yüksekliktedir. Toplam yüzölçümü 1639 km² dir. Türkiye'de son yıllarda yapılan arazi örtüsü çalışmalarında doğal ortamın beşeri coğrafya faktörleri tarafından tahrip edildiği tespit edilmiştir. Çalışma alanı olarak belirlenen Araç’ın % 72.6' sını ormanlık alanlar oluşturup, yapılan arazi çalışmalarında arazi örtüsünün kısmen degredasyona uğradığı gözlemlenmiştir. Doğal ortamıyla dikkati çeken Araç’ın fiziki coğrafya özelliklerini belirlemek amacıyla yapılan bu çalışmada fiziki coğrafya özellikleri olarak; jeoloji, jeomorfoloji, iklim, hidrografya, toprak ve bitki örtüsü incelenmiştir. Veri ve metotların uygulanmasında yazılım olarak Coğrafi Bilgi Sistemleri ArcMap 10.0 yazılımı, bu yazılıma ait alt analiz modülü Mekansal Analiz (Spatial Analyst) ve ekran üzerinden sayısallaştırma (on screen digitizing) yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen analiz sonuçları, arazi çalışmaları ile desteklenerek yorumlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Araç, Kastamonu, Fiziki Coğrafya, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) İmparatorluğu

Kaynakça

• Ardel, A., Kurter, A., Dönmez, Y. (1969), “Klimatoloji Tatbikatı”, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 1123.
• Avcı, M. (1996), Ilgaz Dağları ve Çevresinin Bitki Coğrafyası I (Bit- ki Örtüsünün Coğrafi Şartları), İstanbul Üniversitesi Coğraf- ya Dergisi, Sayı. 6 , s.
• Avcı, M. (1996), Ilgaz Dağları ve Çevresinin Bitki Coğrafyası II (Bitki Örtüsünün Coğrafi Dağılışı ), İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, Sayı. 6, s.
• Aydınözü, D. (2002), Küre Dağları Doğu Kesiminin Bitki Coğraf- yası, Doktora Tezi, İstanbul Üniv, Sosyal Bilimler Enst. Coğ- rafya Anabilim Dalı,
• Bahadır, M. (2011), Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri ile Acıgöl Havzası’nın sürdürülebilir kullanımı ve yönetimi, Doktora Tez Özeti, Afyon Kocatepe Üniv, Sosyal Bilimler Enst. Coğrafya Anabilim Dalı.
• Blumenthal, M. (1948), Bolu Civarı İle Aşağı Kızılırmak Mecrası Arasındaki Kuzey Anadolu Silsilelerinin Jeolojisi, MTA Enst. Yay. Ankara.
• Döker, M. F. (2012). Determination temporal changes of the coast- line of the Sea of Marmara in Istanbul. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1350-1370.
• Ekinci, D. (2012). Uzaktan Algılama Teknolojileri İle Bolu İlinde Arazi Kullanımındaki Değişimin Tespiti. Coğrafya Dergi- si, 1(24), 18-37.
• Erinç, S.(1996), Klimatoloji ve Metotları, Alfa Basım Yayın Dağı- tım, Yay. No: 276, Coğr. Dizi No: 1, İstanbul. Sayfa 295.
• F-29, F-30, F-31, G-30 Paftaları, 1/100 000 Ölçekli Topoğrafya Hari- tası, Harita Genel Komutanlığı, Ankara.
• İkiel ve Ustaoğlu (2011) Fiziki Coğrafya Araştırmaları Sistematik ve Bölgesel; Sakarya Deltasının Doğu Kesiminde Kıyı Çizgi- si Değişiminin Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Yöntemleriyle Analizi, sf: 485-494, Sayı:6.
• Ikiel, C., Tutucu, A. A., Ustaoglu, B., Kilic, D. E. (2012). Land use and land cover (LULC) classification using Spot-5 image in the Adapazari Plain and its surroundings, Turkey. The Online Journal of Science and Technology, 2(2).
• İkiel, C., Ustaoğlu, B., Atalay Dutucu, A., Kılıç, D. E. (2012) “Re- mote sensing and GIS-based integrated analysis of land co- ver change in Duzce plain and its surroundings (north wes- tern Turkey)”, Environmental Monitoring and Assesment, DOI: 10.1007/s10661-012-2661-6, 2012.
• Kandemir, N ve Ustaoğlu, B. (2011) “Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uydu Görüntüleri Kullanılarak Akfırat ve Çevresinde (Tuzla İlçesi – İstanbul) 2003 – 2010 yılları arasında Arazi Örtüsü Değişimlerinin Belirlenmesi” Sakarya Üniversitesi Fen Ede- biyat Fakültesi Dergisi.
• Karatepe, A., Ikiel, C. (2013). Analyzing land cover changes of Os- mancik (Corum, Turkey) basin with landsat TM images. IJST, 37, 141-146.
• Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü (2014) “Sayısal veriler ve Araç, İğdir ve İhsangazi Orman Amenajman Planları”.
• Kaymaz, B., (2005) Geyve İklimi Ve İklim Koşullarının Tarımsal Faali- yetlere Etkisi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniv. Sosyal Bilimler Enst. Coğrafya Anabilim Dalı.
• Kaymaz, B., İkiel,C., (2006) Geyve Pamukova Havzasında Arazi Degradasyonu; 1.Uzaktan Algılama CBS Çalıştay ve Paneli (UZAL-CBS-2006), İstanbul Teknik Üniversitesi,Maslak, İs- tanbul.
• Koçman, A. (1993). “Türkiye İklimi”. Ege Üniv.Edebiyat Fak. Yay. No: 72. İzmir.
• Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 1993, Kastamonu ili Arazi Var- lığı, Kastamonu İl Raporu,No:37, Ankara.
• Kurter, A., (1971), Kastamonu ve Çevresinin İklimi, İstanbul Üni- versitesi, Coğrafya Enst. Yay No: 1627-62,İstanbul.
• Kurter, A., (1982), Kastamonu ve Çevresinin Doğal Görünümü, İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Edb. Fak. Yay No: 2930, İs- tanbul.
• Maden Tetkik Arama Müdürlüğü (2002), “1/100.000 ölçekli jeoloji haritası F-29, F-30, F-31, G-30 paftaları ve raporu”.
• Özdemir, M. A. ve Sunkar, M., 2003, «Keban Çayı Havzasında (Elazığ) Doğal Ortam İnsan İlişkileri», Afyon Kocatepe Üni- versitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: V, Sayı:2, Sayfa: 129- 146, Afyon.
• Sertel, E., Findik, N., Kaya, S., Seker, D. Z., & Samsunlu, A. (2008). Assessment of landscape changes in the Kizilirmak Delta, Turkey, using remotely sensed data and GIS. Environmental Engineering Science, 25(3), 353-362.
• Şengör, A.M.C. ve Yılmaz, Y. (1983), Türkiyeıde Tetisıin evrimi: levha tektoniği açısından bir yaklaşım. Türkiye Jeoloji Kuru- mu Yer Bilimleri Özel Dizisi,No.1,Ankara.
• T.C. Başbakanlık Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü (2013), Meteorolojik Veriler. Ankara.
• Ustaoğlu, B.(2013), “Oflak Dağı ve Çevresinin Fiziki Coğrafya Özellikleri” ,Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi ,Cilt.2.
• Ustaoğlu, B. (2012), “Spatiotemporal analysis of land cover chan- ge patterns in western part of the Sakarya River Delta and its surroundings in Turkey”, Energy Education Science and Tech- nology Part A: Energy Science and Research, Vol. 292, pp. 721- 730.