Osmanlı Tıp Metinlerinde (15-17. Yüzyıl) Hava - Sağlık İlişkisi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 7, 33 - 55, 30.04.2018

Mükerrem Bedizel Aydın

https://doi.org/10.25306/skad.417137

Cited By: 1

Öz

Klasik dönem Osmanlı tıp eserlerinde üzerinde durulan konulardan biri de
gerek sağlıklı olmak, gerekse sağlığı korumanın altı temel şartından (esbâb-ı
sitte-i zarûriyye) biri kabul edilen havanın özellikleridir. Eski tıp inancına
göre sağlığın bozulmasının en başta gelen sebebi, insandaki kuvvetlerin hare-
kete geçiricisi olan ve dolayısıyla hayatiyeti sağlayan ruhun dengedeki hali-
nin havadan etkilenerek bozulmasıdır. Bu sebeple sağlıklı olmanın ilk koşulu
iyi hava teneffüs etmektir.

Bu çalışmada klasik dönem Osmanlı tıp eserlerinde yer alan hava - sağlık
ilişkisi metinlere müracaat edilerek incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Osmanlı tıbbı, Sağlık – Hava İlişkisi

Kaynakça

• Yazma Eserler Emir Çelebi, Enmuzec-i Tıb, Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih 3530. Şuuri Hasan Efendi, Tadilü’l-Emzice, Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih, 3547. Yayımlanmış Eserler Ak, Mahmut “İklim”, TDV İslam Ansiklopedisi, XXII, (Ankara 2000), 28-30. Ağarı, Murat, “İslam coğrafyacılarında yedi iklim anlayışı”, AÜİFD, 47, sayı 2, (Ankara 2006), s.195-214. Ayverdi, İlhan Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı Neş- riyatı, 2011. Bayat, Ali Haydar, Tıp Tarihi, 2. bs., İstanbul: Merkezefendi Gele- neksel Tıp Derneği Yayınları 2010. Dalkılıç, Mehmet, İslam Mezheplerinde Ruh, İstanbul: İz Yayın- ları, 2012. Elbir, Zekiye Gül, Salih bin Nasrullah, Gayetü’l-beyan fi Tedbiri Bedeni’l-İnsan, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000. Erdağı, B., Tuhfe-i Mübârizî (İnceleme - Metin - Sözlük), (Yayımlan- mamış Doktora Tezi) Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001. Erdemir, Ayşegül Demirhan, “Ahlat-ı erbaa”, TDV İslam Ansiklo- pedisi, 1989, II, s. 24. Ertürk, Halil İbrahim, İlm-i Tıbb/Muhammed bin Hasan et-Tabib, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Uşak: Uşak Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012. İbn-i Sina, El-Kanun fi’t-Tıbb; Birinci Kitap, Çev.: Esin Kahya, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 1995. İlhan, N., Eşref bin Muhammed Haza’inu’s-Sa’adat (İnceleme - Metin - Dizin), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Elazığ: Fırat Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998. Karakuş, R. - Aydın, M. Bedizel Z., “İbn Sina’ya Göre Hastalık Sağlık Kavramı”, Tıp Tarihi Araştırmaları 15, (İstanbul: 2007), s. 47-61. Kılıç, Savaş, “Tin, Tin mi? Ruh mu? Peki Zihin de Olamaz mı?”, Sıcak Nal, no: 3, Temmuz-Ağustos 2010, https://www.acade- mia.edu/7172653/Tin_Ruh_Zihin, (Erişim 20.02.2016). Kutluer, İlhan, “Ruh”, TDV İslam Ansiklopedisi, XXXV, (Ankara 2008), s. 193-197. Küçüker, P., Yadigar-ı İbn Şerif (İnceleme -Metin - Sözlük - Dizin), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1994. Seyyid Hüseyin Nasr, İslam Kozmoloji Öğretilerine Giriş, çev. Nazife Şişman, İstanbul: İnsan Yayınları, 1985. Seyyid Hüseyin Nasr, İslam ve İlim, Çev.: İ. Kutluer, İstanbul: İnsan Yayınları, 1989. Önler, Z., Celalüddin Hızır (Hacı Paşa) Müntehab-i Şifa I Giriş-Metin, Ankara 1990, TDK Yayınları. Peters, Francis E., Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü, Çeviren ve Hazırlayan: Hakkı Hünler, İstanbul: Paradigma Yayınları, 2004. Sarı, Nil, Tıp Tarihi ve Tıp Etiği Ders Kitabı, İstanbul: Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları, 2007. Uğurlu, M. Cemil, “Hipokrat”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, cilt 50, sayı 2, (Ankara 1997), s. 67-78. Vitrivius, Mimarlık Üzerine On Kitap, 4. bs., Çev.: Suna Güven, İs- tanbul: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları, 2005. Yavuz, Yusuf Şevki, “Ruh”, TDV İslam Ansiklopedisi, XXXV, (An- kara 2008), s. 187-188. Yiğit, Güzin Kantürk, “Türkiye’de sağlık coğrafyası çalışmaları üzerine bir değerlendirme”, e-Journal of New World Sciences Academy, vol: 6, number:1, article number: 4A0035, 2011.